O‘zbek tilining sohada qo‘ llanilishi

I KUfVlINI.AUNINC; YASAUSIII
Moi folnglk usul hiliiii leiinui yuHnnlidu o' znk-iitigizgn so'zyusovcluqo sIiiiik lialai qo sluladi va yangi leimmlai I local qiluiadi Ixtc inolchi Uulbnkor, nin/lulor. s/iarlnoiiia. Unjsnnot bo/xona
Sill I ak Ilk usul bllsui leiuuit Nasaslala biiikliiali teiiuuiiai hosil qilinadi ot+ot bozorn
x(/'al^ot ui//n nnihsii/ot. soj ibironnnl.
sf/'alt/osli+ot¹ cheklangan xarajat kechiknn/gan la/ab. nxnxhgan narxlar
Seiiiiuitik tiftiil bilan ferinin ui.uixht/n та no кос/nxlnniny men {fora nsnh asosh rolni о xnaytll Yigina korsatkich kreth tiling e/axftk/igi. kapital \iy inn niu/irt/gon pill.
И Illto/OM III mfluif.XlYtl, pill IllOXSaSl
Mavzuni mustrahkamlash: bunda talabalar tomonidan tayyorlangan tarqatma materiallar va krossvordlardan foydalanish. Shu bilan bir qatorda testlar bilan ishlash. Xulosa:

1. 
   o‘rganilayotgan tilda muloqot malakasi egallandi.
   
2. 
   talabalarda terminologiya yuzasidan o‘rta umumiy ta'limdan olgan bilimlarini mustahkamladik.
   

Topshiriqlar
1-topshiriq: So‘zlarning qaysi sohaga tegishli ekanligini ajratib ko‘rsating: Landshaft, dizayn, forsaj, kompozitsiya, san'at, atama, urg‘u, affiks, davlat, jamiyat, demokratiya, paleolit, feodalizm.

3. 
   topshiriq: Ixtisoslikka oid atamalar lug‘atini tuzing.
   

Namuna: orfoepiya - grekcha orfo - to ‘g‘ri, epos - nutq ma’nolarini bildiradi; Leksikografiya - grekcha lexikos - so ‘z, tushuncha; grafos- yozmoq degan ma’nolarni bildiradi.
6 - MAVZU: Matn va uning turlari. Mikro matn va makro matn.

Amaliy	REJA:
mashg‘ulot	1.Ilmiy va ilmiy-ommabor matnlar.
№6	2.Ixtisoslikka oid ilmiy matnlarda sohaviy terminlar.

Matn va uning turlari: Matn ma’lum fikrlar yig‘indisi hisoblangan nutq, nashrdan chiqqan asardir. U o‘ziga xos asar hisoblanishi va mazmunga (ilmiy, rasmiy, badiiy va hokazo) yoki hujjat xarakteriga ega bo‘ladi.
Matn ikki xil ko‘rinishda bo‘ladi: dialogik va monologik.
Dialogik matn ikki va undan ortiq suhbatdoshning turlicha mazmundagi fikr- axborot almashinuvidan iborat.
Dialogik matn tarkibida so‘roq olmoshlari, muomala odobiga oid so‘z va iboralar, yuklamalar, undovlar, kirish so‘zlar keng qo‘llanadi. Kop kishilik dialoglarda suhbat mavzusi savol-javobdan iborat bo‘lmay, o‘rtaga tashlangan savol, taklif, da’vat, biror xabar, dalillar bilan xulosalanadi. Bunday matndagi gaplar, asosan, sodda gaplardan tashkil topadi, sodda gaplarning bir tarkibli turlari, to‘liqsiz gaplar, so‘z-gaplar faol ishlatiladi.
Tavsifiy(monologik) matn so‘zlovchi yoki yozuvchi tomonidan bayon etilgan voqea-hodisa, narsa yoki shaxs tasviri, tavsifi yoxud xabar, ma’lumot bayonidir. Maqola, insho ham tavsifiy matnning bir turi sanaladi. Ma’lum voqea- hodisalarga, narsa va shaxslarga oid fikr-mulohaza bildirish, ularni badiiy-tasviriy vositalar yoki dalillar bilan ta’riflash, izohlash, isbotlash, asoslash tavsifiy matnga xos xususiyatlardandir. Tavsifiy matnda belgi-xususiyat ifodalovchi so‘zlar, atamalar, modal so‘zlar, fe’lning funksional shakllari, ravishlar faol qo‘llanadi.
Akademik matnlar yaratishning o‘ziga xos xususiyatlari.
Matn tilini ilmiy o‘rganishda undagi tovush (harf) va mazmun munosabatiga alohida e’tibor qaratish kerak.
Matn tilshunosligi ilmiy jihatdan boshqa tilshunoslik sohalaridan farq qiladi. Tilshunoslik, umuman, tilda fonema (tovush), morfema (eng kichik ma’nodor birlik), so‘z (tilning asosiy markaziy birligi), so‘z birikmasi va gapni birliklar sifatida ajratib, ularni fonologiya, morfologiya, leksika, sintaksis va stilistika kabi til bosqichlarida o‘rganadi.
An’anaviy tilshunoslik va matn tilshunosligi o’rtasida katta farqlar bor. Matnga bir
butun sistema va struktura sifatida yondashilsa, farqlar yanada oydinlashadi. Hozirgi davrda mavjud bo’lgan matn tilshunosligiga doir turli nazariy qarashlar ham o‘zaro farqlanadi, lekin ular negizidagi eng asosiy muammo matn tuzilishi va unda mazmunning tildagi ifoda vositalari bilan berilishidir. Biroq matndagi har bir birlik
doirasida tildagi turli kategoriyalar va ularning qo‘llanishini alohida o‘rganish mumkin.