“O‘zbek tili va adabiyoti” kafedrasi “O‘zbek tilining sohada qo‘llanishi” fanidan taqdimot

“O‘zbek tili va adabiyoti” kafedrasi

“O‘zbek tilining sohada qo‘llanishi” fanidan

TAQDIMOT

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI

1-mavzu: “O’zbek tilining sohada qo’llanishi” fanini o’qitishning maqsad va vazifalari.    

Reja:

1

• Til va tafakkur

2

• Davlat tili tushunchasi

3

• O’zbek tili va davlat qonunlari

O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishib, demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati qurish yo‘lidan borayotgan bugungi kunda dunyo andozalari darajasidagi bilimdon, zukko, har tomonlama etuk mutaxassis kadrlarni tayyorlash muhim ahamiyat kasb etmoqda. Bu esa ta’lim andozalariga

O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishib, demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati qurish yo‘lidan borayotgan bugungi kunda dunyo andozalari darajasidagi bilimdon, zukko, har tomonlama etuk mutaxassis kadrlarni tayyorlash muhim ahamiyat kasb etmoqda. Bu esa ta’lim andozalariga

yangi, zamonaviy

fanlarni kiritish orqali

amalga oshiriladi.

“Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” va “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun talablaridan kelib chiqqan holda “O’ZBEK TILINING SOHADA QO’LLANISHI” fanini o‘qitishdan maqsad bakalavrda til, atamashunoslik, matn, nutq asoslarini shakllantirishdan iboratdir.

Mazkur fan talabalarga matnlar, ularning turlari, har bir matnda aks etishi lozim bo‘lgan ma’lumotlar, axborotlar, ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy-ma’naviy hayotimizga oid hamda o‘rganayotgan mutaxassisliklariga doir terminlar, ularni tanlashdagi o‘ziga xos xususiyatlarni o‘rgatish uchun mo‘ljallangan.

Fan deyarli barcha fan sohalari

bilan chambarchas bog‘liqdir.

Bakalavr o‘z mutaxassislik fanlari bilan bir qatorda til va uslub, terminologiya va atamashunoslik, ish yuritish va hujjatchilik to‘g‘risida mukammal bilimga ega bo‘lmasdan turib, o‘z fikrini sohasiga qo‘yiladigan talablar asosida aniq va ravshan ifoda eta olmaydi. Shunga ko‘ra, bo‘lajak mutaxassislar tilining o‘ziga

Bakalavr o‘z mutaxassislik fanlari bilan bir qatorda til va uslub, terminologiya va atamashunoslik, ish yuritish va hujjatchilik to‘g‘risida mukammal bilimga ega bo‘lmasdan turib, o‘z fikrini sohasiga qo‘yiladigan talablar asosida aniq va ravshan ifoda eta olmaydi. Shunga ko‘ra, bo‘lajak mutaxassislar tilining o‘ziga

xos xususiyatlaridan

puxta xabardor

bo‘lmog‘i lozim.

Tafakkur arabcha so’z bo’lib, fikr yuritish, o’ylash, fikrlash kabi ma’nolarni ifodalaydi. Til mana shu fikrlarning voqe bo’lishidir, ya’ni fikr (tafakkur)ning ro’yobga chiqishida asosiy vosita bo’lib xizmat qiladi. Til va tafakkur uzviy bog’liq. Tilsiz tafakkur va tafakkursiz til mavjud bo’lolmaydi

O’zbek tilining taraqqiyoti va istiqboli to’g’risida bir qancha qarorlar qabul qilindi.

• 1. 1993-yil 2-sentabrda “Lotin yozuviga asoslangan o’zbek alifbosini joriy etish to’g’risida” qonun qabul qilindi.
• 2. 1995-yil 24-avgustda “O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari” (82 qoida) O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlandi.
• 3. Milliy munosabatlarni yaxshilash, davr taqozosi bilan 1995-yil 21-dekabrda “Davlat tili haqida”gi qonun (1989-yil 21-oktabrda tasdiqlangan qonun)ga ba’zi o’zgartirishlar kiritildi.
• 4. “Davlat tili haqida”gi qonun 24 moddadan iborat bo’lib, 1-moddasida “O’zbekiston Respublikasi Davlat tili o’zbek tilidir”, deb yozilgan. 5. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 4-moddasida ham “O’zbekiston Respublikasining Davlat tili o’zbek tilidir”, deb ta’kidlangan.

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoyevning 2019-yil 21-oktabrda imzolagan “O’zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeyini tubdan oshirish chora-tadbirlari to’g’risida” Farmonida Davlat tilini rivojlantirish departamenti tashkil etildi.

Davlat tilini rivojlantirish departamenti

tuzilmasi

Davlat tilini rivojlantirish departamentga

• ilmiy asoslangan yangi so’z va atamalarni iste’molga kiritish, zamonaviy atamalarning o’zbekona muqobillarini yaratish va bir xilda qo’llanishini ta’minlash, geografik va boshqa toponimik obyektlarga qonun hujjatlariga muvofiq nom berilishi borasidagi faoliyatni monitoring qilish va muvofiqlashtirish vazifasi yuklatilgan

E’tiboringiz uchun rahmat!