Osiyoda mamlakatlarida farmatsiyaning rivojlanishi o’ziga xosligi

BERUNIYNING QO’SHGAN XISSASI

• 
  Beruniyning “Farmakognoziya” asari oʻrta asrlar sharq taʼlimotining tibbiyot va farmatsiyada qoʻllanilgan dorivor oʻsimliklar haqidagi eng qimmatli yodgorligidir. Kiyev Rusining Oʻrta Osiyo xalqlari bilan savdo aloqalari keyinchalik Ibn Sino, Abu Rayxon Beruniy va boshqalarning tibbiyot va farmatsiya sohasidagi faoliyati haqidagi maʼlumotlarning Rossiya davlati chegaralariga yetib borishiga xizmat qildi.
  
• 
  Beruniy baʼzi dori vositalari haqidagi maʼlumotlarni Oʻrta Osiyoning turli mamlakatlarida, Eron, Afgʻoniston va Hindistonda uzoq yillar davomida olib borgan oʻz kuzatishlari natijalari bilan toʻldirgan. Olim ayrim dori vositalarini boshqalari bilan almashtirish masalasiga alohida e’tibor berdi. O'sha paytda bu juda muhim edi, chunki kerakli dorini topish har doim ham va har doim ham mumkin emas edi. Shu munosabat bilan o'rinbosarlar haqida maxsus risolalar yozildi. Farmakognoziya bo'yicha ko'plab kompilyatsiyalarda, preparatdan keyin uning o'rnini bosuvchi moddalar beriladi. Beruniy kitobida ham shunday qilgan
  

Muhammad Bergusha

• 
  Muhammad Bergusha-di va uning organik va mineral dori vositalarining keng assortimentini tavsiflovchi "Tibbi nebivi" kitobi farmatsiya tarixi uchun qiziqish uyg'otadi. Misol uchun, u turli kasalliklar uchun tuxum qobig'i, tuxum oqi, uzum sharbati va nordon sutdan foydalanishni taklif qildi. Tish kasalliklari uchun u anor sharbati, sarimsoq, shaftoli, ba'zi o'simliklarning gullaridan foydalangan. Muhammad Bergushadi oʻz kitobida Ozarbayjon xalq tabobati boʻyicha oʻzidan oldin mavjud boʻlgan tibbiy va farmatsevtik bilimlarni tizimlashtirgan.
  
• 
  Muhammad Yusif Shirvaniy (1704-1813) o‘zining “Tibbi-name” asarida go‘yo o‘sha davrda Ozarbayjonda tibbiyotga oid mavjud barcha qarashlarni jamlagan. Ozarbayjon tilida “Sharq tabobati lug‘ati”ni tuzdi, “Mashhur olimlarning asarlarida davolashni o‘tkazish normalari, turli dori vositalarining shifobaxsh xususiyatlari haqida ma’lumotlar” yozdi. Tibbiy amaliyotida uzum sirkasi, mayda yongʻoq sharbati, xantal, oq boʻr, smola, sarimsoq, tut barglari, qora murch, qoraquloch ildizi, noʻxat, zanjabil, sumak, anor poʻstlogʻi, estragon, atirgul suvi, chinnigullar va boshqa moddalardan foydalangan. dozalash shakllaridan - infuziyalar, damlamalar, malhamlar, pastalar, tabletkalar, plasterlar.