O‘tkir o‘tanov «umumiy pedagogika nazariyasi va amaliyoti»

 
Pedagog faoliyati 
 
O’zbekiston respublikasining ta’lim to’g’risidagi Qonunida: “Tegishli ma’lumoti, kasb 
tayyorgarligi bor va yuksak axloqiy fazilatlarga ega bo’lgan shaxslar pedagogik faoliyat bilan 
shug’ullanish huquqiga ega”,-deb ta’kidlanadi. Haqiqatdan ham tegishli ma’lumotga ega 
bo’lgan, kasb tayyorgarligi bor, yuksak axloqiy fazilat sohibi bo’lgan sabr-toqatli, mehnatsevar, 
tinib-tinchimas kishi pedagogik faoliyati bilan shug’ullanadi. Bu haqda mashhur pedagog 
K.D.Ushinskiyning tarbiyachilik san’ati shunday xususiyatga egaki deyarli barcha tanish va 
tushunarli, ba’zilarga esa juda oson ish bo’lib tuyuladi-odam bu ish bilan nazariy va amaliy 
jihatdan qanchalik kam tanish bo’lsa, unga bu shanchalik tushunarli va oson bo’lib ko’rinadi. 

---

Deyarli hamma tarbiya sabr toqatni talab etishni e’tirof etishadi, ayrimlar buning uchun tug’ma 
qobiliyat bilan malaka, ya’ni ko’nikma kerak deb o’ylaydilar; lekin juda kam odam sabr-toqat, 
tug’ma qobiliyat va malakadan tashqari yana maxsus bilimlar kerakligi haqida ishonch hosil 
qilishdi”, - deb ta’rif berishi o’qituvchi mehnatining mashaqqatligidanligini anglatadi. 
Pedagogik  faoliyat  yosh  avlodni  hayotga,  mehnatga  tayyorlash  uchun  xalq  oldida  javob 
beradigan,  o‘quvchilarga  ta‘lim-tarbiya  berishga  maxsus  tayyorlangan  odamlarning  mehnat 
faoliyatidir.  O‘qituvchi  faoliyati  inson  shaxsini  shakllantirishga  qaratilgan.  O‘qituvchilikni 
o‘rganayotgan  yoshlar  avvalo  o‘qituvchining  o‘ziga  xos  xususiyatlarini  bilishi  kerak.  U 
quyidagilardan tashkil topadi: 
1. o‘qituvchi shaxsining xususiyatlari; 
2.o‘qituvchining ruhiy pedagogik tayyorgarligiga quyiladigan talablar; 
3.  
maxsus tayyorgarlikning mazmuni va hajmi (amaliy); 
4.  
ixtisosiga doir metodik tayyorgarlik. 
 
O‘qituvchi shaxsining xususiyatlari: 
 
g‘oyaviy  sohada:  mafkura,  ilmiy  dunyoqarash  va  e‘tiqod;  ijtimoiy  ehtiyoj  va  axloqiy-
ma‘naviy  boylikni  tushunish;  ijtimoiy  va  fuqaroli  burchi  va  mas‘uliyatini  anglash;  ijtimoiy-
siyosiy-kasbiy faollik. 
 
Pedagogik  kasbi  sohasida:  o‘quvchilarni  sevish  va  ular  bilan  ishlashga  qiziqish,  kasbni 
sevish,  ruhiy-pedagogik  bilmdonlik,  ziyraklik  va  kuzatuvchanlik;  pedagogik  nazokatlilik 
(xushmuomilalik); pedagogik tasavvur, tafakkur; tashkilotchilik qobiliyati; haqqoniylik, halollik, 
samimiylik,  haromdan  xazar  qilishlik,  vazminlik,  o‘zini  tuta  bilishlik,  kasbga  layoqatlilik, 
qat‘iyyatlilik, maqsadga intiluvchanlik, kurashuvchanlilik va mehnatsevarlik va hokazo.