TASDIQLANDI VA JORIY ETILDI.
|
|
Tuzuvchilar:
|
I.Nishonov
|
Oltiariq sanoati texnikumi O‘TIBDO‘
|
R.Arabboyev
|
Oltiariq sanoati texnikumi ICHTBDO‘
|
А. Usavboyev
|
Oltiariq sanoati texnikumi o‘qituvchisi
|
N.Akbarova
|
Oltiariq sanoati texnikumi o‘qituvchisi
|
Pedagogik
|
innovatsiyalar,
|
kasb-hunar
|
ta’limi
|
M.A.Tuxtasinov
|
boshqaruv
|
hamda
|
pedagog
|
kadrlarni
|
qayta
|
tayyorlash va ularning malakasini oshirish instituti
|
Professional ta’limni innovatsion rivojlantirish boshqarmasi mutaxassisi-ma’sul
|
Taqrizchilar:
|
O.K. Raxmonov
|
Farg‘ona
|
politexnika
|
instituti
|
“Kimyoviy
|
texnologiyasi” kafedra prof. t.f.n
164
1. O‘quv dasturi umumiy talablari
Dastur nomi
|
Kimyo sanoati korxonalari uskuna va jihozlariga texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash.
|
Ajratilgan soat
|
300
|
Mavzular soni
|
46
|
Dasturning maqsadi
|
|
O‘zlashtirish (o‘qitish)
natijalari
|
“Kimyo sanoati korxonalari uskuna va jihozlariga texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash” fanini o‘zlashtirish uchun o‘qitishning ilg‘or va zamonaviy usullaridan foydalanish hamda YNgi informatsion-pedogogik texnologiyalarni o‘quv jarayoniga tatbiq qilish muhim ahamiyatga egadir. Fanni o‘zlashtirishda zamonaviy axborot texnologiyalari: eng oxirigi, YNgi darslik, o‘quv va uslubiy qo‘llanmalar, ma’ruza matnlari, tarqatma materiallar, elektron materiallar, virtual stendlar hamda ishchi holatdagi asbob-uskunalar va apparatlarning tayyor dori turlarini laboratoriya
|
sharoitida
|
tayyorlanish
|
texnologiyasidagi
|
namunalari
|
va
|
maketlaridan foydalaniladi.
|
Bilimlar
|
-
-
-
-
-
-
-
|
kimyo sanoatining korxonalaridagi jixoz va uskunalar;
maydalash jarayonida qo‘llaniladigan uskunalar.
Maydalagichlarning turlari;
materiallarni kukunlash. Kukunlashda ishlatiladigan
qurilmalar;
kimyo sanoati saralash jixozlari. Kimyo sanoatida saralash uchun mo‘ljallangan jixozlar;
materiallarni aralashtirish va tayyorlash uchun jixozlar;
havo oqimi yordamida saralash jixozlari. Separatorlar;
siklonlar. Gidrotsiklonlar.
|
|
Ko‘nikmalar
|
-
-
-
-
-
-
-
|
jag‘li maydalagich. Konusli, valli, bolg‘ali maydalagichlarni ishlatish;
tegirmonlar, sharli, quvurli, vibratsion, aerobil tegirmonlarni ishlatish;
kimyo sanoati saralash jixozlaridan foydalansih
saralagichlar. Mexanik usulda saralovchi kurilmalar.ni
ishlatish;
aralashtirgichlardan foydalanish;
keramik massalarni aralashtirish uchun jixozlar.
Sentrifugalash;
|
|
O‘quv rejasiga muvofik
o‘zaro boqliq bo‘lgan
fanning nomi
|
“Umumiy va noorganik kimyo”, “biotexnologiya”
|
O‘qitishning tashkiliy
shakli
|
N -nazariy ta’lim;
A -amaliy ta’lim;
L –laboratoriya mashgulotlar;
|
Dasturga qo‘yilgan talab
|
Majburiy
|
O‘qitish tili
|
Guruhga tayinlangan dars tili asosida
|
165
2.O‘quv dasturi mazmuni
№
|
Mavzularnomi
|
Mavzuning qisqacha mazmuni
|
Jami
|
O`qitishning
tashkiliy qismi
|
Mustaqil
ta`lim
|
1
|
Kimyo sanoatining korxonalaridagi
jixoz va
Uskunalar bilan
tanishish
|
Maydalagichlar. Separatorlar. Aralashtirgichlar. Saralagichlar Tegirmonlarning ishlash prinsipini o‘rganish.
|
6
|
A
|
3
|
2
|
Maydalash
jarayonida
qo‘llaniladigan
uskunalardan
foydalanish
|
Maydalash jarayonlardagi kabi shu jarayonlar uchun ishlatiladigon mashinalar ham
maydalagichlar va tegirmonlarni qo‘llash.
|
6
|
A
|
3
|
3
|
Maydalagichlarni
ishlatish
|
Maydalash qurilmasining turi va o‘lchami unga tashlanayotgan va undan chiqayotgan
bo'laklarning (donlarning) o'lchami, ish
unumini, talab etiladigan quvvati, xizmat
ko‘rsatish.
|
6
|
A
|
3
|
4
|
Jag‘li
maydalagichlardan foydalanish
|
Jag‘li maydalagichlar kolchedan, ohaktosh, bariy xlorid, kalsiy sianamid va shu kabilarning suyuqlanadigan qotgan parchalarini yirik
bo'laklarga maydalashda foydalanish.
|
6
|
A
|
3
|
5
|
Konussimon
maydalagichlardan foydalanish
|
Konussimon maydalagichlar yirik, o‘rtacha va mayda bo‘laklarga bo'luvchi maydalagichlarni ishlatish
|
6
|
A
|
3
|
6
|
Juvali
maydalagichlardan foydalanish
|
Juvali maydalagidilar ko‘mir, oltingugurt,
silvinit va shu kabi mustahkamligi past
materiallarni yirik, o‘rtacha va kichik (silhq
jo‘vali) bo'laklarga maydalash
|
6
|
A
|
3
|
7
|
Ikki juvali
maydalagichlarni
ishlatish
|
Bir juft qo‘zg‘aluvchan podshibnikli ikki juvali maydalagichlar keng tarqalgan va ulardan
foydalanish.
|
6
|
A
|
3
|
8
|
Zarb bilan
ishlaydigon
maydalagichlarni
ishlatish
|
Bolg‘ali maydalagichlar o‘rtacha qattiqlikdagi va yumshoq bir oz nam va yopishqoq
materiallaarni maydalash
|
6
|
A
|
3
|
9
|
Kimyo sanoati
saralash
jixozlaridan
foydalanish
|
Tayyor mahsulot donalaridan maydaroq dona yoki zarralarni ajratib olish.
|
6
|
A
|
3
|
10
|
Saralash va
boyitish
|
Materialni saralash va boyitish yani uni
keraksiz begona jisimlardan zararli
aralashmalardan tozalash
|
6
|
A
|
3
|
166
|
uskunalarini
ishlatish.
|
|
|
|
|
11
|
Saralagichlarni
ishlatish.
|
Saralash jarayoni quydagilarni o‘z ichiga oladi; materialni maydalashdan oldin mazkur
mashinada maydalash uchun yo‘l qo‘yiladigon o‘lchamdan yirikroq parchalarni ajratib olish.
|
6
|
A
|
3
|
12
|
Zoldirli
tegirmonlardan
foydalanish
|
Zoldirlarning korpus devorchasi bilan tishlashish darajasi devor yuzasiga qoplangan zirh
taxtalarining shakliga bog‘liq bo‘lib tegirmon
aylanganda ularning ko‘tarilishi balandligi va
materialni yanchish quvvatini shunga yarasha oshirish.
|
6
|
A
|
3
|
13
|
Quvurli
tegirmonlarni
ishlatish
|
Quvurli tegirmonlarning korpusi g‘ovak
sapfalarda aylanadigon va ichiga zirh qoplamali barabandan iborat.
