O`zbekistan respublikasi` xali`q bilimlendiriw ministrligi a`JİNİyaz ati`ndag`I` no`kis ma`mleketlik

 

Bali’q  shoq   juldi’zi’ 

 

 

    Bali’q      shoq      juldizi’    yen’    a’yyemgi      shoq    juldi’zlardan      biri,    ol   

haqqindag’I’    a’psanalar      Finiya      mifleri    menen      baylanisadi.    Wol    Suw   

Quyi’wshi   menen  Qoy   juldizi   qasinda   jaylasqan  bolip   yekige  bo’linedi. 

Arqa  ha’m   Batis mu’yeshlerinde  shoq   juldizi   2  koriniste   ko’rinedi. Shigis   

bali’q   (Al  Risha)(  baliq )  boli’p   arap  tilinen  alingan   bolip  ” веревка”  “ reje”   

degen    ma’nisti  an’latadi.  Qubla      bali’q    qasinda    Van    Moonena    shoq      juldizi  

ju’da      kishi  araliqta    jaylasqan.  Baliq    shoq    juldizi    bizlerden    bolgan    uzaqli’q  

araligi    13,8  jaqtliq    jilina    ten’.  Aq    gnomlardin’    tigizligi    basqa    juldi’zlarg’a  

salistirganda  millon      ma’rte    ko’p    bolip    yesaplawlarg’a    qarag’anda    galaktika  

shoq  juldizi  10%  quraydi.  187-jili  Baliq  shoq  juldizi  fransuz  astranomi’  Pier  

Meshen    tarepinen    siperal    galaktika    M  74    galaktika    ashilg’an.  Wonda    qara  

tu’ynek    shendeshen    ushraytugi’n    “Ultra    quwatli    kvaziperiotliq”    rentgenlik  

deregi    tabilgan.    Hazirgi    ku’nde      baliqshi’    juldi’z    ba’ha’rgi    ten’    ku’nlik  

toshkasi  ushraydi.   

Bali’q  shoq  juldi’zi’  haqqinda  a’psana 

       Grek    mifologiyasi’na    qarag’anda    a’psanasina    muwapiq      Geydin’    ballari 

(Titan    ha’m    Gigant  )  Olimpisler    qudayinin’    a’wlatlari    menen    toqnasadi.    Sol  

urista  Olimpisler  jas  qudaylar  Titan  ha’m  Gigantlar  u’stinen  jen’iske  erisedi.  

Olimpisler  Tatarlar  menen   birigedi. Jer  o’zini’n’  kishi  balasi  ku’shli  Titandi  

du’nyag’a  keltiredi.  Wolarg’a  Olimpisler  qudayi’na  qorqinishli  bir  zat  jiberedi. 

Wolar  qorqi’wdan  bul  jerden  qashi’p   ketedi.  Yegeypettegiler  Titannan  qutiliw  

ushin    qudaylar      haywang’a    aylanadi.    Basqalar    menen    birgelikte    Afrodita  

gu’zetiwshilerden    qutqari’ladi    ha’m    son’    bali’qqa    aylanadi.  A’yyemgi   

shig’armalarina  qarap  bizler  Afrodita  menen  birgelikte  onin’   balasida  Erot  

bali’qqa      aylanadi.    Sonin’    ushinda    a’yyemgi    su’wretlerdi    shoq    juldi’z    eki  

bali’q      ko’rinisinde    boladi’    ha’m    Linta    arqali’    bir-birine    baylanisadi    basqa  

a’psa’nalarg’a  qarag’anda  ten’iz  qudayi’  Meriyonnin’   Galatiya  degen  suliw  

qizi  bolg’an   oni  Sitilyoda  jasawshi  jas  shopan   Akid  jaqsi  ko’rip  qaladi  ha’m  

Galatiya    onin’    sezimlerine    juwap     beredi. Jan’agi   bala   u’lken    Siklop    Polifin  

---

26 

 

Akid  Galatiyeni  jaqsi  ko’retin  ja’ne  bir  bala  Siklop  Polifin  Akid  Galatiyeni  

ten’iz    boyinda    ekiwin    birge    ko’redi      ha’m    ol    eki    jasti    ajiratip    Akidti  

o’ltirmekshi  boladi. Maqluqtan  qutiliw  ushin   bir-birin  jaqsi  ko’rgen  jupliqllar  

o’zlerin  ten’izge  atadi  ha’m   Neriyadan    qutqariwinan  u’mit  etedi. Ekiwinin’  

ortasindag’I  muqabbat  ku’shli  boladi  ha’m  baliqqa  aylanadi. Ken’  ha’m  uzin  

lenta    menen    baylanisadi.  Uzinday    ku’shli    muqabbat    ushin    Quday    olardi 

aspang’a  jiberedi.  

 

Aspandag’I’   baliq  shoq  juldizin  qalay  tabiwg’a  boladi ? 

Baliq  shoq  juldizin  Rossiyanin’  barliq  teretoriyalarinda  ko’riwge  bioladi. 

Bul    shoq    juldiz    jarqin    juldizlar    joq    bolg’anlig’I    ushin    bul    juldizlardi    izlep  

tabiw   ju’da’  qiyin.  Onin’  en’  jaqsi  ko’riw  aylari  sentyabr, oktyabr  aylari  bolip  

tabiladi. Bul shoq  juldiz  tabiw  ushin  Andreya  Pegoslar  ja’rdem  beredi.  Persiya   

juldizi  tuwrilap  alsaq  boladi.  Ol  aspanda   ju’da’  jaqsi  ko’rinedi. Serkulyasinin’  

on’    ayag’I    qubla   batistag’I        Qoydi    ko’rsetedi.  Sonin’    qasinda   baliq    juldizi  

jaylasqan.