Основы биохимии. Лекция №4

DNK reparasiyaga qodir yagona biologik 
molekuladir
DNK quyidagilar bilan tavsiflanadi:
- Ko'p sonli reparatsiya tizimlarining mavjudligi.
- Hujayralarda DNKni “patrul” qiladigan va nuqsonlarni
qidiradigan oqsillar mavjud.
- Ko'pgina reparativ tizimlari nafaqat zararlangan
nukleotidlarning o'zini, balki ba`zi nukleotidlar qismini
ham olib tashlaydi, ya'ni shikastlangan nukleotidlar
bo'limlari olib tashlanadi.
- DNK qo'sh spiral bo'lganligi sababli, buzilmagan zanjir
DNK molekulasini tiklash uchun shablon bo'lib xizmat
qiladi.

---

DNK shikastlanishi:
1. Reparasiya qilinadigan va reparasiya 
qilinmaydigan.
2. Spontan va induktsiyalangan.
3. Ekzogen omillar ta'sirida qo'zg'atilgan.
4. Endogen omillar ta'sirida qo'zg'atilgan.

---

1. Qayta tiklanadigan buzulishlar o'zlarining hujayra
tizimlari tomonidan olib tashlanadi, masalan, UV nurlari
ta'sirida sodir bo'ladigan buzulishlar. Bunda DNK
buzulishining katta qismi tiklanadi.
2. Qayta tiklanmaydigan buzulishlar kamdan-kam
uchraydi.
3. Spontan buzulishlar hech qanday yo'naltirilgan
ta'sirlarsiz sodir bo'ladi va induktsiya - fizik, kimyoviy
yoki biologik omillar ta'siri ostida sodir bo`ladi.

---

Har bir inson hujayrasida har kuni 2 dan 3 mingtagacha
purin va pirimidin nukleotidlari (har bir gaploid genomda)
azotli asoslarini yo'qotadi.
Natijada (apurin va apirimidin) AP-saytlari hosil bo'ladi.
Faqat dezoksiriboza va fosfodiefir bog`lari qoladi.

---

Azotli asoslarning dezaminlanishi ham Spontan DNK
shikastlanishiga tegishli:
Urasil

---

Reparasiya tizimi tufayli har xil turdagi 1000 ta DNK 
shikastlanishidan faqat 1 tasi mutatsiyaga olib keladi.