O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi u. I. Inoyatov, S. D. Yusupova, F. R. Salimbekova buxgalteriya hisobi

Schyotlar aloqasi
D	K
1	Yil davomida hisoblangan foydadan byudjetga bo‘lgan	9810
	to‘lov majburiyatlari summasi hisoblandi	9820
		9890	6410
2	Asoslanmagan holda olingan foyda va iqtisodiy
	jazo sifatida olingan summalarning budjetga o‘tkazi-
	lishi uchun hisoblandi	9890	6410
3	Yilning oxirida soliqlar va yig‘imlarni to‘lashda foyda-		9810
	ning ishlatilishini hisobga oluvchi schyotlar yopildi	9900	9820
			9890

Korxona faoliyatining hamma davri va hisobot davridagi taq-simlanmagan foydalar va qoplanmagan zararlar summasi passiv 8700 schyotda hisobga olinadi. 8710-hisobot yilidagi taqsimlanmagan foydalar (qoplanmagan zararlar) 8720-jamg‘arilgan foydalar (qoplanmagan zararlar).

Jamg‘arilgan foyda – faoliyat ko‘rsatish davridan boshlab mulk egalarining qaroriga asosan xususiy kapitaliga reinvestitsiya qilingan va jami olingan foyda summasidan har xil zararlar, dividendlar va sarflarning chegirilishi natijasida xo‘jalik yurituvchi subyekt ixtiyoriga qolgan sof foyda summasidir.

Jamg‘arilgan foyda (qoplanmagan zararlar) bo‘yicha quyidagicha muomalalar amalga oshiriladi:

176

t/r	Muomalalar mazmuni	Schyotlar aloqasi
		D	K
1	Hisobot yilidagi yakuniy moliyaviy natijaning taqsim-
	lanmagan foyda (qoplanmagan zarar) schyotiga
	o‘tkazilishi:
	foyda	9900	8710
	zarar	8710	9900
2	Hisobot yilidagi taqsimlanmagan foydaning ta’sischilarga	6610
	daromad (divident) to‘lash uchun ajratildi	8710
		7610
3	Hisobot yili taqsimlanmagan foydasining bir qismi	8710
	zaxira kapitalini yaratishga ajratildi	8720	8520
4	Hisobot yilining taqsimlanmagan foydasi jamg‘arma
	foydasiga o‘tkazildi	8710	8720
5	Hisobot yilida ko‘rilgan zararlar qoplandi	8720	8710

Fondlar va moliyaviy natijalarning hisobi 2, 3, 21-sonli BXMS da tartibga solingan. Bu schyotlarning kredit jarayoni 11, 12, 15-jurnal orderlarda aks ettiriladi.

BO‘LIM MAVZULARI YUZASIDAN


NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Xususiy kapital nima?
   

2. 
   Ustav kapitali deganda nimani tushunasiz?
   

3. 
   Qo‘shilgan kapital nima?
   

4. 
   Zaxira kapitali deganda nimani tushunasiz?
   

5. 
   Grandlar va subsidiyalarga izoh bering.
   

6. 
   Taqsimlanmagan foyda deganda nimani tushunasiz?
   

7. 
   Moliyaviy natija nima?
   

8. 
   Moliyaviy natijaning shakllanishi va taqsimlanishi tartibi qanday?
   

9. 
   Mahsulot sotishdan olingan yalpi foyda (zarar) hisobi qanday tashkil qilinadi?
   

10. 
    Asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar hisobining xususiyatlari nimalarda o‘z ifodasini topadi?
    

11. 
    Davr xarajatlari hisobini tashkillashtirishning dolzarbligi nimada?
    

12. 
    Moliyaviy faoliyatdan olinadigan daromadlar tarkibiga nimalar kiradi?
    

13. 
    Moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar hisobining xususiyatlari nimalarda aks etadi?
    

177

14. 
    Favqulodda foyda va zararlar tarkibi nimalardan tashkil topadi?
    

14. 
    Yakuniy moliyaviy natija hisobini yuritish qanday tashkil qilinadi?
    

BO‘LIM MAVZULARI YUZASIDAN


TEST SAVOLLARI


1. Ustav kapitalining holati va harakati berilgan qaysi schyotda hisobga olinadi va yuritiladi?

1. 
   5110
   

2. 
   8710
   

3. 
   4710
   

4. 
   8310
   

2. Taqsimlanmagan foydaning bir qismi Ustav kapitalini ko‘paytirishga


o‘tkazilganda qanday provodka beriladi?

