O‘tkir o‘tanov «umumiy pedagogika nazariyasi va amaliyoti»


Download 1.51 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/153
Sana05.01.2022
Hajmi1.51 Mb.
#214774
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   153
Bog'liq
Alisher navoiy nomidagi

Tayanch so’z va iboralar 
Metod, ta‘sir etish quroli, ongni shakllantirish, xulq-atvor, tajriba, rivojlantirish, jazolaщ, 
o‘z-o‘zini tarbiyalash, na‘muna, ibrat, taqlid va hokazo. 
 
Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturida  ―yosh  avlodni  ma‘naviy-axloqiy  tarbiyalashda 
xalqning  boy  milliy  madaniy,  tarixiy  an‘analariga,  urf-odatlariga  hamda  umumbashariy 
qadriyatlariga  asoslangan  samarali  tashkiliy,  pedagogik  shakl  va  vositalar  ishlab  chiqilib, 
amaliyotga  tadbiq  etiladi‖,  -  (55-bet)  deb  alohida  ta‘kidlangan.  ―Noqobil  adamni  tarbiya 
qilmaslik  – zulmkor  va noqobil  odamga  tarbiyani  behuda  sarf  qilish  xayfdir.  Tarbiyangni  ayab 
unisini nobud qilma, tarbiyangni bunisiga zoya ketkizma‖, - deb ta‘kidlaydi A.Navoiy. 
―Qayerda rag‘batlantirish bo‘lsa, umid shu tomonga yo‘l oladi, qayerga don sepilsa, shu 
yerga qush qo‘nadi‖ , - degan Al-Buxoriy (Al-jomye as-saxix 114-bet). 
Farobiy deydi: Muallim shogirdiga nisbatan o‘ta hokimlikka ham yo‘l qo‘ymasligi lozim, 
chunki o‘ta hokimlik shogirdda muallimga nisbatan nafrat uyg‘otadi. Agar shogird muallimning 
bo‘shlig‘ini sezsa, unda muallimga va uning o‘qiyotgan ilmiga nisbatan sovish va mensimaslik 
paydo bo‘ladi, - deb ta‘kidlaydi. 
J.J.Russo  ―Agar  siz  bolalardagi  sho‘xlikni  o‘ldirsangiz,  hyech  qachon  dono  odamlarni 
voyaga yetkaza olmaysiz‖, - degan fikrni bildirgan. 
A.S.Makarenko  ―...Men  ta‘sir  qilishning  jismoniy  metodiga  qarshiman...  Umuman 
jismoniy jazoni metod sifatida tan olmayman. Men  jismoniy jazo foyda keltirgan biror bir oilani 
ko‘rmadim‖, - degan. 
Tarbiya  metodlarida  insonni  har  tomonlama  kamol  toptirish  maqsadida  bola  ongi,  his-
tuyg‘ulari,  irodasi  va  xulq-atvoriga  ta‘sir  ko‘rsatishga  aytiladi.  A.S.Makarenko  tarbiya 
metodlarini insonga ta‘sir ko‘rsatishni quroli deb ta‘riflagan. 
Qimmatbaho  marvarid  donachasini  oxirigacha  parmalashda  hadiksirab,  ustalar  uning 
bahosini  tushunib  yetmagan  shogirdlariga  berishadi.  Shogirdlari  butun  borlig‘i  bilan  ishga 
kirishib ketadi. Bunda ular qo‘llari qaltiramay, qo‘rqmasdan parmalashni davom ettirgan. Agar 
bu  ishda  xavfsirash  bo‘lsa,  parmalash  davomida  biron  bir  tasodif  bilan  dur  maydalanib  ketsa, 
usta  shogirdini  shapaloq  bilan  tushurgan.  Tarsaki  zarbi  ularni  yaxshiroq,  sifatliroq  ishlashga 
ko‘niktirgan. Dur tirmalanib bo‘lgandan so‘ng xavfli vaziyat o‘tib ketgan.  
A.R.Beruniy  tarbiyachi  bolalarga  faqat  nasihatgo‘ylik  qilmay,  balki  o‘z  hatti-harakati 
bilan namuna bo‘lib ta‘sir ko‘rsatishi zarur", deb hisoblangan.  
Tarbiya metodlari asosan quyidagilardan tashkil topadi. 

Download 1.51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   153




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling