Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Mahmud Tarobiy qo'zg'oloni, uning tarixiy ahamiyati. CHet ellik boskinchilar va maxalliy
mulkdor zolimlaraing tokat kilib bulmaydigan zulmi ostiga kolgan xalk ommasi bu asoratdan kutilishi
uchun bir necha bor kurashga kuzgaladi.Navbatdagi kuzgolon 1238 yilda Buxorodan sal uzokrokka
Zarafshon daryosi soxilidajoylashgan Tarob kishlogida boshlanadi.Unga Buxoroshaxri va uning yakinidagi
kishloklami xunarmand va dexkonlari katnashadi.Kuzgolonchi kalvirin usta Tarob boshchilik kiladi. Tarixda
u Maxmud Tarobiy nomi bilan shuxrat kozonadi. Maxmud Tarobiy atrofida yigilgan kuzgolonchilarni
kurashga daval kiladi.Mugul ma'murlari Maxmudni uldirmokchi bulishadi. Lekin bu urinish
muvaffakiyatsiz chikkach ular galayonni bostirish uchun Maxmud YAlaboshdan yordam suraydi.Maxmud
Tarobdan chikib Buxoroga yul oladi.Bu erda Tarobiyni safdoshlaridan SHamsiddin Maxbubiy va shaxar
axoliey kuzgolonchilarga kunshladi.Maxmud Tarobiy va Maxbubiy birlashgan kushinlari, YAlavoch
kushinlari etib kelguncha kuzgolonni bolSHlaydil ar. Mugullar ga karshi kurashni boshlab M.Tarobiy
xamma tomonga da'vatnomalar yullanadi.Maxmud Tarobiy uz kushinlari bilan Buxoroga kirib olgach,
shaxar ichidagi Robia saroyini karorgoxi kilib oladi.U shu saroyda uzini Buxoroni xalifasi deb e'lon
kiladi.Buxorodan kochib ketgan amaldorlar va mugullar Karmanayakinidakata kushin tuplab Buxoroga
yurish kiladi.Bundan xabar topgan Tarobiy dush mann i Karmana yulkda karshi chikali va jang boshlanadi.
Bu jangda mugullar engilib Karmanaga kochadi bu jangda Mugullardan IOmnng kishi xalokbuladi vash u
jangda Tarobiy va Maxbubiy xam xalok buladi-SHunday kilib, Maxmud Tarobiy boshchiligidagi kuzgolon
xalkimiz uchun kata tarixiy axamiyatga» ega bulib koldi.Uz xalkini yurtinn m^Agul boskinchilaridan va
maxal i у mulkdorlami zulmidaya kutkargan xalk kuzgoloni edi.Bu kuzgolon bostirilgan bulsada lekin u
juda kata axamiyatga ega buIdi.Bu Urta Osiyo xalklarining ozodlik xarakatlari tarixida aloxida urin
egallaydi.