O'zbekiston respublik asi oliy va o'rta m axsus ta 'lim vazirligi m irzo ulug bek nom idagi o'zbekiston

Adib Ahmad Yugnakiy (ХП-Х1П) ham so'zlaganda nutqni 
o'ylab, shoshmasdan tuzishga, keraksiz, yaramas so'zlarni ishlatmas- 
likka, mazmundor so'ziashga chaqiradi. Noto'g'ri tuzilgan nutq 
tufayli keyin xijolat chekib yurmagin, deb so'zlovchini ogohlan- 
tiradi:
O'qib so'zla so'zni eva so'zlama,
So'zing kizla, kedin, boshing kizlama.
(A.Yugnakiy Hibat-ul-haqoyiq. Toshkent: 1971, 78-bet).
Amir Xisrav Dehlaviy (XV asr) ham nutqni ta'sirli, emotsional, 
shuningdek, mazmundor tuzishga da'vat qiladi:
So'zlaringda bo'lsin fikru o'y yoniq,
Bo'lsin har so'zingda bir nuqta aniq.
Aytilayotgan fikming mazmundor va ohangdor bo'lishi lozimligi 
haqida yozadi:
Nazm aytsam, aytaman ta'b o'lchovida o'lchabon,
O'lchab aytilsa nuqta, bo'lmas uchov besamar.
(Amir Xisrav Dehlaviy. Asarlar, Toshkent: 5-bet, 57-bet.)
45

---

Abu Homid G' azzoliy
Abu Homid Muhammad ibn Muhammad G'azzoliy 1085 yilda 
Tus viloyatida ipchi Abu Homid oilasida tavallud topdi. G'azzoliy 
uning taxallusidir.
Muhammad G' azzoliy ukasi Ahmad bilan yoshligidan otadan 
etim qoldi. Muhammad va Ahmad otasining yaqin do'sti ko'magida 
chuqur ilm olishga kirishadi. Muhammad G'azzoliy bolalikda mash- 
hur olim Ahmad Roziqoniydan fiqx darslari oladi, o'smirlikda Juijon 
shahriga borib, Abu Nasr Ismoiliydan tavhid ilmidan sabog' oladi. 
So'ng Nishopur shahrida Imom Horamayndan mazhab, rahbarlik, 
bahs, hadis usullari va mantiq ilmlarini o'rganadi, ilm-fan arbob- 
larining ta'limotlarini chuqur o'zlashtiradi. 20 yoshida sevimli va 
zukko shogird sifatida el og'ziga tushadi. Alisher Navoiy hazratlari 
“Saddi Iskandariy” dostoni muqaddimasida G'azzoliyni “Ko'k gum- 
bazi uzra bezakli qandil”, “Falakdan turib idshilarga baxt va