|
6
|
A
|
3
|
14
|
Aerofel
tegirmonlarni
ishlash prinsipini
o‘rganish
|
Quruq muhitda yanchish uchun Aerofol
tegirmonlar qo‘llash. Baraban ichida bir biridan ma’lum masofada joylashgan to‘sin balkalar bo‘lib ular baraban aylanish vaqtida rudalarni ko‘tarishga ixtisoslashgan.
|
6
|
A
|
3
|
15
|
Tebranma
tegirmonlarni
ishlatish
|
Tebranma tegirmonlar quvurli yoki zoldirli
tegirmondan chiqqan mahsulotni nihoyat
darajada mayin kukunga aylantirish
|
6
|
A
|
3
|
16
|
Oqim bilan
ishlaydigon
tegirmonni
ishlatish
|
Material juda tez tuyulishi uchun zarralarning siqilma havo oqimida jadal harakatlanishiga erishmoq.
|
6
|
A
|
3
|
17
|
Juvali tegirmonni
ishlatish
|
Rudaning yirikligi va qattiqligi oshgan sari
tegirmonning zo‘riqishiga va ishlab chiqarish unumdorligining pasayishiga olib kelish
jarayoni o‘rganish. Tegirmonni ruda va
yanchish materiallari bilan to‘ldirilish darajasi 35-40% dan oshib ketmasligini taminlash.
|
6
|
A
|
3
|
18
|
Yanchish
mashinalaridan
foydalanish
|
Yanchish jarayoni qattiq materiallarga fizikaviy ta'sir ettirib uni ezish. Yopiq shaklda ishlagan tegirmonning samaradorligi yuqori bo‘ladi va yanchilgan mahsulotning bir xil o‘lchamga
chiqishini taminlash.
|
6
|
A
|
3
|
19
|
Hissalovchi
aparatni ishlatish
|
Gidravlik dozalovchi qurilmalar tuproqqa
suyuq о‘g‘itlarni sepishda qо‘llash.
|
6
|
A
|
3
|
20
|
Beton qorgichlarni ishlatish
|
Beton qorgichda beton, ohak, sement
aralashmasi va boshqalar qurilish
aralashmalarini aralashtirish
|
6
|
A
|
3
|
21
|
Konusli
maydalagichni
ishlatish
|
Konusli maydalagichlar boyitish fabrikalarida va metallurgiyada eng keng ishlatiladigan
maydalagich turi hisoblanadi. Bu maydalagich yirik ( KKD ), o‘rta(KSD ) mayda(KMD)
maydalagichlani ishlash prinsipini o‘rganish.
|
12
|
A
|
6
|
167
|
|
Maydalagich jag‘li maydalagichlariga nisbatan afzalliklarini aniqlash
|
|
|
|
22
|
Siklonlardan
foydalanish
|
Markazdan qochma kuchdan foydalanib
tozalashga moljallangan apparatlarni ishlatish. Sanoatda L(H, CK-U,H, QflK-LfH, JIHOT,
BUHHHOT, U,HOT rusumli, gidravlik qarshiligi 1 kPa, havo sarfi soatiga 1800 m3 bo‘lganda
tozalash darajasi 0,63—0,37 bo'lgan
siklonlardan foydalanish.
|
6
|
A
|
3
|
23
|
Gidrotsiklonlar
|
Markazdan qochuvchi kuchdan foydalanib
suspenziyani ajratishni faqat sentrifugalarda emas, balki aylanadigan qismlari bo‘lmagan qurilmalar gidrosilindrlarida ham amalga
oshirish. Ixchamligi, narxining arzonligi,
boshqarishning oson va oddiyligi ularning
afzalligi hisoblash.
|
6
|
A
|
3
|
24
|
Flotatsion
mashinalarni
ishlatish
|
Hozirgi vaqtda sanoatda bir necha yuzlab har xil tuzilishga ega bo'lgan flotomashinalar
ishlatilmoqda. Flotomashinalarni asosan
bo'tanani aeratsiyalash usuliga qarab
tasnifyash qabul qilingan.
