O’zbek tili o’zbekiston respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi toshkent arxitektura – qurilish instituti

Tayanchso`zlar: qo’shmagap, ergashgap, boq’langan, bog’lanmagan, boshgap, aralashgap.

Mavzunimustahkamlashuchunsavollar:
1.Bog’langanqo’shmagaplardebnimagaaytiladi?
2.Bog’langan qo’shma gaplarning qanday turlari bor?
3.Bir necha ergash gapli qo’shma gaplarni izohlang.
4.Aralash turdagi qo’shma gaplarni izohlang.

Topshiriqlar.

Topshiriq-1. Matnni o’qing. Qo’shma gap va uning turlarini aniqlang.

Serquyosh poytaxtim
Mustaqil O’zbekistonning serquyosh poytaxti – Тoshkent kun sayin chiroy ochib bormoqda.
Shahar ko’chalari kengaytirilib, yangi yo’llar, ko’priklar qurilmoqda, bog’lar barpo etilmoqda.
Shaharda qad rostlayotgan binolar uning xusniga xusn baxsh etmoqda. Ayniqsa, Тemuriylar tarixi davlat muzeyi, Milliy drama teatri binosi, Milliy bank, yangi konservatoriya binosi shahar mehmonlari e’tiborini tortmoqda.
Yurtboshimiz tashabbusi bilan tashkil etilgan Хotira maydoni va Shaxidlar xotirasi xiyoboni xalqimizning ziyoratgohlariga aylanib ulgurdi.
Тoshkent metrosining Yunusobod yo’li ishga tushirilishi yana bir ajoyib voqea bo’ldi.
Umuman, istiqlol yillarida Тoshkent yanada chiroy ochib bormoqda.
Topshiriq-2. Matnni o’qing. Bog’langan qo’shma gaplarni toping.
Palov
Palov – o’zbek milliy taomlaridan eng mashhuri, deb bemalol aytish mumkin. Uni ba’zan osh deb ham atashadi. Тo’ylar, bayramlar, sayllar usiz o’tmaydi.
Bu taomni har kim turlicha tayyorlaydi, har kim o’zgacha palovni xush ko’radi.
Odatda palov tayyorlanishdan oldin sabzini archib qalamcha shaklida to’g’raladi. Qo’y go’shti mayda to’g’raladi.
Biroz qizdirilgan qozonga maydaroq to’g’ralgan dumba solib eritiladi. Тayyor jizzani olingach, qozonga piyoz solinib, qizartiriladi. Keyin go’sht solinadi. Biroz qovurilgach sabzi solinadi. U ham qovurilgach, ziravorlar solinib, qozonga suv quyiladi.
Bu orada guruch tozalab yuviladi va ivitib qo’yiladi.
Qozondagi masalliqlar biroz qaynatilgach, guruch solinadi. U suvni shimib olgunga qadar aralashtirib turiladi. Bunda sabzi-piyoz aralashtirilmaydi. Guruch suvni shimib olgach, qozon o’rtasiga to’planib, bir necha yerdan qoshiq yordamida o’yilib, qozon yopiladi. Osh 15-20 daqiqa damlanadi.
Ba’zan palovga behi, olma solib ham damlashadi.