O‘zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al – xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg‘ona filiali

Boshqarish qurilmasi, arifmetik mantiqiy qurilma, mashina takti va mashina sikllari

BB – bu CPU, xotira va I/Oning amallarini nazorat qiladi, ya’ni asosiy xotiradan bajariladigan ko’rsatma (buyruq)ni olish, uni dekodlash va ko’rsatmani bajarish uchun mas’uldir. MAR – memory address va MDR – memory data register.

ALU – ko’rsatmalar to’plamidan talab qilinadigan arifmetik, mantiqiy va o’zgaruvchi amallarni bajarish uchun zarur bo’lgan sxemani ta’minlaydi, ya’ni:

• 
  ma’lumotlarga ishlov beradi,
  
  • 
    Ma’lumot qiymatlarini manipulyatsiya qiladi;
    
  • 
    Ma’lumot qiymatlarini o’zgartiradi;
    
  • 
    Ma’lumot qiymatlarini birlashtiradi;
    
  • 
    Ma’lumot qiymatlarini hisoblaydi;
    

Barcha matematik (arifmetik va mantiqiy) amallar ALU blogida bajariladi. ALUda bir vaqtda ikkalasidan foydalanilmaydi balki ketma-ket amalga oshiriladi. Asosiy amallarni arifmetik blog bajaradi. Ammo mantiqiy blog amallarni bajarmaydi, balki mantiqiy ifodalaydi.

Protsessorlarning turlari:

• 
  Arxitektura tuzilishiga ko’ra (Von-Neumann, RISC, CISC)…;
  
• 
  Yadrolar (cores) soniga ko’ra (core1,2, 4…);
  
• 
  Ishlab chiqaruvchi (brand) tashkilotiga ko’ra (interl, AMD, M1…);
  
• 
  Foydalanish maqsadiga ko’ra (server, desktop, laptop…).
  

ADABIYOTLAR RO‘YXATI
1.Таненбаум Э. Архитектура компьютера. 6-е. издание. СПб.: Питер, 2013. - 816 с.
2.Таненбаум Э. Архитектура компьютера. 5-е. издание. СПб.: Питер, 2011. - 844 с.
3.Довгий В.С., Поляков В.И. Прикладная архитектура базовой модели процессора Intel. Учебное пособие по дисциплине «Организация ЭВМ и систем». СПб.: НИУ ИТМО, 2012.- 115 с.
4.Баденко В.Л. Высокопроизводительные вычисления. Учебное пособие. СПб. Изд. Политехнического университета. 2010.-180 с.