|
6
|
A
|
3
|
25
|
Aralashtirgichlarni ishlatish
|
Aralashtirgichli apparatlardan isitgichlar,
bug‘latgichlar, kristallashtirgichlar,
aralashtirgichlar, eritgichlar, reaktorlar va
absorberlar sifatida foydalanish
|
6
|
A
|
3
|
26
|
Bir o‘qli
aralashtirgichlarni ishlatish
|
Aralashtirgichi bor apparatlar konstruksiyasi jihatidan ideal aralashtiruvchi qurilmalar
hisoblansa ham, uzluksiz jarayonlarda bittagina qurilma bilan to‘la aralashuvga erishish
|
6
|
A
|
3
|
27
|
Uzluksiz gips
aralashtirgichlardan foydalanish
|
Apparatlarning korpusi yaxlit payvandlangan (ramali aralashtirgich va yanchish quvuri
o‘rnatilgan) davriy harakatlanadigan yoki
ochiladigan qopqoqli (parrakli aralashtirgich va diffuzorli uzluksiz harakatlanuvchi) qilib yasash. Apparat qopqog‘ida idishga suyuqlik quyish, nazorat-o‘lchov asboblarini o‘rnatish uchun shtutserlar, uning ichki yuzasiga qarash va
ta’mirlash uchun qarash oynasi va luk (teshik) da joylash
|
6
|
A
|
3
|
28
|
Parrakli
aralashtirgichni
ishlatish
|
Parraldi aralashtirgichlarda kam energiya
sarflab, o‘q bo‘yIab katta sirkulatsiya hosil
qilish. Aralashtirgich diametri d ning qurilma diametriga nisbati d/D= 0,20-^0,33 ni,
parraklar oxirining aylanma tezligi u=3,6+16 m/s ni tashkil etishini kuzatish
|
6
|
A
|
3
|
29
|
Qorishma
aralashtirgichni
ishlatish
|
Aralashtirish jarayoni aralashuv darajasi,
aralashtirish sur’ati va samaradorligi.
Aralashish (bir jinslilik) darajasi — bu umumiy holda sistemani to‘liq aralashtirib bo‘lgandan
|
6
|
A
|
3
|
168
|
|
so‘ng bir qancha moddalarning o‘zaro
taqsimlanishini kuzatish.
|
|
|
|
30
|
Plastik
materiallarni
tayyorlovchi
aralashtirish
mashinalarni
ishlata olish
|
Aralashtirish—kimyo sanoatidagi zarur jarayon bo‘lib, bunda bir jinsli eritma va suspenziyalar hosil qilinadi, issiqlik va massa almashinish jarayoni jadallashtirish.
|
6
|
A
|
3
|
31
|
Turbo
aralashtirgichni
ishlashini kuzatish
|
Aralashtirgichli qurilmalarda sirkulatsiya shartli ravishda: aylanma va radikal-o‘q bo‘ylab
sirkulatsiyaga bo'linadi. Sirkulatsiyaning
aylanma tezligi w0 suyuqlik massasining
aralashtirgichning aylanma o‘qi atrofidagi
harakatiga bog‘liqligi o‘rganish.
|
6
|
A
|
3
|
32
|
Rejali
ogohlantiruvchi
ta’mirlash
|
Kimyoviy jarayonlar ko‘pincha 250 dan 1000°S gacha haroratda va 200 MPa gacha bosimda hamda chuqur vakuumda olib borish.
|
6
|
A
|
3
|
33
|
Kolchedanni
kuydirish
|
Kolchedanni kuydirish pechlarida
kuydirish. Taxmonli mexanik pech. Mexanik (taxmonli) pechlarda maydalangan kolchedan bir necha taxmonlarda joylashtiriladi va uni eshkakchalari bilan bir taxmondan ikkinchisiga surish orqali aralashtirilgan holda yondirish.
|
6
|
A
|
3
|
34
|
Klinker kuydirish. Ho‘l usulda
ishlovchi aylanma pechlarni ishlatish
|
Klinker (nem. Klinker) —
1) aylanma pechlarda metallurgiya ishlab
chiqarishda polimetall chiqindilarni qayta
ishlash. (qizdirib haydash) dan qolgan qiyin eriydigan qizib qovushgan massa; pyx ishlab chiqarishdagi oraliq mahsulot. Mis yoki
qoʻrgʻoshin korxonalarida qayta ishlab K.dan mis, qoʻrgʻoshin va boshqa qimmatli
aralashmalar ajratib olish;
2) qurilishda maxsus loy (klinker) dan gʻisht tarzida tayyorlanadigan material. Gʻisht
tayyorlash texnologiyasidan foydalanish
tayyorlash.
3) sement ishlab chiqarishda ohak bilan loy (yoki shlak) qovushmasidan iborat yarim
mahsulotni ishlatish
|
24
|
A
|
12
|
35
|
Donalagichlar va
shlam bilan
taminlagichlardan foydalanish
|
Donalagichlarning turi va donalash
jarayonining sxemasi mahsulotga hamda
texnologik jarayonning xususiyatlariga
qo'yilgan talabga qarab tanlash.
|
6
|
A
|
3
|
169
36
|
Sovitgichlarni
ishlatish
|
Pech ichidan 1000-1200 gradus C harorat bilan chiqayotgan klinkerni 50-150gradus C
haroratgacha tez sovutish.
|
6
|
A
|
3
|
37
|
Rekuperatorli
sovitgichlardan
foydalanish
|
Rekuperatorli sovitgichlarda klinker 100-150C gacha sovutish.
|
6
|
A
|
3
|
38
|
Kristalizatorlarni
tamirlash
|
Kristalizatorlarni tamirlash va texnik xizmat ko‘rsatish
|
6
|
A
|
3
|
39
|
Sentrifugalash
|
Sentrifugalarda suspenziyani ajratish, val va tayanchlarning joylashuvi, cho'kmani to'kish usuli, sentrifuganing yasalish usuli (zichlanish va portlashdan himoyalanganligi).
|
6
|
A
|
3
|
40
|
Cho‘kmani yuvish apparatini ishlatish
|
Cho‘kmani yuvishdan olish (masalan, ohaklash usuli bilan o‘yuvchi natriy olish) yoki tarkibida aralashmalar bo‘lmagan yuqori sifatli cho‘kma (masalan, bariy karbonati) olish. Cho'kmani yuvish jarayonining to‘g‘ri tashkil etilish
olinadigan mahsulotning sifati yuqori bo‘lishini ta’minlash.
|
6
|
A
|
3
|
41
|
Suspenziyalarni
ajratish apparatini ishlatish
|
Suspenziyalarni ajratish
|
6
|
A
|
3
|
42
|
Qattiq
materiallarni
tashish
mashinalariga
xizmat ko‘rsatish
|
Qattiq materiallarni tashish mashinalariga
xizmat ko‘rsatish
|
6
|
A
|
3
|
43
|
Gazlarni tashish va siqish
|
Gazlarni tashish va siqish uchun ventilator, gazpuflagich va kompressorlardan foydalanish
|
6
|
A
|
3
|
44
|
Kommpressorlarni ishlatish
|
Kompressorlarda gazni 150 MPa va undan
yuqori bosimgacha siqib olish.
|
6
|
A
|
3
|
45
|
Nasoslarni
tamirlash
|
Nasoslarni tamirlash va texnik xizmat
ko‘rsatish
|
6
|
A
|
3
|
46
|
Apparatlarni
ishonchliligini
oshirish
|
Apparatning ishonchliligini oshirish usullaridan samarali foydalanish. Kimyo sanoatida
apparatlar mashina va texnologik liniyalarning ishonchliligini bir necha yo‘llar bilan oshirish, masalan, ishonchliroq seriyali detal va
uzellardan foydalanish, ulami yasashda sifatini
|
6
|
A
|
3
|
170
|
|
yaxshiroq nazorat qilish, mustahkamlik
zaxirasini oshirish
|
|
|
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
