O’zbekistan Respublikasi joqari ha’m orta arnawli Bilimlendiriw ministirligi

2.2 Bugungi kundegi turk eski muzikasi arasında tambur -tábiy isletiw tanbur - uzın moyinli úzilgen lute, Ney uchib ketken nay, kemençe egilgan skripka, oud kalta moyinli uzilmagan lutni terip aldı, kanun zit, skripka hám basqalardı

Shoh sarayları makamlaridan tartıp patsha sesler uyǵınlıǵılarına shekem haramlar, den parıq etetuǵın oyın muzıkasınıń bir túri payda boldı o'yin háwesi fasil muzıkası. In Osmanlı imperiyasi, hárem shańaraqtıń hayalları ushın ajıratılǵan úydiń bir bólegi edi. Bul shańaraqta bolmaǵan er adamlarǵa ruxsat berilmegen jay edi. Evreyler sultonning kútá úlken bolǵan háremlerin, sonday-aq hayalları hám kánizekleri bolǵan bir neshe júz hayaldı qorǵawlaǵan. Ol erda hayal ayaq oyınshı hayal-qızlar hám muzıkashılar háremde jasawshı hayallarǵa ko'ngil ashıwdı. Qarın raqsi ayollar tárepinen hayallar tárepinen atqarıw etilgen. Retinde belgili bul hayal ayaq oyınshı hayal-qız rakkase, derlik hesh qashan jámiyetlik aldında ko'rinmadi.[8]

Hárem muzıkasınıń bul túri sultandıń jeke jasaw jaylarınan hám jámiyetlik ushın er adam kóshe ko'ngil ochuvchilar hám Osmanlı imperiyasining jallanba ayaq oyınshı er adamları tárepinen alıp ketilgan. rakkalar. Bul ayaq oyınshı er adamlar toy dástúrleri, bázimler, bayramlar hám sultanlar janında jámiyetlik aldında shıǵıw etiwgen.[8]

Turkiya daǵı zamanagóy shıǵısona raqsi Osmanlı rakkalarining bul dástúrlerineden kelip shıqqan. Geyparalar, turk shıǵısona oyınları belgili dep nadurıs qabıllawadi Çiftetelli ushbu muzıka usılı shıǵısona raqsga kiritilgenligi sebepli Grekler, grekshe qarın raqsi geyde nadurıs dep atalıwı menen suwretlangan Tsifteteli. Biraq, Çiftetelli hozirda jergilikli muzıkanı suwretleytuǵın qosıqlar atları menen xalıq muzıkasınıń bir túri bolıp, rakkalar, atınan kórinip turıptı, olda, itimal kóbirek orta -arqa bolıwı múmkin.[8]Ayaq oyınshı hayal-qızlar, sonıń menen birge, barmaq zámberlerin ásbap retinde sheberona isletiwleri menen de belgili zil.

Romani musiqiy muzıkası menen pútkil Turkiya boylap belgili. Olardıń qala muzıkası eski turk muzıkasınıń jańǵırıqların xalqqa meyhane yoki taverna. Bul túrdegi fasil musiqa (usıl, klassik turk muzıkasınıń fasil forması menen atlastirmaslik kerek) kóbinese azıq-túlik hám alkogollı ishimlikler menen baylanıslı sinf zamonaviy jámiyette kóbirek abroylı mákemelerde tabıw múmkin bolsa -de, turk jámiyetiniń.[1]

" Roma" fasilning ózine de tásir kórsetdi. Muzıka zallarida oynaǵan oyın muzıkası (oyın háwesi) hár bir fasil aqırında talap etiletuǵın zat Osmanlı menen birlestirilgen rakkalar yoki qarın oyınları motiflari. Instrumental improvizatsiyaga joldas bolatuǵın ritmik astınato (ritimli taksim) bellydance ushın klassikaga uqsas gazel, ritmik joldaslıq menen erkin ritmdagi vokal improvizatsiya. Bul túrdegi fassildagi ataqlı muzıka ásbaplari klarnet, skripka, kanunva darbuka. Klarnetchi Mustafo Kandıralı taniqli fasil muzıkashısı.

Jańaissar gruppaları yoki Mehter Takimi dunyodagi eń áyyemgi áskeriy júriw toparı dep esaplanadı.[9]Jeke instrumentalistlar haqqında eskertip ótilgen Orxun jazıwlari8-asrga tiyisli turkiy tariyxtıń eń áyyemgi jazba dárekleri dep ishoniladi. Biraq, olar XIII asrgacha gruppalar retinde anıq aytılmaǵan. Evropaning qalǵan bólegi áskeriy júriw gruppaları túsinigin XvI ásirden baslap Turkiyadan alǵan.

Túrklerdiń Batıs klassik muzıkasına tásiri

Tiykarǵı maqala :Turk muzıkası (usılı )

Túrkler hám Evropaning qalǵan bólegi ortasındaǵı muzıkalıq baylanıslardı kóp ásirler dawamında baqlaw múmkin,[10]va muzıkalıq shıǵıstanıwdıń birinshi túri bul edi Turkcha usıl.[11]Evropa klassik 18-asirde kompozitorler turk muzıkası, ásirese, olarǵa berilgen úlken rolni tańlanıwda qaldırdilar guruch va zarbli ásbaplar yilda Jańasari guruhlar.

