Oʻzbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

I-Bob. TEXNIK QISM
1.1 Aminlar to’g’risida umumiy malumot. Aminlarning xossalari .
Aminobirikmalarni ammiak molekulasidagi vodorod atomlarini uglevodorod radikallariga almashinishidan hosil bo'lgan birikmalar deb qarash mumkin. Ammiakdagi bitta vodorod radikalga almashsa birlamchi , ikkita vodorod almashsa ikkilamchi va uchta vodorod almashsa uchlamchi amin hosil bo'ladi:

MEA	HO →N →H ↓ H	Mm = 61 g/mol Tq = 170 ^oC = 1020 kg/m^3
DEA	HO → N →OH ↓ H	Mm = 105g/mol Tq = 105 ^oC = 1100 kg/m^3
MDEA	HO → N →OH ↓ CH3	Mm = 119 g/mol Tq = 243 ^oC = 1040 kg/m^3

Nomlanishi va izomeriyasi. Aminobirikmalarni empirik nomenklatura bo'yicha nomlashda aminoguruh bilan bogʻlangan radikal nomi oxiriga «amin» so'zi qo'shib o'qiladi. Sistematik nomenklatura boʻyicha nomlashda esa aminobirikma molekulasidagi uglerod atomining soniga qarab, unga mos keladigan to'yingan uglevodorod nomi oldiga «amino» so'zi qo'shib, aminoguruh va radikallarning holati raqamlar bilan ko'rsatiladi.
Olinish usullari Aminobirikmalarni spirtlar va galoid-alkillarga ammiak ta'sir ettirib, nitrobirikmalar, nitril va izonitrillarni qaytarib, kislota amidlarini oksidlab va boshqa usullar bilan olish mumkin.