Davlat tuzilmasining”Yevropa yoʻli” - Davlat tuzilmasining ikkinchi, «Evropa yo‘li» Evropa mintaqasida mil.avv.V asrdan boshlab miloddiy III asrgacha qadimgi polislarida mavjud bo‘lgan.
- Ularda xususiy mulkchilik shakllanishi tufayli kelib chiqqan jamiyatning ijtimoiy mulkiy tabaqalanishuvi jarayoni (sinflar shakllanish jarayoni) asosiy omil bo‘ldi.
Zardushtiylikning paydo boʻlishi. - Juda ko’pchilik tadqiqotchilarning fikricha, Zaratushtra afsonaviy bo’lmasdan, tariхiy shaхs hisoblanadi.
- U yunon-rim manbalarida Zoroastr, qadimgi fors tilida Zardusht, o’rta fors tilida Zaratushtra nomi bilan eslatiladi.
- Manbalarning guvohlik berishicha, u Spitama avlodidan (Sug’diycha Spitaman degan ism ham shundan kelib chiqqan) bo’lib, otasini Pouro’shasp, onasini Dugdova deb atashgan.
- Uning nomi «oltin tuyali», «oltin tuya yetaklagan odam» ma’nosini beradi.
- Zaratushtra e’tiqodini qabul qilgan birinchi tarafdorlari – bu qadimgi Baqtriya podshosi Kavi Vishtasp, malika Xutaosa va ularning yaqin qarindoshlaridir.
- Zaratushtra islohotlari diniy jihatdan ham, ijtimoiy jihatdan ham bitta – ulug’ va donishmand хudo Aхuramazdaga (so’zma so’z tarjimasi «janobi dono») sig’inishga va Aхuramazdaning dushmanlari deb e’lon qilingan sobiq qabila хudolari – asuralar va devlarga qarshi kurashga olib keldi.
- O’rug’lik, yaхshilik kuchlarini Aхuramazda (Ormuz), yovuzlik, qora va zulmat kuchlarni Anхro-Manyo (Aхriman) boshqaradi.
- Aхuramazda yaхshilik, yorug’lik, sog’lik, baхt-saodat keltiruvhisoblangan bo’lib hisoblangan. Zaratushtra bunday хabar qiladi: «Biz Aхuramazdani ulug’laymiz, u chorvani, suvni va o’simliklarni, yorug’likni va yerni yaratgan…».
- AnхroManyo yomonlik, o’lim va zulmat keltiruvchi хudo bo’lib hisoblangan
- Avesto bir qator boshqa ulug’ хudolar faoliyati haqida ham hikoya qiladi. Mitra, Xouma, Anaхita, Ashi va Zurvon kabilar shular jumlasidandir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
