Осмос ва фишори осмотикӣ. Нақша: Қонуни Вант Гофф

V.4. Қонунҳои эбулиоскопӣ ва криоскопӣ
Мувофики конуни эбулиоскопй хангоми гудохтани моддаи гайрихаридор фишори буги махлулкунандаро паст карда, чушиши онро зиёд мекунад. Вақте ки фишори буғи сершуда ба фишори беруна баробар мешавад, моеъ ҷӯш мешавад. Фарқи байни нуқтаҳои ҷӯшиши маҳлул ва ҳалкунандаTq-ро бо истифода аз қонуни Раул ҳисоб кардан мумкин аст: Аз муодилаи Клапейрон-Клаузиус арзиши dp/dT дар ҳарорати ҷӯшидани ҳалкунанда муайян карда мешавад ва муодилаи зерин ҳосил мешавад:Tq = (1), яъне афзоиши ҳарорати ҷӯшиши маҳлули идеалӣ ба фраксияи молярии маҳлул мутаносиб аст (- гармии молярии бухоршавии ҳалкунанда). Мо метавонем муодилаи (1)-ро барои маҳлулҳои маҳлул қулайтар созем: Tq = (2), ин ҷо - гармии хоси бухоршавии мањлул;
m -молияи маҳлул: (2) дар баробар (3),
ки дар он Кэ-ро доимии эбуллиоскопй меноманд, он танхо ба хосиятхои халкунанда вобаста аст, онро афзоиши молекулавии нуктаи ҷӯшон низ меноманд, зеродар m = 1:Tq = Ke (4).
Ке адади доими барои халкунандахои гуногун аст: Ke=0,52o (N2O); 1,20o(S2N5ON); 2,60o(S6N6); 5,00o (SSl4)
Қонуни криоскопӣ. Ҳарорате, ки дар он моеъ ва моддаи сахти дар натиҷаи кристаллшавӣ аз он ҷудошуда дар мувозинат қарор доранд, ҳарорати яхшавии моеъ номида мешавад, яъне дар ин ҳарорат моеъ ва моддаи сахт ноустувории якхела доранд (ё ҳамон фишори буғи тофта). Маҳлулҳои моддаҳои ноором назар ба ҳалкунандаҳои пок дар ҳарорати паст ях мекунанд. Паст кардани ҳарорати яхкунӣTmuz баробари зиёд шудани консентратсияи маҳлул, ҳамон тавре ки нуқтаи ҷӯшон баланд мешавад.Муносибати байни Тмуз ва консентратсияи маҳлул бо истифода аз муодилаи Клапейрон-Клаузиус пайдо мешавад. Истифодаи муодилаҳои Клапейрон-Клаузиус барои мувозинати буғи сахт ва маҳлул-буғ ва қонуни Раул барои маҳлулҳои густашуда Бо назардошти он, ки x2Тмуз = (5), яъне пастшавии ҳарорати яхкунӣ ба фраксияи молярии моддаи ҳалшуда мутаносиб аст, ки дар он = (_{сублиматсия}-_{бухоршавӣ}).
Барои маҳлулҳои ҳалшуда фарз кардем:Тмуз = (6), ки q= -1 ггармии нихонии моеъшави» фазаи сахт, дурусттараш, гармие, ки барои шикастани торхои кристалл зарур аст. (6) дар баробар (7) пастшавии молекулавии ҳарорати яхкунӣ номида мешавад: Kmuz= дар m =1Тмуз (8). Ин доимӣ танҳо ба хосиятҳои ҳалкунанда вобаста аст ва барои маҳлулҳои маҳлулҳои гуногун яксон аст:
Кмуз = 1,860 (N2O); 48.20о (кофур).
Муодилаҳои дар боло овардашударо барои муайян кардани MM-и моддаи ҳалшаванда истифода бурдан мумкин аст:
;Tq=Паст;Тмуз= Кмуз м (9).
Агар махлуле тайёр кунем, ки дар таркибаш моддаи ag ва bg халкунанда m=1000 а/бМо онро ба муодилаҳои (9) гузошта, M-ро мегирем: (10).

Иқтибосҳо:

1. 
   М.М.Мусаханов, А.С.Рахматов, Механики квантй – Т., 2011.
   
2. 
   Диблохинсе, Асосҳои механикаи квантӣ - М.1983.
   
3. 
   Ғ.Х.Ҳошимов, Р.Я.Расулов, Н.Х.Қошимов, Асосҳои механикаи квантӣ – Т., 1995.
   
4. 
   В.М.Шехтер, ААансельм, Атом ва механикаи квантӣ -М., 1984.