Jozef Xaydn uning jazǵan Áskeriy simfoniya turkiy asbap ásbapların, sonıń menen birge, onıń ayırım operalarini qamtıp alıw. Turk muzıka ásbapları kiritilgen 

Juwmaq
Turkiya muzıkası asosan óz ishine aladı Turkiy elementlari, sonıń menen birge bólekan tásirinleri Grek muzıkası, Osmanlı muzıkası, Arman muzıkası va Bolqon muzıkası, sonıń menen birge, zamanagóyroq Evropa va Amerika mashhur muzıka. kurka Orta teńizdiń arqa-shıǵısiy qirg'og'ida jaylasqan mámleket bolıp, mádeniyatlar kóshe kesispesi Evropa, Arqa Afrika, Jaqın Shıǵıs, Kavkaz va Qubla va Oraylıq Aziya.
Turkiya daǵı dástúriy muzıkanıń túbiri ásirler osha ótken dáwir tuwrı keledi Saljuqiy túrkler ga kóship ótti Anadolu va Fors 11-asirde de turkiy, da turkiygacha bolǵan tásir elementlerin óz ishine aladı. Zamanagóy kópshilikke arnalǵan muzıkanıń kópshiligi óz túbirlerin 1930 -jıllardıń baslarında payda bolıwı menen izlewi múmkin Batıslastırıw.[1] Túrli regionlardan kelgen emigrantlardıń assimilyatsiya etiliwi menen muzıkalıq janrlar hám muzıka ásbaplarınıń túrli-tumanlıǵı da kengaydi. Sonıń menen birge, Turkiya hújjetlestirilgen folklor muzıkasın kórdi hám etnik usılda jaratılǵan ataqlı muzıkalardı jazıp aldı Grekshe, Arman, Albancha, Polsha, Ozarcha va Evrey boshqalar qatarında jámáátler.[2]Kóplegen turk qalaları hám qalaları jergilikli muzıkalıq saqnalarǵa iye bolıp, olar óz gezeginde bir qatar regionlıq muzıka usılların qollap -quwatlaydilar, biraq soǵan qaramay, batıs usıl daǵı pop muzıkası 1970 hám 1980-jıllardıń aqırlarında, hátte eń ullı tárepdarları menen arabeskda belgililigin joǵatdı. Ajda Pekkan va Sezen Aksu, jaǵdayǵa túsip qalıw. Ekonomika hám jámiyet ashılıwı nátiyjesinde 1990 -jıllardıń baslarında ol taǵı ommalashdi. Aksu járdemi menen pop muzıkasınıń qayta tiklenip baratırǵan ataqlılıǵı bir qansha xalıq aralıq turk estrada juldızların tuwdırdi Tarkan va Sertab Erener. 1990 -jıllardıń aqırında alternativa islep shıǵaratuǵın er astı muzıkası payda boldı Turkiy tas, elektronika, Hip Hop, rap va raqs muzıkası asosiy korporativge qarsı pop va arabesk ko'pchilik kommerciyaǵa aynalǵan dep esaplaytuǵın janrlar.[3]

Juwmaq
Turkiya muzıkası asosan óz ishine aladı Turkiy elementlari, sonıń menen birge bólekan tásirinleri Grek muzıkası, Osmanlı muzıkası, Arman muzıkası va Bolqon muzıkası, sonıń menen birge, zamanagóyroq Evropa va Amerika mashhur muzıka. kurka Orta teńizdiń arqa-shıǵısiy qirg'og'ida jaylasqan mámleket bolıp, mádeniyatlar kóshe kesispesi Evropa, Arqa Afrika, Jaqın Shıǵıs, Kavkaz va Qubla va Oraylıq Aziya.
Turkiya daǵı dástúriy muzıkanıń túbiri ásirler osha ótken dáwir tuwrı keledi Saljuqiy túrkler ga kóship ótti Anadolu va Fors 11-asirde de turkiy, da turkiygacha bolǵan tásir elementlerin óz ishine aladı. Zamanagóy kópshilikke arnalǵan muzıkanıń kópshiligi óz túbirlerin 1930 -jıllardıń baslarında payda bolıwı menen izlewi múmkin Batıslastırıw.[1] Túrli regionlardan kelgen emigrantlardıń assimilyatsiya etiliwi menen muzıkalıq janrlar hám muzıka ásbaplarınıń túrli-tumanlıǵı da kengaydi. Sonıń menen birge, Turkiya hújjetlestirilgen folklor muzıkasın kórdi hám etnik usılda jaratılǵan ataqlı muzıkalardı jazıp aldı Grekshe, Arman, Albancha, Polsha, Ozarcha va Evrey boshqalar qatarında jámáátler.[2]Kóplegen turk qalaları hám qalaları jergilikli muzıkalıq saqnalarǵa iye bolıp, olar óz gezeginde bir qatar regionlıq muzıka usılların qollap -quwatlaydilar, biraq soǵan qaramay, batıs usıl daǵı pop muzıkası 1970 hám 1980-jıllardıń aqırlarında, hátte eń ullı tárepdarları menen arabeskda belgililigin joǵatdı. Ajda Pekkan va Sezen Aksu, jaǵdayǵa túsip qalıw. Ekonomika hám jámiyet ashılıwı nátiyjesinde 1990 -jıllardıń baslarında ol taǵı ommalashdi. Aksu járdemi menen pop muzıkasınıń qayta tiklenip baratırǵan ataqlılıǵı bir qansha xalıq aralıq turk estrada juldızların tuwdırdi Tarkan va Sertab Erener. 1990 -jıllardıń aqırında alternativa islep shıǵaratuǵın er astı muzıkası payda boldı Turkiy tas, elektronika, Hip Hop, rap va raqs muzıkası asosiy korporativge qarsı pop va arabesk ko'pchilik kommerciyaǵa aynalǵan dep esaplaytuǵın janrlar.[3]