Oshgan hissalari

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Oshgan hissalari
OSHGAN HISSALARI
Hozirgi zamon fanlari mazmuniga qarab uch qisimga (ijtimoiy, tabiiy

va texnika fanlariga) boziga mos koshni fanlarni qamrab olib, butun bir sistemani tashkil qiladi. Matematika

fanlar sistemasida muhim bir sohani tashkil qiladi va yunoncha degan ma qadimiy fanlardan biri bozida shakllantirib, ularni takomillashtirib
bordi. Quyida matematika fanida kashfiyot qilgan olimlar faolyatini oarbda eng qadimdan ilm-fan rivojlangan markazlardan biri
bu Yunonistondir. Qadimgi Yunonistonda ilm-fanga qiziquvchilar kolganidan u yerdan haqiqiy olimlar yetishib chiqqan va shulardan biri bu antik
davr matematik olimi Pifagordir. Pifagor (milloddan avvalgi, taxminan, 580-500 yillar)-qadimgi grek olimi, matematigi, faylasufi. Pifagor balgan. Pifagor diniy qarashlarining asosini matematika
tashkil qiladi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA Uning fikricha xudo olamni tartiblash uchun sonni yaratgan. Bir soni xudoning yagonaligini, qolgan barcha sonlar birgalikda olamni bildirgan. Bular ikkalasi hamkorlikda xudojolimotiga asosan son
narsalarning mistik mohiyati hisoblanadi, matematik mavhumliklar olamda
marnatib, uni oshkormas holda boshqaradi. Qisqasi, olamni sonlar
va ulardan yaratilgan munosabatlar garmonik sistemasi tashkil qiladi. Bu gy sonli garmoniyani ozi ham xudojoladi va abadiy yashaydi, degan
mistik goyalari paydo bopgina muhim yangiliklarni yozib qoldiradi. Jumladan, uchburchak ichki burchaklarining
yigpburchak-larga (uchburchak, kvadrat, oltiburchak) ajratish mumkinligi haqidagi masalalar Pifagor tomonidan
kashf qilingan. Geometriya Pifagor maktabi tomonidan fan sifatida asoslandi.
Ular geometriyani arifmetika bilan boglib geometriya kursiga sistematik isbot qilish usuluni kiritib, uni abstrakt
fan darajasigacha kogxshashlik haqidagi taglchash
mumkin boini
butun olamga yoydi. Sotmoqchimanki
qadimda Yunonistonda bir olim biron-bir yangilik yoki kashfiyot qilganida
uning kashfiyotiga bir buqa solum qilinar
edi, ammo Pifagor oyilgan ekan. Bundan ko teoremasini kashf qilinishiga olib keldi. Yana bir buyuk qomusiy olim bu
Al-Xorazmiydir. Al-Xorazmiy matematika sohasida izlanishlar olib borib koz davrida idealstik gllaridan yurib, ilgl ochib, matematikaga doir oishlab ilgoyalarni
dunyo xalqlariga yetkazishga intildi. Al-Xorazmiy yozgan asarlardan bizgacha oshlangan
boynagan. Taniqli tadqiqotchi D.Sarton taOp xolatlarni
hisobga olganda barcha davrlarning matematiklarining eng buyuklarining birilib fan tarixida muhim kashfiyotlari bilan soalga aylandi. Xorazmiyning XII asrda lotin tiliga tarjma qilingan () asari yevropaliklarni hind raqamlari, pozitsion orsatdi. Butun va kasr sonlar ustida amallar bajarish va kvadrat ildiz chiqarish usuluni keltirdi.