O'rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi u. I. Inoyatov

D-t 4630 K-t 1010, 1030

D-t 4210 K-t 1010, 1090

D-t 9410 K-t 1010, 1060

D-t 9220 K-t 1010, 1040

BO‘LIM MAVZULARI VTZASIDAN
AMALIY MASHG4 LOT
1-t о p s h i г i q.

Tovar-moddiy zaxiralarning oy boshiga qoldiq ma’lumotlari

Schyot	Nomi	Summa
1010	Xomashyo va materiallar	54100
1030	Yoqilg‘i	39800
1050	Qurilish materiallari	192560
1020	Yarim tayyor mahsulot va butlovchi qismlar	45810
1080	Inventar va xo'jalik anjomlari	74300

May oyida xo‘jalikda amalga oshirilgan muomalalar

t.r	Muomalalar mazmuni	Summa	D-t	K-t
1	Mol yetkazib beruvchilardan xomashyo va materiallar olindi	478000
2	Kamolot qurilish tashkilotiga Qorasaroy savdo marka- zidan qurilish materiallari sodb olindi	2800000
3	Asosiy ishlab chiqarishga materiallar sarflandi	300000
4	Qurilish materiallari uchun Qorasaroy savdo markaziga pul o'tkazildi '	2800000
5	Umumxo'jalik ehtiyoji uchun yoqilg'i sotib olindi	150000

6	Yordamchi ishlab chiqarish ehtiyoji uchun xo'jalik inventarlari va jihozlari berildi	70000
7	Ishlab chiqarish bo‘limida buzilgan mashinani tuzatish uchun ehtiyot qismlar sarflandi	25000
8	Umumxo‘jalik ehtiyoji uchun yoqilg‘i sarflandi	55000
9	Bo‘linma binosini joriy ta’mirlash uchun qurilish mate- riallari sarflandi	250000
10	Asosiy ishlab chiqarishga qurilish materiallari sarflandi	2000000

Quyidagilami bajarish talab etiladi:

1. 
   Xo'jalik muomalalariga buxgalteriya provodkalarini tuzing.
   
2. 
   1000 - «Materiallar» schyoti bo‘yicha aylanma va qoldiq summalami aniqlang.
   

2-t о p s h i г i q.
Toshkent traktor zavodining 1-sonli bo'limi omborida 2009-yil aprel oyining boshiga nisbatan mavjud boigan moddiy boyliklar to‘g‘risidagi ma’lumotlar

Materiallar nomi	Nomenklatura raqami	O‘lchov birligi	Miqdori	Nand	Summa
Akkumulator	04101	Dona	60	42600
Rele	04102	Dona	84	14700
Termos	04103	Dona	98	8250
Jami:

Toshkent traktor zavodining 1-sonli sex omborida 2009-yil aprel oyida amalga oshirilgan muomalalar.

t.r	Hujjat nomi	Muomalalar mazmuni	Summa	D-t	K-t
45	Kirim orderi, akt	Akkumulator ishlab chiqarish zavo- didan sex omboriga akkumulator keltirildi, 14 dona*42600 so‘m
46	Kirim orderi, akt	Bazadan bo'lim omboriga quyidagi materiallar olib kelindi: Rele 20 dona *14700so‘m Termos 30 dona*8250 so‘m
51	Yuk xati, limit zabor kartasi	Ombordan ishlab chiqarishga quyidagi materiallar berildi: akkumulator 14*42600 rele 60*14700 termos 86*8250

Quyidagilami bajarish talab etiladi:

1. 
   Xo'jalik muomalalariga buxgalteriya provodkalarini tuzing.
   
2. 
   Sintetik va analitik schyotlar bo'yicha aylanma va qoldiqlami aniqlang.
   

4. 
   ВО‘1Ш
   

ASOSIY VOSITALAR VA NOMODDIY
AKTIVLAR KISOBI

1. 
   ASOSIY VOSITALARNING IQTISODIY MAZMUNI HAMDA ULARNING TURKUMLANISHI
   

Asosiy vositalar - deb, o‘zining tabiiy ko'rinishini uzoq muddat saqlab turadigan, asta-sekin eskiradigan va ishlab chiqariladigan mahsulot qiymatiga o‘z qiymatini o'tkazadigan mehnat vositalariga aytiladi.
Asosiy vositalarga 1-yildan ortiq muddatda foydalanishda bo‘la- digan, natural ko‘rinishini o‘zgartirmay ishlab chiqarish va noishlab chiqarish jarayonida uzoq muddat foydalanishda bo'ladigan mehnat vositalari kiradi. Obyektlami asosiy vositalar qatoriga o‘tkazish tartibi va uning tarkibi 5-Buxgalteriya hisobining milliy standard (BXMS) asosida tartibga solinadi. ^/
Asosiy vositalar quyidagi tarmoqlar va faoliyat turlariga bo‘linadi:

1. 
   Sanoat
   
2. 
   Qishloq xo‘jaligi
   
3. 
   Transport
   
4. 
   Aloqa
   
5. 
   Qurilish
   
6. 
   Savdo va hokazolar
   

Belgilangan tipli tasniflashga binoan asosiy vositalar turlari bo'yicha quyidagilarga bo'linadi:

