O‘zbek adabiyoti tarixi (Eng qadimgi davrlardan XV asrning hirinchi yarmigacha)

Dedi: “Ayo mushfiqu zebo onam!
Kuydi bu band ichida miskin tanam!
Qul bila zanjir erur hamdamim,
Yegay eding bu dunyoda bo‘lsang g‘amim...
Malik Yusufni yo‘qotganini bilib qolgandan keyin, bir qulni yu- borib toptirib keladi. Yusuf yig‘lab, Haqqa sig‘inadi, shunda yomg‘ir yog‘ib to‘fon ko‘tariladi. Qul Yusufni Malik oldiga olib kelib, uning il- tijosi bilan yomg‘ir yog‘ib to‘fon ko‘tarilganini aytgandan keyin, Malik Yusufning oyog‘igabosh urib, bu falokatlarni to‘xtatishni so‘raydi. Yu­suf Haqqa iltijo qilgandan keyin, to‘fon to‘xtaydi. Shundan so‘ng Yusuf o‘zga dinga mansub bo‘lgan xalqlar mamlakatiga boradi. U bu o‘lka ho- kimi bilan suhbat quradi. Yusufning husniga o‘lka hokimi ham, barcha xalqlar ham mahliyo bo‘lib qoladilar. Yusuf o‘z husni ta’siri hamda aql- zakovat qudrati bilan ularni maftun qiladi. U o‘lka hukmdorini adolatli, xalqni hamjihat bo‘iishga da’vat ctib, nasihatlar qiiadi va yana yoga ravona bo‘ladi. U Nil daryosi bo‘yiga keladi. Maliki Tojir Yusufni Misr- ga olib kelib, sotmoqchi boTadi. Mag‘ rib podshohining qizi Zulayho Yusufni tushida ko‘rib, sevib qoladi. Mag'rib shohi Taymus shoh Misr shohi Azizga elchi yuborib, menga pushti panoh bodsangiz deb iltimos qiladi. Azizi Misr elchilami yaxshi qabul qiladi va Taymus shoh Zulay- honi Misrga ko'chiradi.
Azizi Misr Yusuf to‘g‘risida eshitib, uni Maliki Tojirdan sotib oladi. Ko‘shk ustida o‘tirgan Zulayho Yusufni ko‘rib qoladi. Zulayhoning ena- gasi Yusufga borib, sakkiz yildan beri Zulayho sening ishqingda kuyadi, deydi. Yusuf ham Zulayhoni tushida ko‘rganini enagaga aytadi. Enaga Yusufning so‘zlarini Zulayhoga yetkazadi. Zulayho Yusufning ishqida kuyib-yonadi. Barcha beklaming xotinlari kelib, Zulayhoga nasihat qila- dilar. Zulayho yashirincha enagasini yuborib, Yusufni haramga chaqir- tirib keladi. Zulayho Yusufga ishqiy aloqa qilishni taklif etadi. Ammo Yusuf Zulayhoning tkklifini rad qiladi va tashqariga qochib chiqib keta- di. Zulayho Yusufdan g‘azablanib, Yusufni bandi qildiradi va zindonga soldiradi. Ammo Zulayho, hcch bo‘lmasa, Yusufning ovozini eshitib qo- larman, deb chorbog‘ga sayr qilgani chiqadi. Shu orada Misr shohi tush ko‘radi. Podshoh soqiysi bilan xobboz (novvoy)ini zindonga tashlatgan edi. Xullas, Yusuf zindondan chiqadi. Misr shohi Yusufni o‘z o‘miga o‘tirg‘izib, podshoh qilib ko‘taradi. Awal to‘qchilikchilik, yetti yil o‘tib esa qahatchilik boshlanadi.