O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari

m=53+134=187 ta

t_alm=1+5=6 min bunda minutdan soatga o`tiladi ya`ni 6/60=0.1 soat

M_i=2/20 (1.6√37*187/30+187*0.1) =2.31

2.3. Yirik shaharlar uchun yiriklashtirilgan yetkizib beruvchi pochta aloqa bo’limlari sonini aniqlash usullari.

Topshiriq

3-jadvaldagi dastlabki ma’lumotlar asosida yiriklashtirilgan yetkazib beruvchi pochta aloqa bo’limlari sonini aniqlash.

3-jadval

1	Aholi soni ming.	155
2	Xizmat ko’rsatiluvchi hudud maydoni 	21.5
3	Yetkazib berish uchastkasi soni (dona);	43
4	Bitta yetkazib berish uchastkasi uchun gazetaning o’ramlar soni.	215
5	Bitta yetkazib berish uchastkasi uchun jurnallarning O’ramlar soni.	98
6	Xatlarning o’ramlar soni.	514
7	Bitta gazetaning og’irligi gr. Da	71
8	Bitta jurnalning og’irligi gr.	276
9	1 kg og’irlikdagi xatlarning soni .	142

Jurnallarni yetkazib berish 2 kun ichida yetkazib berish amalga oshiriladi.

2-A jadaval

Pochta qutilarini joylashtirish zichligi Tpm	Aholi zichligi sharoitida YPAEBB xizmat ko’rsatishning tavsiya etilgan hududi ming kishi
	1-2	2-3	3-4	4-5	5-6	6-7	7-9
1	28	25	22	19	17	15	13
2	26	23	21	19	17	15	13
3	24	22	20	18	16	14	12
4	23	22	20	18	16	14	12
5	22	21	21	17	15	14	12
6	21	20	19	17	15	13	11
7	20	19	18	17	15	13	11
8	20	18	18	16	14	12	11
9	19	18	17	16	13	12	11
10	19	18	17	15	13	12	10
11	18	17	16	15	13	11	10
12	18	17	16	14	12	11	10
13	18	16	15	13	12	11	10
14	17	15	13	12	11	10	9
15	17	15	13	12	11	10	9
16	16	14	13	12	11	10	9
17	16	14	12	11	10	9	9
18	15	13	12	11	10	9	9
19	14	13	12	11	10	9	8
20	14	12	11	10	9	8	8
21	13	12	11	10	9	8	8
22	13	11	10	9	9	8	8
23	12	11	10	9	9	8	8
24	11	10	9	9	9	8	7

Yiriklashtirilgan yetkazib berish aloqa bo’limlari soni quyidagicha ketma-ketlikda hisoblanadi.

1-formula. Aholi zichligini hisoblash formulasi.

_

H - Aholi soni ming kishida.

S – Xizmat ko’rsatish hudud maydoni _

2-formula. O’rtacha bitta yetkazib berish uchun gazeta jurnallar va xatlarning og’irligi. Kg.

Ngaz , Njur, Nxat = gazeta , jurnal , xatlar soni.

P gaz , Pjur, Pxat = gazeta , jurnal , xatlar og’irligi.

3-formula. Barcha yetkazib berish uchastkalaridagi pochtaning og’irligi.

_

Pum - Katta yuklamali yetkazib berishda pochtaning umumiy og’irligi.

4-formula. Tayanch punkitdagi pochta qutilari soni.

Ney = Shaharda yetkazib berish uchastkalari soni

4 = tayanch punkitining bitta pochta qutisiga taxlanadigan davriy nashrlari o’ramining og’irligi.

5-formula. Tayanch punkitlarining zijligini hisoblash _

2- A jadvalda aholi va pochta quyilari zichligiga asoslanib bitta yiklashtirilgan yetkazib berish aloqa bo’limi tamonidan xizmat ko’rsatilishi uchun tafsiya etilgan hududni topamiz.

6-formula. YPAEBB - soni quyidagicha hisoblanadi.



7-formula. Shahat pochta aloqa bo’limlarining (PAB) soni.

H – shahar aholisi soni (ming) kishi.

k – harakatlanuvchi aholi koeffitsiyenti.

h – bitta aloqa bo’limi tomonidan xizmat ko’rsatilayotgan aholi soni.

1 (a) - jadvaldan (max) ko’rsatgich olinadi.

ShPAB tarmoqlarini rivojlantirish normativi 1 (a) jadvalda ko’rsatilgan.

1 (a) – jadval

Shahar turi	Shahar aholi soni (ming kishi)	Bitta aloqa bo’limi tomonidan xizmat aholi soni (ming kishi)
Yirikroq	500 dan ortiq 1000 gacha, 1000 dan yuqori.	20-25
Yirik	250 dan ortiq 500 gacha	14-18
Katta	100 dan yuqori 250 gacha	9-13
O’rta	50 dan yuqori 100 gacha	6-9
Kichik	50 gacha	6 gacha

Hisoblash qismi

1-formula. Aholi zichligini hisoblash formulasi.



