O`zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi

Lokal tarmoqlar
Lokal tarmoqlar (Local Area Networks, LAN) – katta bo’lmagan hududda, odatda 1-2 km radius atrofida, joylashgan kompyuterlar birlashmasidir. Umumiy olganda lokal tarmoq bir tashkilotga tegishli bo’lgan kommunikatsiya tizimidir.
Hisoblash texnikasi foydalanuvchilarining ehtiyojlari ortib bordi. Ularni endi o’z kompyuterlarida boshqalardan uzilgan holda ishlash qoniqtirmay qoldi, ular boshqa bo’limdagi foydalanuvchilar bilan avtomat rejimda kompyuter ma’lumotlarini almashishni istashardi. Shunday qilib tashkilotning ichki lokal tarmoqlari vujudga keldi. Avvaliga kompyuterlar bir-biri bilan standart bo’lmagan dasturiy-apparat vositalari yordamida ulangan. Aloqa liniyasida o’z ma’lumotni taqdim etish usuli, o’ziga xos kabeldan foydalaniluvchi turli xildagi ulash qurilmalari faqatgina qaysi modeldagi kompyuterlar uchun ishlab chiqarilgan bo’lsa, shu turdagi kompyuterlarni ulashi mumkin bo’lgan, masalan PDP-11 mini-kompyuterini IBM 360 meynfreymi bilan yoki "NAIRI" kompyuterlarini "DNEPR"kompyuterlari bilan. 80-yillar o’rtalarida lokal tarmoqlardagi holat keskin o’zgara boshladi. Kompyuterlarni tarmoqqa birlashtirishning standart texnologiyalari tasdiqlandi - Ethernet, Arcnet, Token Ring, Token Bus, biroz keyinroq esa - FDDI. Ularning paydo bo’lishiga shaxsiy kompyuterlarning yaratilishi katta turtki bo’ldi. ShK lokal tarmoqlarda nafaqat mijoz kompyuterlar sifatida, balki ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlash markazlari, ya’ni tarmoq serverlari sifatda avvalgi mini-kompyuterlar va meynfreymlarni siqib chiqara boshladi. 90-yillar oxirida klassik Ethernet 10 Mbit/s, Fast Ethernet 100 Mbit/s va Gigabit Ethernet 1000 Mbit/s ni o’z ichiga olgan Ethernet oilasi lokal texnologiyalarining lideri ekani yaqqol namoyon bo’ldi.
Narsalar interneti yoki IoT - bu noyob identifikatorlar (UID) bilan ta'minlangan va insondan foydalanishni talab qilmasdan ma'lumotlarni tarmoq orqali uzatish qobiliyatiga ega bo'lgan o'zaro bog'liq hisoblash qurilmalari, mexanik va raqamli mashinalar, ob'ektlar, hayvonlar yoki odamlar tizimi. inson yoki kompyuterning o'zaro ta'siri. Internetdagi narsa yurak monitori implantatsiyasiga ega bo'lgan odam, biochip transponderi bo'lgan qishloq xo'jaligi hayvoni, shinalar bosimi past bo'lganida yoki boshqa tabiiy yoki sun'iy ravishda haydovchini ogohlantirish uchun o'rnatilgan sensorlarga ega avtomobil bo'lishi mumkin. Internet protokoli (IP) manzili tayinlanishi mumkin bo'lgan va tarmoq orqali ma'lumotlarni uzatishga qodir ob'ekt. Turli sohalardagi tashkilotlar yanada samaraliroq ishlash, mijozlarga yaxshi xizmat ko‘rsatish, qaror qabul qilishni yaxshilash va biznes qiymatini oshirish uchun mijozlarni yaxshiroq tushunish uchun IoT dan tobora ko‘proq foydalanmoqda.