O'sishi,rivojlanishi

Sifatli anor yetishtrish

Anorning o‘sishi va rivojlanishi hamda hosildorligi yuqori bo‘lishi uchun yillik. Vegetatsiya davrida quyosh nurining umumiy harorati +4000...+4600°C diapazonda bo‘lishi, yog‘ingarchilik miqdori 18-55 mm, qish mo‘tadil bo‘lishi talab qilinadi.
Shuningdek, anor yetishtirishning optimal sharoitlari tuproq tiplari, hududning dengiz sathidan balandligi, foydalaniluvchi agro-melioratsion texnologiyalarga ham bog‘liq hisoblanadi.
Anor yetishtirish uchun eng optimal tuproq allyuvial tipdagi, drenaj tizimlari ratsional tavsifga ega bo‘lgan, unumdor va o‘rtacha zichlikdagi tuproqlar hisoblanadi. Biroq, kuchsiz va o‘rtacha darajada sho‘rlangan tuproqlarda ham anor yuqori hosil berishi kuzatiladi. Tuproqlar tarkibida o‘simliklar uchun toksik ta’sirga ega tuzlar, asosan,-NaCl, Na2SO4 va MgSO4 ko‘rsatib o‘tiladi, CaSO4, Ca(HCO3)2 anorning o‘sishi va rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatmaydi, biroq konsentratsiyasi ortishi sharoitida o‘simikning ildizi orqali suv so‘rilishini kamaytirishi aniqlangan.
Tuproq gorizonti tarkibida tuzlarning umumiy miqdori quruq og‘irlikka nisbatan 0,5% dan ortishi sharoitida anor ildizining suv so‘rish funksiyasi buzilishi,
o‘simlikning o‘sish va rivojlanishi salbiy tomonga o‘zgarishi aniqlangan. Ayrim tadqiqotchilar tomonidan anor hosildorligini saqlab qolish maqsadida sho‘rlangan tuproqlar sharoitida kimyoviy melioratsiya uslublaridan foydalanish tavsiya qilinadi.
Biroq, bu qo‘shimcha iqtisodiy sarf-xarajat va mehnat sarfini talab qiladi. Ayniqsa, tuproqda NaCl miqdori ortishi ta’sirida anor hosildorligi keskin kamayishi aniqlangan.
Anor tashqi muhitning noqulay omillari ta’siriga nisbatan chidamli o‘simlik turi hisoblanadi. O‘rtacha darajadagi qurg‘oqchil sharoitda, Vegetatsiya davrida
+45...+48°C harorat diapazoni va issiq shamollar kombinatsiyasi sharoitida ham anordan sifatli va yuqori hosil olish mumkinligi qayd qilingan.
Anorning o‘sish davri naviga, iqlimiga qarab 180-215 kun davom etadi. Anor may oyining boshida gullaydi, birinchi galda qishlab chiqqan kurtaklar gullaydi, oradan 10-15 kun o‘tib, yoppasiga gullash boshlanadi.
Bir tup anorda uning naviga, ob-havo sharoitiga qarab 5 mingtacha gul bo‘lishi mumkin. Lekin bularning 96-98 % hosilsiz (erkak) gullar tashkil etadi. Kuzda issiq harorat shu darajaga tushganda o‘sishdan to‘xtaydi.
Anorning turli navlari bir-biri bilan erkin ravishda changlatilsa, serhosil , mevasi yirik bo‘ladi. Uning gul changini ko‘p tarqatadigan vosita asalaridir. Shuning uchun anor hosildorligini oshirishda asalaridan foydalanish kerak. Anor o‘zining naviga qarab 120-160 kunda pishib yetiladi. Anorning turli navlari bir-biri bilan erkin ravishda changlatilsa, serhosil, mevasi yirik bo‘ladi.
Mevalari o‘ch malina tusli; asosiy mevalari sariq nim yashil, mevasi bir xil o‘ch malina rangi bilan qoplangan, mayda nuqtachalari bor. Doni to‘q qizil, yirik, uzunligi 13 mm.gacha, urug‘larining uzunligi 8 mm.gacha. Mazasi shirin xushboy, sharbati malina rangida. Sharbat chiqishi 40-45%. Mevasida qand 15,9-20,4%, kislota 0,9-1,85%. Mevalari oktyabrning birinchi yarmida yetiladi. 1 tupdagi hosildorligi: O‘rta Osiyoning yopiq maydonchalarida 25 kg, Ozarbayjonning ochiq dalalarida 35-40 kg. Mevasining saqlanish muddati 6 oy. Mevalaridan yangiligicha iste’mol qilish va qayta ishlash uchun foydalaniladi. Har xil turdagi tuproqlarda
yaxshi o‘sadi va mo‘l hosil beradi. Yer osti suvi yer yuzasiga yaqin bo‘lgan yerlarda ham yaxshi o‘sadi, ammo sho‘r yerlarda hosili yomon bo‘ladi. Sovuqqa chidamsiz, 14-15°C daraja sovuqda anor tupining ustki qismi zararlanadi. Pishib etilgan mevasi oktyabr oyida terib olinadi. Saqlash va tashish uchun mevasi chidamli. Maxsus binolarda mevasini 6-8 oygacha saqlash mumkin.

4.