O`zbekiston-Finlandiya Pedagogika Instituti “Aniq-tabiiy fanlar va jismoniy madaniyat” fakulteti


Olinishi. Faol metallardan bo’lgan ishqoriy va ishqoriy-yer metallari suvda eritilsa ishqorlarga aylanib vodorodni ajratadi: Olinishi


Download 14.49 Kb.
bet3/4
Sana08.03.2023
Hajmi14.49 Kb.
#1249318
1   2   3   4
Bog'liq
Amaliyot ishi 2

Olinishi. Faol metallardan bo’lgan ishqoriy va ishqoriy-yer metallari suvda eritilsa ishqorlarga aylanib vodorodni ajratadi:
Olinishi. Faol metallardan bo’lgan ishqoriy va ishqoriy-yer metallari suvda eritilsa ishqorlarga aylanib vodorodni ajratadi:

3. Kislotalar Kislotalar. Tarkibida vodorod atomi va kislota qoldig’i tutgan murakkab moddalar kislotalar deyiladi. Kislotalarning umumiy formulasi HnR R- kislota qoldig’i. n- kislota qoldig’i valentligi yoki kislotalarning asosliligi. Ko’p ishlatiladigan kislotalarning ro’yxati 5 jadvalda berilgan. Kislotalar eritmada dissotsialanib vodorod kationlarini va kislota qoldig’i anionlarini hosil qiladi.Agar kislota ko’p asosli bo’lsa bunday dissotsialanish jarayoni bosqichli boradi:

  • Kislota eritmalari nordon ta’mli bo’lib , lakmus indikatorini qizil rangga kiritadi. Fenolftalein indikatori kislotalar ishtirokida o’z rangini o’zgartirmaydi.
  • Nomlanishi. Kislorodsiz kislotalarni nomlashda element nomiga - “id “ qo’shimchasi qo’shiladi. HCl- xlorid , HBr- bromid, HI – yodid, H2S - sulfid, H2Se- selenid, HCN- sianid, HCNS- rodanid va boshqalar.
  • Kislota hosil qilgan element turli valentliklar namoyon etsa, ulardan eng past valentlikdagilar ( yoki oksidlanish darajasi) birikmaning kislotasiga - “gipo” old qo’shimchasi qo’shiladi. HClO- gipoxlorit, HIO- gipoyodit, HBrO- gipobromit;
  • Kislotadagielementningvalentligio’rtachaqiymatgaegabo’lsaelementga –“it” qo’shimchasiqo’shiladi. H2SO3- sulfit , HClO2- xlorit,HNO2- nitrit, H2SeO3- selenit, HBrO2- bromit;
  • Kislota hosil qilgan elementning valentligi eng yuqori bo’lsa element nomiga – “at” qo’shimchasi qo’shish kerak. H2SO4- sulfat, H2CO3- karbonat, HClO3 –xlorat, HNO3- nitrat, HBrO3- bromat va hokazo.

Birelementbirxilvalentlikdavodorodatomlarisonibilanfarqlanadigankislotalarhosilqilganidavodorodatomlarisonikamiga - “meta” , vodorodatomlarisoniko’piga –“orto” oldqo’shimchasiqo’yiladi. H2SiO3- meta- silikatH4SiO4– orto-silikat, HBO2- meta-boratH3BO3–orto-borat, HPO3 – meta-fosfat, H3PO4- orto-fosfat. Kislota hosil qiluvchi element eng yuqori valentlini namoyon etganida unga “ per” old qo’shimchasi qo’shiladi. HClO4- perxlorat, HMnO4- permanganat, HIO4- periodat. Ba’zan kislotalardan suv chiqib ketishi hisobiga ham ma’lum nomlanishlar beriladi: H4P2O7-piro- yoki difosfat, H2Cr2O7– dixromat yoki bixromat.

  • 4.Tuzlar
  • Tuzlar quyidago turlarga bo’linadi: o’rta tuzlar, nordon tuzlar, asosli, qo’sh va kompleks tuzlar.
  • O’rta tuzlar tarkibiga ko’ra faqat metall atomi va kislota qoldig’idan tuzilgan. Ular to’la dissotsilanadi. Shuning uchun ular dissotsilanganda faqat metall kationlari va kislota qoldig’i anionlari hosil bo’ladi:


Download 14.49 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling