O'zbekiston-koreya xalqaro universiteti avtomobilsozlik fakulteti

I. ASOSIY QISM
1.1 Tormoz tizimining vazifasi.
Tormozlashni boshqarish, boshqaruv tizimlandan bin boiib, traktor va avtomobillarda mustaqil, zanjir tasmali traktorlarda burish mexanizmining bir dementi hisoblanadi.
Tormoz tizimi traktor va avtomobillami, kerak boiganda, butunlay to'xtatishi, tezliklami pasavtirishi va qiyaliklarda tinch turishini tainmlashdir. Bundan tashqari, tormozlar g‘ildirakli traktorlarni bir gildirak atrofida burilishi, avtomobillarda esa uzoq vaqt tormozlanib borishini (pastga qiyalikda) amalga oshiradi. Zanjir tasmaii traktorlarda harakat yo'nalishini o‘zgartirish uchun ham ishlatiladi.
T
ormozlashdaishtirok etuvchi qurilmaiaming majmui tormoz tizimini tashkil etadi. Tormoz tizimining xillari sxemada ko’rsatilgan.
1.Rasm.Tormoz tizimi
Tormoz tizimining xillari Ishchi tormoz tizimi traktor va avtomobillarning harakat tezligini pasaytirish yoki ulami butunlay to'xtashi uchun xizmat qiladi.
Ushlab turish tormoz tizimi g‘ildirakli traktorni quruq harakat yuzaga ega boigan tezligi 20° li qiyalikda, zanjir tasmali traktorni 30° li qiyalikda, avtomobil va avtomobil tirkamasini 14°li qiyalikda harakatsiz ushlab turishga xizmat qiladi.
Ehtiyot tormoz tizimi faqat avtomobillarda qoilanilib. ishchi tormoz tizimi ishdan chiqib qolganda ishlatiladi. Alohida ehtiyot tormozining tizimi qoilanilmaydi. Buning uchun ishdan chiqqan ishchi tormozlaming sog‘ qolgan qismlaridan foydalaniladi yoki maxsus
loyihalashtirilgan ushlab turish tormozi tizimidan foydalaniladi. Katta avtomobillarda ishonchli boiishi uchun ikkalasidan ham foydalaniladi.
Yordamchi tormoz tizimi. Bu tizim faqat avtomobillarda qo'lla- mlib. uzun pastga qiyalikda sekin tormozlanib tushishida foydalaniladi.
Uzoq tormozlanish pavtida tormozni qizib ketishim hisobga olib, qiyalikda yordamchi tormoz-sekinlashtiruvchi ishlatiladi.
Tormoz tizimi uchta qismdan iborat: energiya manbai, tormoz yuritmasi va tormoz mexanizmi. Energiya manbai-tormozlovchining kuchi hisoblanadi. Shuningdek, dvigateldan harakatga keluvchi gidravlik nasos va kompressorlar ham hisoblanishi mumkin.
Tormoz yuritmasi energiyani manbadan tormoz mexanizmiga o'tkazib. har xil jadallikda tormozlanishni amalga oshiradi.
Tormoz mexanizmi avtomobil yoki traktoming harakatiga sun’iy qarshilikni paydo qiluvchi qurilmaga avtiladi. Tormoz mexanizmining sun’iy qarshiligi friksion qurilma yordamida hosil qilinadi.
l.l.Tormoz mexanizmi
Tormoz mexanizmi vaularning xillari quyidagicha