1. 
   Yer va uni obodonlashtirish
   

П. Binolar
1П. Inshootlar

4. 
   Uzatuvchi moslamalar
   
5. 
   Mashina va asbob-uskunalar
   

Shu jumladan:

1. 
   kuch mashinalari va asbob-uskunalar;
   
2. 
   ish mashinalari va asbob-uskunalar;
   

4. 
   o'lchov va tartibga keltiruvchi priborlar, moslamalar, laboratoriya asbob-uskunalari;
   
5. 
   hisoblash texnikasi;
   

d) boshqa mashina va asbob-uskunalar;

4. 
   Transport vositalari
   
5. 
   Instrumentlar
   

УШ. Ishlab chiqarish inventarlari va ashyolari

9. 
   Xo‘jalik inventarlari
   
10. 
    Ish va mahsuldor hayvonlar
    
11. 
    Ko‘p yillik o'simliklar
    

ХП. Yer holatini yaxshilash bo'yicha kapital sarflar (inshootlardan tashqari)
ХШ. Boshqa asosiy vositalar
Yer amaldagi qonunchilikka binoan korxonaga mulki tarzida berilgan yer maydonidir. 0‘zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 17- moddasiga binoan, «Yuridik shaxslar Yer kodeksi va boshqa qonun hujjatlariga muvofiq doimiy egalik qilish, doimiy foydalanish, muddatli (vaqtincha) foydalanish, ijaraga olish va mulk huquqi asosida yer uchastkalariga ega bo'lishlari mumkin». Yeming qiymatiga uni xarid qilishda ko'chmas mulk agentliklariga to'lanadigan komission to‘lovlar, advokatlik xizmati uchun haq, xarid qilishdagi soliq to‘lovlari, drenaj qiymati, yemi tozalash va boshqa xarajatlar qo'shiladi.
Yemi obodonlashtirish bo‘yicha kapital sarflar tarkibiga yeming unumdorligini oshirish, avtomobil va boshqa transport turlariga to‘xtash joylarini barpo etish hamda shunga o'xshash boshqa xarajatlar kiradi.
Imoratlar hamda binolarga ishlab chiqarish korpuslari, sexlar, ustaxonalar, boshqarma binolari, omborxonalar, turar joy binolari va boshqa ishlab chiqarish, ma’muriy-xo'jalik va ijtimoiy-maishiy maq- sadlardagi obyektlar, shuningdek, ulardan to‘g‘ri foydalanish uchun zarur bo‘lgan jami kommunikatsiya vositalari (isitish, yoritish, shamollatish, suv-gaz ta’minoti tizimi, ichki telefon va signalizatsiya vositalari, lift xo‘jaligi) kiradi.
Inshootlarga mehnat jarayoni va uning natijalarini o'zgartirmagan holda ishlab chiqarish jarayonlarining texnikaviy yoki umumiy vazi- falarini bajarishga xizmat qiladigan obyektlar (neft va gaz quduqlari, shaxta yo‘llari, avtomobil yo'llari, ko'priklar, estakadalar, suv omborlari va boshqalar) kiradi.
Uzatuvchi moslamalarga mashina-dvigateldan ish mashinalariga elektr, issiqlik, mexanik energiyani uzatishga, shuningdek, suyuq va gazsimon moddalami bir obyektdan boshqa obyektga yetkazib berishga xizmat qiladigan qurilmalar (elektr uzatish yo‘llari, quvur yo‘llari, issiqlik va gaz tarmog'i hamda boshqalar) kiradi.
Mashina va jihozlar asosiy vositalaming eng asosiy tun hisoblanadi va o‘z navbatida quyidagi guruhlardan tarkib topadi:

• 
  kuch mashina va jihozlari, elektr va issiqlik energiyasini ishlab chiqaradigan yoki uni mexanik harakat energiyasiga aylantirib beradigan generator-mashinalar, dvigatel mashinalar (qozonxonalar, bug* dvi- gatellari, turbinalar, kuch transformatorlari va boshqalar)dir;
  
• 
  ish mashinalari va jihozlari mehnat predmetlariga mexanik, tennik, kimyoviy yoki boshqa yo‘sinda texnologik ishlov berishga, ulami ishlab chiqarish jarayonida qo‘zg‘atish, qazib olish, eritish, tayyorlashga xizmat qiladigan qurilmalar (stanoklar, apparatlar, agregatlarjdir;
  

-o'lchov va rostlash asboblari hamda qurilmalari va laboratoriya jihozlari foydalaniladigan texnika ishidagi turli parametr (ko'rsat- kichjlami o'lchash, ishlab chiqarish jarayonlarini boshqarish, xomashyo, materiallar va tayyor mahsulotlar sifatini tekshirish, namlik darajasi, shovqin ta’siri va boshqalami o‘lchashda ishlatiladi. Ularga manometrlar, tarozilar, mikroskoplar, dispetcherlik nazorati va boshqalar kiradi;

• 
  hisoblash texnikasi ma’lumotlami elektron hisoblash mashinalarida qayta ishlaydigan vositalardir. Ularga kompyuterlar, printerlar va boshqa kompyuter vositalari kiradi;
  
• 
  boshqa mashina va jihozlarga yuqorida sanab o'tilmagan mashina va jihozlar (o‘t o‘chirish va boshqa maxsus mashinalar) kiradi.