Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Chingizxon va Muhammad Xorazmshoh o'rtasidagi elchilik munosabatlari. Mugullarchulda
yashaydigan ktichmanchilar bulib, 1206 yilda Temuchin yoki CHingizxon Mugulistonda markazlashgan davlat tuzdi. Ukishi 1206 yil Naymanlarni, 1207 yil Etgisuvdagi uygurlami, 1211-1214 yilar Xitoydga xujum kilib, uning katta kismini bosib oladi. 1218-18 i 9 yillarda Turkiston va Ettisuv millatlarini egallagach endi CHingizxonning asosiy dushmani Muxammad Xorazmshox raxbarligidagi Xorazmshoxlar davlati edi bu ikki davlat bir-birlarini sirlarini bilib olish uchun elchilik munosibatlarini umatadi. Bunday ishni amalda oshirishda CHingizxon musulmon savdogarlaridan foydalandi. Dastlab 1216 yil Xorazmshox CHingizxon xuzuriga Baxovuddin Rozi boshchiligida uz elchilarini yuboradi. CHingizxon bu elchilami yaxshi kutib oladi xatto CHingizxon ularga Sulton Muxammad ya'ni siznging podshongiz Tarbning soxibkuroni uzini esa SHarkning podshosi ekanligin aytishni buyuradi. Uznavbatida CHingizxon xam xorazmshox xuzuriga 1218 yil asli xorazmliksavdogar Maxmud YAlagochning elchi kilib junatadi, Bu elchilami sulton Buxoro shaxrida kabul kiladi. Bu elchilik munosabatlari natijasida/ykki^AZuyuk davlat uzlariga kerakli razvetka ma'lumotlami yigib oladiyu. Bu xakida XI11 asrda yashagan tarixchi Nassafyy ma'lumotberadi. ikki urtada elchilik munosabatlari uzokka chuzilmadi. 1218 Yil Utrordagi vokeadan sung urush xolati kelib chikdi va 1219-1221 yillarda yirik

Xorazmshoxlar davlati CHingizxon tomonidan bosib olindi va ulaming xukmronligi 140 yil davom etdi. Ulami mamlakatdan Amir Temur kuvib chikardi

111. O'tror fojiasi va mo'g'ullarningMarkaziy Osiyoga harbiy yurishlari. CHingizxon raxbarligidagi mugular 1218 yil Xorazmga katta karvon yuboradi. Karvonda kup mikdorda oltin, kumush, xitoy ipak matolari xar xil muynalar bor edi. Bu karvon 500 tuyadan iborat bulib, 450 ta musulmon savdo pulardan iborat edi. Ular Urganchga savdo uchun bormokda edi. Ammo karvon utror shaxrida ushlanib kolindi. SHaxar noibi

Inalxon farmoni bilan karvon Savdogarlaming xammasi

kirib tashlandi. Fakat bita tuyakash jon saklab koladi. Bulgan vokeani eshittan CHingizxon Xorazmlikga 2-chi elchilami yuborib ulardan utror elchilami yuborib ulardan utror noibini berishni suradi. Ammo Sulton Muxammad Utror noibini berish urniga elchilami Ibn Kodroga Bugroni uldiradi, uidan 2 ta mulozimini sog-sokolini oldirib junatib yuboradi. Bundan ajablangan CHingizxon 1219 yili uz Bilan 4-guruxga bulinib 200000 armiya Bilan

Xorazmlik ustiga yurish boshlaydi. Bu *akda Akademik Bartold, X.Vamberi , Juvaniy, B.Axmedovlarning kuplab asarlari bor.

112. Mo'g'ullar tomonidan Xo'jandning qamal qilinishi va Temur Malik jasoratiMugullar 1220 yilda aprelda Samarkandni bosib olgach navbat Jant vo Bunakat shaxarlariga navbat etib keldi. 4 kunlik jangdan sung Bunakat va uning amri Elatku Malik taslim bulmadi va navbat Xujand shaxri ga keladi. Bu davrda shaxar xokimi Temur Malik bulib, u shaxarni kaxramonlarcha ximoya kiladi. Bu xakida tarixchi

Juvaynid ma'lumot beradi. Xujand kamarida 20 ming mugul va 50 ming asr katnashdi. Kuchlar nisbati teiig bulmaganlign sabaoli Temur Malik shaxarni tashlab 12 ta kema yasatirib jami 70 ta kemaga uzining boyliklarini ortirib, Urganch tomoniki ketadi. T.Malik annashu janglarda kaxramonlik namunalarini kursatadi. Endi navbat Urganchga keladi. Bu erda Sulton Muxammadning ugri Evelolidin Manguberdi va Temur Malik b-n birgalikda mugullarga karshi kurash olib boradi. Urganch Xumotakin kabi amalparast va kurkoklarkulidakoladi. Uning muddafosiga SHayxNajmiddin Kubro dushman Bilan kurash i bjangda upadi. Jaloliddirt Bilan Mugullar urtasidagi asosiy jang Parvana dashtida buladi. Jaloliddin mugullaming 11 ta jangini kaxramonlarcha kaytaradi. Kul utmay Jaloliddin Bilan lashkarboshlar urtasida nizo chikadi. Va oxiri 1238 yilda Kurd savdosi tomonidan uldiriladi. Biz Jaloliddin Manguberdini 800 yilligini Urganchda nishonladik. U kishi davlat arbobi milliy kaxramoi va vatanparvar kishi edi. Uning faoliyatiga Islom Karimov uz ma'ruzasida yukori baxolaydi