O’zbek tili adabiyoti kafedrasi n. Dosanov hozirgi o‘zbek adabiy tili fani bo’yicha
ta belgili qaratqich, 2 ta belgili tushum
Download 1.1 Mb.
|
90555 AT 2kurs-1semester
|
2 ta belgili qaratqich, 2 ta belgili tushum
2 ta belgili va 1 ta belgisiz qaratqich, 1 ta belgili tushum 2 ta belgili qaratqich, 1 ta belgili va 1 ta belgisiz tushum 3 ta belgili qaratqich, 1 ta belgili tushum Quyida berilgan gapdagi tushum va qaratqich kelishiklari sonini aniqlang. Har bir farzand ona nasihatlarini jon qulog‘i bilan eshitishi, to‘g‘ri yo‘lga targ‘ib etsa, qarshilik qilmasligi, ota yoki onadan birortasi ish buyursa, shu buyurilgan ishda xatolik borligini sezsa ham yuragini tor qilib, qattiq gapirmasligi, kulib turib, bu ishda xatolik borligini yumshoqlik bilan isbot qilib, ularni ko‘ndirishi lozim. 3 ta qaratqich, 5 ta tushum 3 ta qaratqich, 6 ta tushum 1 ta qaratqich, 6 ta tushum 1 ta qaratqich, 5 ta tushum Qaysi javobda quyida berilgan gaplardagi mehnat so‘zining bajargan vazifasi to‘gri ko‘rsatilgan? 1.Mehnat hayot tomiridagi qondur. 2.Mehnatni hurmatlasak, u bizni e’zozlaydi. 3.Inson mehnat bilan e’zozlanadi. 4.Baxtning kaliti mehnatning cho‘ntagida 1-ega, 2-vositasiz to‘ldiruvchi,3- vositali to‘ldiruvchi, 4-qaratqich aniqlovchi 1-aniqlovchi, 2-vositasiz to‘ldiruvchi,3-ega, 4-aniqlovchi 1-ega, 2-vositali to‘ldiruvchi,3- vositasiz to‘ldiruvchi, 4-aniqlovchi 1-ega, 2-vositali to‘ldiruvchi,3-ega, 4-qaratqich aniqlovchi Qaysi javobda quyida berilgan gapdagi orttirma nisbat olgan so‘z haqidagi to‘g‘ri hukmlar berilgan? Mirzo Ulug‘bek belidagi serbar kamariga osilgan kalitni olib eshikning qulfini jaranglatib ochdi. Orttirma nisbat qo‘shimchasi sodda yasama so‘zga qo‘shilgan. Orttirma nisbat qo‘shimchasini olgan so‘z sifatdosh shaklida kelgan Orttirma nisbat qo‘shimchasini olgan so‘z gapda kesim bo‘lib kelgan. Orttirma nisbat qo‘shimchasini olgan so‘zning yasalish asosi undov so‘zdir. Olmoshlar haqida berilgan to‘g‘ri hukmlarni aniqlang? 1) alla- qo‘shimchasi so‘roq olmoshlariga va narsa so‘ziga qo‘shilib, ularga gumon ma’nosini yuklaydi; 2) –dir qo‘shimchasi ot kesim vazifasini bajargan nima olmoshiga qo‘shilsa, so‘roq olmoshi tarkibida keladi; 3)-dir qo‘shimchasi so‘roq olmoshlari va narsa so‘ziga qo‘shilib, ularga gumon ma’nosini yuklaydi; 4)Olmoshlardan sifat, ravish, fe’l kabi so‘z turkumlarini hosil qilish mumkin. 5) Olmoshlar sodda yasama so‘zlar turkumlari yasalishi uchun yasovchi qism vazifasini bajara oladi. 1,2, 4 1, 2,3,4,5 1,4,5, 1,2,4,5 Qaysi javobda olmosh ega vazifasini bajargan gaplar to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 1.Bu – tushmi, o‘ngmi yoki bir ro‘yo. 2.Bu - o‘quvchi uchun katta sinovdir. 3.Bu kitobni qiziqib o‘qiyman. 