O`zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik instituti f. M. Otaxo'jayev

XXIII mavzu. CHET EL FUQAROLARI VA FUQAROLIGI
BO'LMAGAN SHAXSLAR ISHTIROKIDAGI OILAVIY
MUNOSABATLARNI TARTIBGA SOLISH.
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI HUDUDIDAN
TASHQARIDA TUZILGAN NIKOHLARNI
E'TIROF ETISH
Fuqarolik - shaxsning huquqiy maqomi sifatida Bator belgilarga ega. U birinchidan, shaxsning ma'lum bir davlatga mansubligini bildiradi. Ikkinchidan, bu mansublik davlat bilan o'sha shaxs, fuqaro o'rtasidagi siyosiy-huquqiy bog`liglikni, aloqani bildiradi.

Sobiq ittifoqning parchalanib ketishi, uning hududida bir Bator mustaqil davlatlarning vujudga kelishi, axoli ko'chishining kuchayishi ko'pgina chet el fuqarosi bilan bog`langan oilaviy munosabatlarni olib keltirdi.

Xalqaro xususiy huquqda chet el elementi bilan ishtifbk etgan mu­nosabatlar deyilganda, unda chet el fuqarosi ishtirok etgan bo'ladi. Masalan, chet el fuqarosi tomonidan bolani farzandlikka olish. Chet el elementi bilan bog`liq holat yana shunday bo`lishi mumkin, agar yuridik faktga asoslangan huquqiy munosabatni vujudga keltiradigan, o'z­gartiradigan yoki uni bekor qiladigan holat chet el hududida sodir bo`Isa.

Mamlakatimizda ochiq fuqarolik jamiyatiga o`tish tufayli xalqa­ro aloqalar tobora kengayib boraveradi. Xususan, chet davlatlardan tu­ristlar, shuningdek, talabalar, ishbilarmon odamlar (bankirlar, tadbir­korlar va boshqalar) ping kelishi. Ilgari yo'qotilgan shaxsiy aloqada bo`lgan qarindoshlar o'rtasidagi aloqalarni tiklash uchun imkoniyat yaratildi. O'z navbatida bizning fugarolarning chet mamlakatlarga bo­rishi, u erda yashashi kam uchraydigan holat bo`lmasdan tez-tez uch­raydigan holat bo`lib goldi.

Demak, Oila kodeksining 234-moddasiga muvofiq O'zbekiston Respublikasida doimiy yashab turgan chet el fugarolari va fuqaroligi bo`lmagan shaxslar uning hududida oilaviy munosabatlarda O'zbekis­ton Respublikasi fuqarolari bilan teng huquglardan foydalanadilar va teng majburiyatlarga ega bo'ladilar.

Fuqarolikka oid qoidalar Xalqaro shartnomalarda ham ko'zda tu­tiladi. Umumiy goidaga ko'ra, basharti, O'zbekiston Respublikasi to­monidan imzolangan xalqaro shartnomada mamlakatimiz gonunlari­dan boshqacha qoida belgilangan bo'lsa, O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga muvofiq xalqaro shartnomadagi qoida go`llaniladi.

------------------------------------------236-------------------------