O’zbekiston Respublikasi Davlat Soliq Qo’mitasi huzuridagi Fiskal instituti

3.Bojxona boji va to`lovlari
Bojxona , tamojnya ( turk tilidagi “harf” soʻzidan olingan — belgi, belgi) — bojxona chegarasidan tovar va transport vositalari, mol-mulk va boshqa narsalarni olib oʻtish tartibini taʼminlovchi, bojxona rejimlarini qoʻllaydigan, bojxona toʻlovlarini undiruvchi, bojxona nazoratini amalga oshiruvchi organ. va bojxona tartib-taomillarini amalga oshiradi.davlat organi. Qoidaga ko‘ra, ular chegara postlarida, aeroportlarda, temir yo‘l vokzallarida, dengiz va daryo portlarida tovarlar va mol-mulk tashiladigan, shuningdek, odamlar chet elga boradigan va undan chiqib ketadigan joylarda tashkil etiladi va joylashtiriladi.
Bojxona to‘lovlari – bojxona boshqarmasi nazorati ostida chegaradan olib o‘tiladigan, olib kiriladigan, tranzit o‘tkazilayotgan va olib o‘tiladigan tovarlar, mol-mulk va qimmatbaho narsalardan undiriladigan davlat pul mablag‘lari. Boj to'lanadigan tovarlar va boj stavkalari bojxona tarifida
Bojxona tushumlari – davlat chegarasidan olib o‘tiladigan tovarlarga soliqlar, shu jumladan bojxona to‘lovlari va undirishlar, musodara qilingan tovarlarni sotishdan, jarimalardan davlat byudjetiga tushadigan mablag‘lardir.
Bojxona siyosati - davlatning mamlakatga olib kirilayotgan tovarlarga nisbatan bojxona to'lovlarini undirishning muayyan tartibini belgilovchi maqsadli faoliyati. Bojxona siyosatini amalga oshirishning asosiy vositalari bojxona tariflari, soliqlar, yig'imlar, yig'imlar va boshqalardir.
Bojxona to'lovlari tushunchasi va turlari
Qozog'iston Respublikasining bojxona chegarasi orqali tovarlar va transport vositalarini o'tkazishda
Qozog'iston Respublikasining "Qozog'iston Respublikasida bojxona ishi to'g'risida"gi Qonunida (keyingi o'rinlarda - "Bojxona ishi to'g'risida"gi qonun") belgilangan boshqa hollarda bojxona to'lovlarining quyidagi turlari undiriladi.
- bojxona to'lovi;
— Qozog‘iston Respublikasi bojxona organlari tomonidan litsenziya berganlik uchun yig‘im;
— bojxona rasmiylashtiruvi bo‘yicha mutaxassis malaka sertifikatini berganlik uchun yig‘im;
- bojxona rasmiylashtiruvi uchun bojxona yig'imi;
- oldindan qaror qabul qilish uchun to'lov.
Qozog'iston Respublikasida bojxona tarifini qo'llash maqsadlari:
• Qozog‘iston Respublikasiga tovar va transport vositalarini import qilish strukturasini optimallashtirish;
• Qozog'iston Respublikasi hududida tovar importi va eksporti, valyuta daromadlari va xarajatlari bo'yicha samarali munosabatlarni qo'llab-quvvatlash;
• Qozog‘iston Respublikasi iqtisodiyotini xorijiy raqobatning samarasiz ta’siridan himoya qilish;
• Qozog‘iston Respublikasining jahon iqtisodiyotiga samarali integratsiyalashuvi uchun sharoit yaratish.
Iqtisodiy mazmuniga ko'ra bojxona to'lovlari quyidagi turlarga bo'linadi:
— davlat budjeti daromadlarini oshirish uchun fiskal yig‘imlar;
— milliy sanoatning ayrim tarmoqlarini chet el tovarlari oqimidan himoya qilish uchun foydalaniladigan protektsionistik bojlar;
— belgilangan davlatlardan olib kiriladigan ayrim tovarlarga imtiyozli import bojlari;
— belgilangan davlatlardan olib kiriladigan ayrim tovarlarga nisbatan ularning olib kirishini rag‘batlantirish maqsadida joriy etilgan soddalashtirilgan (rag‘batlantiruvchi) bojlar;
— tenglashtiruvchi bojlar, yaʼni import qilinadigan tovarlar narxlarini milliy ishlab chiqarish tovarlari narxlari bilan tenglashtirish maqsadida asosiy import bojlarini toʻldiruvchi bojlar.
Respublikada bojxona to'lovlarining quyidagi turlari qo'llaniladi:
> advalorem;
> ta'kidlangan;
> aralash.