Faoliyatning har xil turlari bilan shug`ullanganda sarflanadigan energiya. Ovqatga
qo`yiladigan eng muhim gigiyenik talablardan biri shundaki, ovqat organizmni kecha-
kunduzdagi energiya sarfini to`liq qoplashi zarur.
Buni amalda baholash uchun bir kecha-kunduzdagi energiya sarfi va shu kecha-kunduzda
iste`mol qilinadigan ovqat ratsioni kalloriyasi taqqoslanadi.
Kecha-kunduzdagi energiya sarfi yuqorida bayon qilingani-dek, uch qismdan iborat:
1. Asosiy modda almashinuviga sarflanadigan energiya;
2. Ovqatni hazm qilishga sarflangan energiya;
3. Ish bajarishga sarflanadigan energiya.
Yuqoridagi uch qismdan iborat energiya sarfi va ovqatning energiya qiymati kkal o`lchovi
birligida baholanadi.Eneriya sarfini aniqlashda turli xil usullar mavjud. Shulardan energiya
sarfini gaz alamashinuvi usulida aniqlash keng qo`llanadi.
Ovqatning energetik va plastik material ekanligi.
Ovqat odam organizmida ikkita muhim funksiyani bajaradi:
1. Ovqatning energetik funksiyasi. Ovqat moddalari organizmda kislorod yordamida
oksidlanib, energiya hosil qiladi. Bu energiya to`qima va a`zolarning normal ishlashi, tana
harorati doimiyligini ta`minlash, odamning harakatlanishi, aqliy va jismoniy mehnati uchun
sarflanadi.
2. Ovqatning plastik funksiyasi. Ovqat tarkibidagi moddalar, ayniqsa oqsil hujayralarning
tarkibiy qismiga kiradi, ya`ni hujay-ralar bo`linib ko`payishi, ularning eskirgan qismlari
yangilanishini ta`minlaydi.
Ratsional ovqatlanishning ahamiyati va qoidalari.
Ahamiyati. Odam sog`lom va baquvvat bo`lishida, yoshlar normal o`sishi va rivojlanishida,
aqliy va jismoniy ish bajarish qobi-liyatining yaxshi bo`lishida ratsional ovqatlanish muhim
ahami-yatga ega.
Qoidalari. Ovqatlanishning gigiyena qoidalari asosida ratsio-nal (oqilona) tashkil etilishi
uchta qoidaga asoslanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |