Основы биохимии. Лекция №4

Induksiyalangan zararlarni quyidagilar olib keladi:
Fiziologik omillar
- radiatsiyaning barcha turlari,
ultrabinafsha
nurlar
(UV
nurlari),
mikroto'lqinli
pechlar, harorat.
Kimyoviy omillar
- polisiklik va geterotsiklik aromatik
uglevodorodlar,
aromatik
aminlar,
mutagenlar
(nitrozoguanidin va etil metansulfonat va boshqalar),
uretan, formaldegid, azot kislotasi va boshqalar.
Biologik omillar:
aflatoksin va boshqa endo- va
ekzotoksinlar, erkin kislorod radikali va boshqalar.

---

DNK shikastlanishining asosiy turlari
1.
Azotli asoslari tuzilishining o'zgarishi: metillanish (ko'pincha 7
metilguanin,
1-metiladenin,
6-O-metilguanin,
shuningdek
timin, adenin va sitozinning alkillangan hosilalari hosil bo'lishi
bilan metillanish);
2.
Azotli asoslarning oksidlanishi (8-gidroksi-7,8 metilguanin
hosil bo'ladi);
3.
Gidroliz (dezaminlanish, depurinatsiya, depirimidinlanish);
4.
Pirimidinlarning dimerizatsiyasi (ko'pincha timinlar, tez-tez
sitozinlar hosil bo`lishi);
5.
Zanjirlarni uzish (bitta va ikkilamchi uzilishlar);
6.
DNK-oqsil o'zaro bog'liqliklari.

---

1. Metillanish
Цитозин
О 
6
-
метилгуаинин
Гуанин
Тимин

---

2. Reaktiv kislorod turlari (O•, O-O•, HOOH,
•OH) taʼsirida azotli asoslarning oksidlanishi.
Reaktiv kislorod turlari va gidroperoksidlar bilan o'zaro
ta'sirlashganda
timin
hosil
bo'ladi,
5
va
6-uglerodlar
gidroksillanadi - timin glikol.

---