A. D-t-0110 K-t-2010

B. D-t-5010 K-t-5110

C. D-t-4710 K-t-5210

D. D-t-8710 K-t-8310

3. Korxonalarda asosiy vositalar va moddiy qiymatliklarning boshqa korxonalarga tekinga berilishi aks ettirilganda qanday provodka beriladi?

A. D-t-8310	K-t-0110
B. D-t-8310	K-t-01, 04, 10
C. D-t-4710	K-t-5210
D. D-t-8310	K-t-6010
4. Aktivlarning tekinga qabul qilinishi aks ettirilganda qanday provodka
beriladi?
A. D-t-1010	K-t-5110
B. D-t-01, 04, 10. K-t-8310
C. D-t-0110	K-t-8310
D. D-t-1010	K-t-5010

5. Zaxira kapitali taqsimlanmagan foyda hisobidan tashkil qilinganda


qanday provodka beriladi?

A. D-t-8710 K-t-8510

B. D-t-9110 K-t-8510

C. D-t-0810 K-t-8510

D. D-t-8810 K-t-8510

6. Grand va subsidiyalarni ajratilganligi haqida xabarnoma olinganda


qanday provodka beriladi?

A. D-t-4890 K-t-8810

B. D-t-8810 K-t-8510

C. D-t-8710 K-t-8510

D. D-t-5110 K-t-8310

7. Yalpi foyda qanday aniqlanadi?

A. Real sof tushumdan sotilgan mahsulot tannarxi ayirilganda

178

B. Asosiy faoliyatdan olingan foydaga dividendlar bo‘yicha daromad qo‘shilsa

C. Umumxo‘jalik faoliyatidan olingan foydadan favqulotda foyda qo‘shilsa

D. Sotishdan tushgan tushumdan QQS va aksiz solig‘i ayrilganda

BO‘LIM MAVZULARI YUZASIDAN


AMALIY MASHG‘ULOT


1- t o p s h i r i q.

Xo‘jalik tegishli organlardan ro‘yxatdan o‘tgandan so‘ng har birining nominal qiymati 900 so‘mdan bo‘lgan 100000 dona oddiy aksiya chiqarib xodimlari o‘rtasida tarqatdi.

Topshiriqni bajarish uchun qo‘shimcha ma’lumotlar:

Xodimlar olgan aksiyalari qiymatini quyidagi shaklda xo‘jalikka to‘ladi.

1. 
   Xomashyo bilan 150000 so‘m.
   

2. 
   Hisob-kitob schyotiga o‘tkazish yo‘li bilan 49000000 so‘m.
   

3. 
   Avtomashina topshirdi 8250000 so‘m.
   

4. 
   Qurilish materiallari bilan 5000000 so‘m.
   

5. 
   Kompyuter texnologiyasi bilan 3885000 so‘m.
   

6. 
   Naqd pul bilan 500000 so‘m.
   

7. 
   Idora binosini topshirish bilan 22615000 so‘m.
   

Quyidagilarni bajarish talab etiladi:

1. 
   Ustav kapitali shakllanishi uchun mablag‘larini yetarliligini aniqlang.
   

2. 
   Xo‘jalik muomalalariga buxgalteriya provodkasini bering.
   

3. 
   Korxonaning yakuniy moliyaviy natijasini aniqlang.
   

2- t o p s h i r i q.

1. 
   Hisobot davri davomida korxonaning olgan daromadlari:
   

– Mahsulot sotishdan sof tushum 20897300 so‘m.

– Ortiqcha qurilish materiallarni sotishdan tushgan tushum 5120000 so‘m.

– Asosiy vositalarni ijaraga berishdan olgan daromad 550000 so‘m.

– Valuta kursini o‘zgarishidan olingan daromad 17600 so‘m.

2. 
   Hisobot davri davomida korxonaning sarflagan xarajatlari:
   

– Ishlab chiqarilgan mahsulot tannarxi 14675000 so‘m.

– Sotish xarajatlari 212000 so‘m.

12. 
    Ma’muriy – boshqaruv xarajatlari 473900 so‘m.
    

12. 
    Xayriya uchun to‘lovlar 1000000 so‘m.
    

12. 
    Bank xizmati uchun to‘lovlar 146000 so‘m.
    

12. 
    Kredit uchun foiz to‘lovlari 380000 so‘m
    

12. 
    Korxonaning sof foydasini aniqlang
    

179

Moliyaviy natijalar va foydaning hisobga olinishi bo‘icha xo‘jalik muomalalari ro‘yxati.