Основные термины информационной безопасности

Cross-certificate 
Çarpaz sertifikat – iki sertifikat xidm
əti mərkəzi arasında etimad 
əlaqəsi qurmaq üçün istifadə edilən sertifikat. 
 
Cryptanalysis 
Kriptoanaliz – 
açıq mətn kimi mühüm məlumatı əldə etmək üçün 
kriptoqrafik sistemin, onun giriş və çıxış məlumatlarının, yaxud hər 
ikisinin analizi. 
Cryptographic hash function 
Kriptoqrafik heş funksiya − ixtiyari uzunluqda məlumatı sabit 
uzunluqda heş-koda çevirən kriptoqrafik çevirmə. Kriptoqrafik heş 
funksiyaların iki mühüm növü var. 
1. 
Açarlı heş funksiyalar – məlumatın autentifikasiya kodları 
(Message Authentication Code, MAC) adlanır. Məlumatın 
autentifikasiya kodları simmetrik açarlı sistemlərdə tətbiq edilir 
v
ə onlar əlavə vastələr cəlb etmədən, istifadəçiləri bir-birinə 
etibar ed
ən sistemlərdə həm verilənlərin mənbəyinin 
h
əqiqiliyinə, həm də verilənlərin tamlığına zəmanət verməyə 
imkan verir. 
2. 
Açarız heş funksiyalar – səhvlərin aşkarlanması kodları 
(Modification Detection Code v
ə ya Manipulation detection 
Code, MDC) adlandırırlar. Onlar əlavə vastələrlə (məsələn, 
şifrləmə, mühafizəli kanaldan istifadə və ya rəqəmsal imza) 
veril
ənlərin tamlığına zəmanət verməyə imkan verir. Bu heş 
funksiyalardan h
əm istifadəçiləri bir-birinə etibar edən 
sisteml
ərdə, həm də istifadəçiləri bir-birinə etibar etməyən 
sisteml
ərdə istifadə etmək olar. 
 
Cryptographic key 
Kriptoqrafik açar 
− şifrləmə, deşifrləmə, rəqəmsal imza yaratmaq 
v
ə imzanı yoxlamaq kimi kriptoqrafik əməliyyatların idarə edilməsi 
üçün istifad
ə edilən parametr. 
 
 

---

39