2-formula. O’rtacha bitta yetkazib berish uchun gazeta jurnallar va xatlarning og’irligi. kg.

_

_

Bu yerda bitta xatning ogirligini aniqlash uchun _ ekanligi kelib chiqadi. Bu natija 2-formulaga quyib hisoblangan.

3-formula. Barcha yetkazib berish uchastkalaridagi pochtaning og’irligi. _



4-formula. Tayanch punkitdagi pochta qutilari soni.

_

5-formula. Tayanch punkitlarining zijligini hisoblash _

_

6-formula. YPAEBB - soni quyidagicha hisoblanadi.

_

7-formula. Shahat pochta aloqa bo’limlarining (PAB) soni.





Xulosa

Optimallashtirishning tanlangan mezoni pochta jo‘natmalari yo‘nalishining foydalaniladigan prinsiplariga mos keladi. Xat-xabarlar yo‘nalishining rejalarini tuzishda uning yanada tezroq o‘tishini ta’minlaydigan jo‘natish yo‘li tanlanadi. Bu prinsipga javob beradigan yo‘llarning tanlanishini ta’minlash uchun yoy bo‘yicha tashish «narxi» tashish vaqti deb hisoblash va maqsadli funksiyaning minimumini ta’minlaydigan yo‘llarni aniqlash kerak.

Bunda quyidagi xulosalarni chiqarish mumkin:

1. Pochta aloqasidagi samaradorlikning berilgan mezoni bo‘yicha optimallashtirish masalalarini echish iqtisodiy-matematik metodlar va modellar yordamida amalga oshiriladi. Bunda pochta jo‘natmalarini tashishni tashkil qilishda chiziqli dasturlash, dinamik dasturlash yoki graflar nazariyasini qo‘llash mumkinligi qayd etiladi.

2. Pochta jo‘natmalarini tashishning magistral marshrutlarini optimallashtirish masalalarini echish uchun tarmoqda optimallashtirishning ko‘rib chiqilgan algoritmlaridan biri – Deykstra algoritmi yoki Floyd algoritmidan foydalanish mumkin.

Xalqaro temir yo‘l magistrallarida pochta jo‘natmalari almashuvi pochta vagoni bilan Toshkent-Orenburg-Toshkent yo‘nalishidagi poezd sostavida haftasiga 5/6 marta, Toshkent-Moskva-Toshkent yo‘nalishidagi poezd sostavida haftasiga 1 marta amalga oshiriladi. SHu bilan birga, ushbu yo‘nalishda katta gabaritli posilkalar tashiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati.

1. 
   O‘zbekiston Respublikasining “Axborotlashtirish to‘g‘risida”gi Qonuni. 2003 yil.
   
2. 
   O‘zbekiston Respublikasi “Pochta aloqasi to‘g‘risida”gi Qonuni.
   
3. 
   O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004 yil
   19 iyuldagi “Pochta aloqasi sohasidagi faoliyatni takomillashtirish to‘g‘risida”gi 339-son qarori.
   
4. 
   O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2007 yil 23 avgustidagi “Interaktiv davlat xizmatlari to‘g‘risida”gi 181 son Qarori.
   
5. 
   “O‘zbekiston pochtasi” AJ 2005 yil 24 yanvardagi 31 sonli “Pochta jo‘natmalariga ishlov berish va eltib berish nazorat muddatlari“ buyrutiga 3-Ilova.
   

6. “O‘zbekiston pochtasi” AJ 2005 yil 24 yanvardagi 31 sonli “Pochta qutilaridan xat-xabarlarni yig‘ib olish, pochtani tashish, pochta jo‘natmalari, gazeta va jurnallarni eltib berish normativlari“ haqidagi buyrugiga 1 ilova.

7. «Telekommunikatsiyalar va pochta aloqasi sohasida boshqaruv tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi 2000 yil 27 noyabrdagi 458-son farmoni;

8. 
   “O‘zbekiston pochtasi” AJda “Axborot kommunikasiya texnologiyalari asosida yangi xizmat turlarini kiritish va rivojlantirish, pochta aloqasi tarmog‘ini modernizasiyalash” dasturi. 2007 y.
   
9. 
   U.T.Fayzieva. Upravlencheskiy uchet. Uchebnaya posobiya, Tashkent.: “Norma”- 2011.
   

10 “O‘zbekiston pochtasi” AJning ma’lumotlari

Internet saytlari.

10. 
    www.pochta.uz
    
11. 
    www.undp.uz
    
12. 
    www.unicon.uz