Oxirgi variant davrlarga bo`lingan


Download 438.43 Kb.
bet126/187
Sana08.01.2022
Hajmi438.43 Kb.
#242008
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   187
Bog'liq
Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Podsho Rossiyasining Turkistonda iqtisodiy hukmronlikni o'rnatish tadbirlari. Urta osiyoda
chor xukumaiti uz xukmronligini umatgandan sung ulkaning katta imkoniyatlari, er osti va er usti
boyliklarini metropoliya manfaatlariga moslashtirish jarayoni boshlandi. Bu jarayon bir kancha boskichlar
va yunalishlarda amalga oshirildi. Eng avvalo, kulga kiritilgan shaxar va kishloklarda chorizmning xarbiy
ma'muriy boshkaruv tizimi urnatildi. SHundan keyin ulka boyliklarini yagona tizim va uzokni kuzlagan reja
asosida muntazam suratda ta'kib kilishga kirishdi. Asosiy e'tibor eng avvalo temiryul kurilishiga karatildi.
Turkistonni Rossiya bilan boglovchi temir yullar kurildi. Rossiyaning Turkistondan olgan daromadlarining
asosiy kismini paxta va undan olingan maxsulotlar tashkil etardi. SHu sababli ular ongli ravishda ulkaga

sanoat ashyolarini kiritishgan. Umuman olganda, axoliki kuchirish, ruslashtirish, "Turkiston ulkasining "aktli Nizomi" loyixasi asosida mustamlakachilar xukmronligini amaiga oshirish tadbirlariga bori b takaladi.

175. Podsho RossiyasiningTurkistonda musUimlakacliilikni kuchaytirishiga qaratilgan madaniy
va ma"rifiy siyosati.. CHorizm o'zbek xonliklarini bosib olgach, bu erda azaldan davom etib kelaetgan er
ga egalik kilish shakliga luch keldi. Sgoriladigan eriarda degkoncKilikning paxta, butdoy, sholi, beda,
bogdorchilik va sabzavotchilik kabi soxalari yaxshi rivojlangan edi. Lalmikor erlarga don ekinlari ekilgan
edi. Bu ma'lumotlarga ega bulgan Turkiston general-gubematori 1870 yilda utrok va kuchmanchi axolidan olinadngan solikulami kupaytirdi. Suv bilan boglik bulgan, paxta bilan boglik bulgan agrar siyosat utkazildi. Eng asosiy agrar isloxotlar xarbiy kommunizm va yangi iktisodiy siyosat isloxotlari utkazilgan. Istilo kilingan erlarga rus axolnsini kuchirish tashabbuskori fon Kaufman edi U ! 875 y.da Avliyo ota tumanida dastlabki rus kishlogini tashkil ztish, uni muxofaza kilish koidalarini ishlab chikdi. Uning boshkaruvi davrida 8ta rus kishlgi tashkil topdi. Kuchirish siyosatining maksadi nima. Bu joylar Evropa Rossiyasi manufaktura sanoati extiyoj maxsulotlarini etishtirishga kodir edi. SHuning uchun raslashtirish siyosati amalga oshirildi. 1886 yilgi "Nizom" rus axolisini kuchirib keltirish yuli bilan ulkani ruslashtirish xarakatini konuniy mustaxkamladi. CHorizm Turkistonni mustamlaka ulkaga aylantirgandan sung, ulkada xar tomonlama mukammal «shlangan rejalar va tadbirlar asosida ish yuritdi. Jumladan, agrar isloxoti utkazildi, kiska vakt ichida ushbu mustamlaka ulka Rossiya xom ashyo bazasiga aylantirildi. Kuchirish siyosati, ruslashtirish siyosati utkaziidi. Faoliyat yuritayotgan madrasalami yopib tashiab, yangi rus-tuzem maktablari ochildi. Ushbu maktablarda ulka farzandlarini ukitilishi natijasida ukuvchilar chalasavod bulib chikishi ular uchun ayni muddao edi. Ular ulka farzandlaridan ziyoli, bilimli kishilar etishib chikishidan juda xam kurkar edilar. Lekin, shunga karamay, ulkada ziyolilar mustakillik uchun kurash olib borganlar. Jadidlar xarakati, istiklolchilar xarakati kabi bnr kancha xarakatlar vujudga kelgan. Achmo bu xarakatlar namoyaidalari katagon kilingan. Milliy an'analarimiz, urf-odatlarimiz yukolib ketagan. Ulka madaniy boyliklari, arxeologik lopilmalar, kadi.mgi kulyozmalar yoki markazga yuborilt-an, yoki yuk kilib tashlangan


Download 438.43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   122   123   124   125   126   127   128   129   ...   187




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling