O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi, krimino

ularning turgan joyi to`g`risida yolg`on ma`lumot berganlik uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Birinchi bandda ko‘rsatilgan bitim natijasida kelib chiqadigan aktivlarning qismlarini bila turib egallab olgan, saqlagan, investitsiya qilgan, boshqaruvchi, konvertatsiya qilgan, ekspluatatsiya qilgan yoki uchinchi shaxsga o‘tkazgan har qanday shaxs ham jazolanadi. Jinoiy tashkilot (278a-modda) yoki terroristik tashkilot (278b-modda) tasarruf etish huquqiga ega bo‘lgan aktivlarga qasddan sarmoya kiritgan har qanday shaxs ham jazolanadi. Buyurtma yoki manfaatni sotib oladi, saqlaydi, investitsiya qiladi, boshqaradi, o‘zgartiradi, ekspluatatsiya qiladi


¹ _{Fransiya jinoyat kodeksi:https://codes.droit.org/PDF/Code%20p%C3%A9nal.pdf}
55

yoki uchinchi shaxsga o‘tkazadi. Qiymati 50 000 evrodan ortiq bo‘lgan yoki pul yuvishni davom ettirish uchun kuchlarni birlashtirgan jinoiy tashkilot a'zosi sifatida qilmishni sodir etgan har qanday shaxs
bir yildan o‘n yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Agar jinoiy qilmishni sodir etgan shaxs uni qilmish orqali qo‘lga kiritgan yoki
uni sodir etish uchun olgan bo‘lsa, yoxud u dastlab olingan yoki olingan mulkning qiymatini o‘zida mujassam etgan bo‘lsa, mulkning tarkibiy qismi jinoiy qilmishdan kelib chiqadi¹.
Shveysariya jinoyat kodeksiga nazar tashlaydigan bo‘lsak, unda ham aynan bu alohida Pul yuvish deb alohida bob qilib ajratilganligini ko‘rish mumkin.
Pul yuvish 305-modda 1. O‘zi bilgan yoki taxmin qilishi kerak bo‘lgan mol- mulkning kelib chiqishini aniqlash, qidirish yoki musodara qilishga yo‘l qo‘ymaslikka qaratilgan xatti-harakatni sodir etgan har qanday shaxs og‘ir jinoyat yoki og‘irlashtirilgan soliq jinoyati natijasida sodir bo‘lgan deb hisoblanadi.
uch yil ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Og‘irlashtiruvchi soliq qoidabuzarligi 1990349-yil 14-dekabrdagi “To‘g‘ridan-to‘g‘ri federal soliqqa tortish to‘g‘risida”gi Federal qonunning 186- moddasida va Kantonalda to‘g‘ridan-to‘g‘ri federal soliqqa tortishni uyg‘unlashtirish to‘g‘risida 1990-yil 14-dekabrdagi Federal qonunning 59-moddasi 1-bandining birinchi bandida ko‘rsatilgan har qanday huquqbuzarlikdir. va Kommunal darajalar, agar biron bir soliq davrida to‘lanmagan soliq 300 000 frankdan oshsa^351.
Og‘ir holatlarda jazo besh yildan ortiq bo‘lmagan ozodlikdan mahrum qilish yoki pul jazosi hisoblanadi. Ozodlikdan mahrum qilish jazosi 500 kunlik jarima birligidan oshmaydigan pul jazosi bilan birlashtiriladi.³⁵²
a.353 jinoiy yoki terroristik tashkilot a'zosi sifatida harakat qilsa;
b.jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishni davom ettirish
maqsadida tuzilgan guruh a’zosi sifatida faoliyat yuritsa; yoki


¹ Avstriya jinoyat kodeksi :https://www.legislationline.org/download/id/8548/file/Austria_CC_1974_am12201
56

c.tijorat pullarini yuvish orqali katta aylanmaga yoki katta foydaga erishsa. Huquqbuzar, shuningdek, asosiy jinoyat xorijda sodir etilgan bo‘lsa, yuqorida

ko‘rsatilgan jazolarga, agar bunday jinoyat sodir etilgan joyda jinoiy javobgarlikka tortilishi shart bo‘lsa, javobgar bo‘ladi^354.
305-modda :
1 O‘z kasbining bir qismi sifatida tashqi aktivlarni qabul qiladigan, depozitga
qo‘ygan yoki investitsiya qilish yoki o‘tkazishda yordam beradigan va aktivlarning haqiqiy egasining shaxsini aniqlay olmasa, vaziyatda talab qilinadigan ehtiyotkorlik bilan javobgar bo‘ladi.
bir yildan ortiq bo‘lmagan ozodlikdan mahrum qilish yoki pul jazosi.³⁵⁷
2 Yuqoridagi 1-bandga kiritilgan shaxslar, bo‘yicha aktivlar og‘ir jinoyat yoki
og‘irlashtirilgan soliq qonunbuzarligi natijasida kelib chiqqanligini ko‘rsatadigan har qanday kuzatishlar to‘g‘risida Federal Politsiya boshqarmasining Pul yuvish bo‘yicha hisobot berish bo‘limiga xabar berishga haqli¹.
Bundan ko‘rishimiz mumkin Shveysariya jinoyat kodeksida ham jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish bo‘yicha alohida belgilab qo‘yilgan kodeksi ham mavjud ekan. Hamda bu davlatda e’tiborli jihati shunda ekanki, ya’ni jinoiy javobgarlikka tortilgan shaxs beosita ozodlikdan mahurm qilinishi ham yoki moliyaviy jarimani to‘lagan holatda ham jazoga tortilishi mumkin ekanligining o‘zi ham katta e’tiborni qaratadigan jihatlardan biri hisoblanar ekan.


¹ Shveysariya jinoyat kodeksi https://www.fedlex.admin.ch/eli/cc/54/757_781_799/en#art_305_bis
57

XULOSA
Ushbu bitiruv malakaviy ishida jinoiy daromadlarni legallashtirish jinoyatini
o‘rganib chiqildi va qonunchiligimizni takomillashtirish bo‘yicha quyidagi takliflarni berildi:
1. Mavjud jinoiy daromadlarni legallashtirishga qarshi samarali kurashish bo‘yicha quyidagi chora-tadbirlarni amalga oshirish zarur, deb hisoblaymiz:
- turli sohalarda bo‘lgan jinoiy daromadlar, pul mablag‘lari, tovarlar va materiallar to‘g‘risidagi ma'lumotlarning ochiqligini ta’minlash;
- pul oqimlari to‘g‘risidagi ma’lumotlardan foydalanish tizimini yaratish;
- xorijiy davlatlarda joylashgan ko‘chmas mulk va ko‘char mulk shaklidagi
jinoiy daromadlarni qidirish va musodara qilish.
2. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 243-moddasida jinoiy
faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish jinoyatini sodir etgan shaxs uchun jinoiy javobgarlik belgilangan. Ammo, ushbu modda legallashtirishdan olingan daromad miqdoridan qanchaligida qat’iy nazar, aynan bir xil jazo belgilangan. Bu sodir etilgan qilmish uchun jazoni farqlashga imkon bermaydi va ushbu jinoyatni sodir etgan shaxslar har qanday miqdorda ham teng javobgarlikka tortiladilar. Bu borada xorijiy davlatlar: Qozog‘iston, Rossiya, Fransiya, Shveysariya, Avstriya, Kanada va boshqa tajribalari o‘rganildi. Shu munosabat bilan biz O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 243-moddasini quyidagi mazmundagi ikkinchi va uchinchi qismlar bilan to‘ldirilsa maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz: 243-modda. Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish. “Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish, yaʼni mulk (pul mablag‘lari yoki boshqa mol-mulk) jinoiy faoliyat natijasida topilgan bo‘lsa, uni o‘tkazish, mulkka aylantirish yoxud almashtirish yo‘li bilan uning kelib chiqishiga qonuniy tus berish, xuddi shuningdek bunday pul mablag‘lari yoki boshqa mol-mulkning asl xususiyatini, manbaini, turgan joyini, tasarruf etish, ko‘chirish usulini, pul mablag‘lariga yoki boshqa mol- mulkka bo‘lgan haqiqiy egalik huquqlarini yoki uning kimga qarashliligini yashirish yoxud sir saqlash,