4.Buning odam bo‘ladigan emas. 1, 2,4 2, 3 1,2,3,4 1,2,3 Qaysi qatorda olmoshlar faqat to‘ldiruvchi va qaratqich aniqlovchi vazifasida kelgan? Hindistonda neniki ko‘rgan bo‘lsangiz, shularning hammasini jam qilib kitob yozishingiz kerak. Shuni o‘ziga aytsangiz ham bo‘lar edi. Men hech kimdan hech narsa talab qilayotganim yo‘q, aksincha sizning talablaringizni bajarmoqchiman. Sizni bezovta qilmaslik uchun kecha kelmagan edik, buni sizga aytib qo‘ymaganimiz uchun kechirim so‘raymiz. 1.Nigora yigitga ma`noli qarab gapirdi. 2.Yigit otasiga qarab yura boshladi. 3.Mardon olislarga qarab turardi. Ushbu gaplar tarkibida berilgan qarab so‘zi haqidagi qaysi hukm to‘g‘ri? 1-gapda mustaqil fe’l, 2-gapda ko‘makchi, 3-gapda ko‘makchi fe’lni ergashtirib kelgan yetakchi fe’l 1- va 2-gaplarda ko‘makchi, 3-gapda qo‘shma fe’l tarkibida kelgan yetakchi fe’l 1- va 3-gaplarda mustaqil fe`l, 2-gapda ko‘makchi 1-gapda mustaqil fe’l, 2- va 3- gaplarda ko‘makchi Qaysi qatorda orttirma nisbatdagi harakat nomi qatnashgan fe’l berilgan? Abdulla Avloniy yangi zamonaviy o‘qitishni ilmiy asoslab berdi. Tez kunlarda yangi maktabning ochilish marosimi o‘tkaziladi. Abdulla Avloniy o‘z ishini maktab ochishdan boshladi. Yupatolmas kitob va qalam. Misralarim ko‘tarar nolish. Berilgan birliklardan qaysilari yasama emas? 1)olib kelmoq, 2)sotib olmoq, 3)javob bermoq 4)sotib yubormoq. faqat 4 faqat 1 2,4 3,4 Biror mamlakatda jabr-zulm va fisq-fasod kuchayib ketarkan, asl podsholar adolat o‘rnatib, fisq-fasodni, zulmni yo‘qotishi lozim. Ushbu gapda nechta yasama fe’l bor? 3ta 2ta 1ta 4ta 1)xo‘rsindi 2)tirmashdi 3)tortdi 4)ortdi 5)havaslandi 6)taltaytirdi 7)chizildi 8)tinglashdi 9)bo‘lindi 10)tinglandi. Ushbu fe’llardan qaysi biri aniq nisbat shaklini hosil qilmagan? 6,7,8,9,10 2,7,8,9,10 1,2,3,4,5 3,4,7,9,10 1)tiklatildi 2)achitdi 3)o‘qitishdi 4)uxlatishdi 5)tashlandik 6)ilitildi 7)tashidi 8)tirmashdi. Ushbu so‘zlarning qaysilarida birdan ortiq fe’l nisbatlari qo‘shimchalari qo‘llanmagan? 2,5,7,8 2,5,6,8 1,3,4,6 1,3,6,8 1)xo‘rsindi 2)tirmashdi 3)tortdi 4)ortdi 5)havaslandi 6)taltaytirdi 7)chizildi 8)tinglashdi 9)bo‘lindi 10)tinglandi. Ushbu fe’llardan qaysi biri aniq nisbat shaklini hosil qilgan? 6,7,8,9,10 2,7,8,9,10 1,2,3,4,5 3,4,7,9,10 1)tiklatildi 2)achitdi 3)o‘qitishdi 4)uxlatishdi 5)tashlandik 6)ilitildi 7)tashidi 8)tirmashdi. Ushbu so‘zlarning qaysilarida birdan ortiq fe’l nisbatlari qo‘shimchalari qo‘llangan? 2,5,7,8 2,5,6,8 1,3,4,6 1,3,6,8 Sobiq dengizchi Rinaldo Seldstrem gazetalarda “dengiz kasalligi”dan qutulishning bezarar, oson, arzon, yuz foiz kafolatlangan usulini bilishini yozgan va bor-yog‘i uch kronaning bahridan kechishga rozi bo‘lganlarning barchasiga yuborishni va`da qilgan. Berilgan matnda fe’lning vazifa shakllari miqdorini toping. 