Основы пакета

 
33
- boshqa kompyuterlar bilan apparat va dasturiy mosligi; 
tarmoqni quvvatlashi va boshqalar. 
An‘anaviy meynfreymning tashqi ko‗rinishi 1.8-rasmda keltirilgan.
Kichik kompyuterlar. Kichik kompyuterlar (mini-EHM )-ishonchli, uncha 
qimmat bo‗lmagan, foydalanishda qulay kompyuterlar, meynfreymlarga qaraganda 
bir muncha kam imkoniyatlarga ega. Mini-kompyuterlar (ulardan eng quvvatlilari 
supermini-kompyuterlar) quyidagi ko‗rsatkichlarga ega bo‗ladi: 

unumdorligi – 1000 MIPS gacha; 

asosiy xotira sig‗imi – 8000 Mbaytgacha;

diskli xotira sig‗imi – 1000 Gbaytgacha; 

qo‗llanadigan foydalanuvchilarning soni–16–1024. 

Mini-kompyuterlarning barcha modellari 32, 64 va 128–razryadli 
mikroprotsessorlar to‗plamlari asosida loyihalashtiriladi. Ularning 
asosiy xususiyatlari: 

aniq tatbiq sohasidan kelib chiqqan holda unumdorlikning keng 
oralig‗i; 

axborotni kiritish-chiqarish tizimli vazifasining ko‗pchiligini apparatli 
joriy etilishi; 

ko‗p protsessorli va ko‗p mashinali tizimlarni oddiy joriy etilishi; 

uzilishlarga ishlov berishning yuqori tezligi; 

turli uzunlikdagi axborotlar o‗lchami bilan ishlash imkoniyati; 

---

 
34
 
1.8-rasm. Katta hisoblash mashinasining tashqi ko„rinishi. 
Mini-kompyuterlarning afzalliklariga quyidagilar kiradi: 
- yuqori modulli o‗ziga xos arxitekturasi; 
- meynfreymlarga qaraganda unumdorlik/narx nisbatining yaxshiligi; 
- hisoblashlarning yuqori aniqligi. 

---

 
35
Mini-kompyuterlar boshqaruvchi hisoblash majmua sifatida ishlatilishga 
mo‗ljallangan. Ushbu majmualarga xos bo‗lgan tashqi qurilmalarning ko‗p turliligi 
protsessorlararo aloqa bloklari bilan to‗ldirilgan, uning sharofati bilan tarkibi 
o‗zgaruvchan hisoblash tizimlarini joriy etilishi ta‘minlanadi. Mini-kompyuterlarni 
texnologik jarayonlarni boshqarishda ishlatishdan tashqari, ko‗p foydalanuvchilar 
uchun mo‗ljallangan hisoblash tizimlarida, avtomatlashtirilgan loyihalash 
tizimlarida, murakkab bo‗lmagan obyektlarni modellashtirish tizimlarida va sun‘iy 
intellekt tizimlarida muvaffaqiyatli ishlatilmoqda. 
Hozirgi zamonaviy mini-kompyuterlar avlodining boshlovchisi DEC 
firmasining (AQSH) PDP-11 kompyuterlari hisoblanadi va Rossiyada ishlab 
chiqarilgan SM EVM (Sistema Malix EVM-EHM Kichik Tizimi): SM-1, -2, -3, -4, 
-1400, -1700 va hokazo. Hozirgi vaqtda PDP-11 mini-kompyuterlar oilasi ko‗p 
sonli modellarni o‗z tarkibiga oladi, VAX-11 dan VAX-3600 gacha; mini-
kompyuterlarning quvvatli guruh modellariga 8000 (VAX-8250, -8820); 
supermini-kompyuterlarning guruh modellariga 9000 (VAX-9410, -9430) kiradi va 
hokazo. 
VAX modellari keng oraliqdagi ko‗rsatkichlarga ega: 

protsessorlar soni–1 dan 32 tagacha; 

unumdorligi–10 dan 1000 MIPS gacha; 

asosiy xotira sig‗imi–512 Mbaytdan 2 Gbaytgacha; 

diskli xotira hajmi–50 Mbaytdan 500 Gbaytgacha; 

kiritish-chiqarish kanallar soni–64 tagacha.
VAX mini-kompyuterlari shu guruh kompyuterlari ko‗rsatkichlarining to‗liq 
oralig‗ini qoplaydi va ular orasidagi chegarani hamda meynfreymlar o‗rtasidagi 
chegarani yuvib yuboradi. 
Boshqa mini-kompyuterlar o‗rtasidagi quyidagilarni qayd qilib o‗tishimiz 
kerak: 

bir protsessorli: IBM 4381, HP 9000; 

---