Oʻzbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi oʻzbеkistоn davlat jismоniy tarbiya va sport universiteti ziyamuxamedova sabohat abdullayevna
Download 1.58 Mb. Pdf ko'rish
|
Bolalar gigiyenasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ismoil Jurjoniydir (1042-1136 y)
|
Abu Bakr-ar Roziy
(850-929 y.) tashqi muhit omillarining odam organizmiga ta’sirini chuqur o‘rgangan va tashqi muhitning salbiy ta’siridan saqlanish chora-tadbirlari to‘g‘risida o‘z mulohazalarini bildirgan. O’rta Osiyo tibbiyot fanining yana bir eng ulug’ vakillaridan biri, olim bu – Ismoil Jurjoniydir (1042-1136 y). Zayniddin Abul Fazoil Ismoil ibn Husayn al- Jurjoniy al-Xorazmiy ulug’ olim va zamonasining eng mashhur tabiblaridan biri hisoblangan. Ismoil Jurjoniy “Al-Xuffayi al-a’loiy” (poyalarning yuqori qismi), “At-Tibb al-mulukiy”, “Kitob az-zaxirayyo Xorazmshohiy”, “Kitob al-axrod” 13 (Hasad tufayli kelib chiqadigan kasalliklar), “Kitob yodgor” (esdalik kitobi), “Kitob fir ad alal falsafa” (Faylasuflarga qarshi raddiya kitobi), “Kitob tadbir yaum va laylat” (Kecha bilan kunduzning almashinishi haqida kitob), “Kitob vasiyatnoma” va boshqa tabobat va falsafaga doir asarlar yozgan. Ismoil Jurjoniy o’zining tabobatga bag’ishlangan eng yirik asari “Zaxirayyo Xorazmshohiy” ni 1110 yilda yozib tugatdi. “Zaxirayyo Xorazmshohiy” o’n kitobdan iborat bo’lib, keyinchalik unga “Dorishunoslikka oid kitob” (Qorabodin) qo’shildi. Uchinchi kitob sog’liqni saqlash, bunda atrof-muhitning ta’siriga, ya’ni havo, maskan, suv, oziq-ovqat, ichimlik, uyqu, bedorlik, jismoniy harakat va osoyishtalikka bag’ishlangan. Bu kitobda bolalar, qariyalar, safardagilar uchun alohida-alohida gigiyenaviy qoidalar bayon etilgan. To’rtinchi kitobda kasallikni qanday kechish mumkinligini belgilash, qaysi paytlarda eng og’ir holatlarga tushib qolish, ulardan qutulish muammolari haqida gap boradi. Beshinchi kitobda bezgak kasalining paydo bo’lish sabablari, uning belgilari, davolash tarsi bayon etilgan. Bu alloma ham XI – XII asrlarda yashab ijod etgan. U Isfaxonda tug’ilib, so’ng Xorazmga kеlgan, tibbiyot fanini rivojiga katta hissa qo’shgan, xususan gigiyena faniga asos solgan kishilardan biridir. Gigiyena fanining o’rganish obеktlari hisoblanib inson va atrof muhit dеb etirof etsak, o’sha davrlarda u inson Xorazm viloyatini iqlim sharoitini, tuprog’ini, havosini, jug’rofiyasini, o’zining tarixiy ahamiyatga ega bo’lgan eng katta asari Download 1.58 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|