8ta 7ta 6ta 9ta U o‘z fikrlarini jo‘shib, to‘lqinlanib majlis ahliga bayon qildi. Ushbu berilgan gapda nechta so‘z mavjud? 8 ta 6 ta 7 ta 9 ta O‘zlik nisbatidagi fe'lni toping. Shaharning ko‘zga ko‘ringan odamlari taklif etilgan. Mehmonlar kechroq taklif etilgan edi. Lagan-tovoqning biri-birisiga tekkan tovushini eshitib, Otabek o‘zini ohistagina yo‘lakka oldi. Ikki qavatli kottejning hovlisi taxta so‘rilar, institut oshxonasidan keltirilgan stol-stullar bilan bezatilgan. Affiks so‘zi qanday ma’nolarni bildiradi? birlashtirilgan va biriktirilgan yopishtirilgan va biriktirilgan qo‘shilgan va birlashtirilgan uyushtirilgan va birlashtirilgan Affiksoidlarni toping. xona, noma, noma yasovchi qoshimchalar shakl yasovchilar oraliq so‘zlar Polisemantik qo‘shimchani toping. - chilik -shunos furush –kor Analitik yo‘l bilan hosil bo‘lgan so‘zshakllar berilgan qatorni toping. maktab uchun, kelajak sari о 'qib chiqdi, borgan ekan shaharga tomon, daryo yoqalab baland-baland, kula-kula Asosdan anglashilgan harakatni bajarishga moyillikning kuchliligini bildiruvchi yasama sifatlar to‘g‘ri berilgan qatorni toping. topag‘on, tirishqoq toparmon, vatanparvar chopag‘on, uddaburon unutuvchan, kuyinchak Quyidagi fe’l birikmalarning qaysilari sintetik-analitik shaklda? O‘qiyman, bordim, kelyapman; Aytib-aytib charchadi, chopib-chopib o‘ynadi bor, kel, o‘qi, yoz, sev, ayt o 'qib chiqdi, ayta boshladi, borgan ekan Qaysi qatorda –lan affikisini -la so‘z yasovchi –n nisbat kabi tarkibiy qismlarga bo‘lingan? afsuslanmoq lazzatlanmoq maydalanmoq shodlanmoq Otlar qaysi gap bo‘lagi vazifasida kelganda ikkilamchi sintaktik vazifani bajaradi? sifatlovchi-aniqlovchi vazifasida kelganda hol vazifasida kelganda to‘ldiruvchi vazifasida kelganda qaratqich aniqlovchi vazifasida kelganda Морфологик сатҳ бирлиги кўрсатилган қаторни топинг Сўзшакл Морфема Лексема Fonema Morfemalarning sintagmatik munosabatidan nima vujudga keladi? so‘zshakl morfologik sath fonema grammema Fe’llardagi qaysi kategoriya harakatning subyekt va obyektga bo‘lgan munosabatini ifoda etadi? nisbat kategoriyasi mayl kategoriyasi zamon kategoriyasi bo‘lishli-bo‘lishsizlik kategoriyasi Fe’llardagi qaysi kategoriya harakat bilan subyekt orasidagi aloqaning voqelikka munosabatini ifodalaydi? mayl kategoriyasi nisbat kategoriyasi zamon kategoriyasi bo‘lishli-bo‘lishsizlik kategoriyasi Gaplashmoq, suhbatlashmoq, so‘ramoq, surishtirmoq qanday fe’llar hisoblanadi? nutqiy undash fe’llari nutqqa xos baholash fe’llari nutqiy aloqa fe’llari axborot anglatish bilan bog‘liq fe’llar Download 1.1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|