O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti

- print - server umumiy holda ko’pgina mijozlarga bir nechta printer orqali xizmat ko’rsatishni ta’minlaydi. Bunda server chop etiluvchi axborotlarni qabul qila olishi va ularni navbati bilan chop etishga chiqarishi kerak;

-faks – server-mijozlarga faks-modem telefon tarmoqlari bilan mujassam tarmoqli xizmat ko’rsatishni ta’minlaydi. Bu go’yo axborot chiqarishga o’xshaydi (printer kabi). Faks-server olgan faksimal xabarlar alohida tarmoqda qayta ishlanadi.
-bevosita muloqot (Chat), bunda aniq vaqtda maxsus dastur ta’minoti yordamida ikki yoki undan ortiq mijozlar o’zaro axborot (matnli, tovush, video) almashinishi tushuniladi. Raqamli videokameralar, tovushli kartalar, mikrofonlar, multimedia vositalarini qo’llaganda, videokonferentsiyalar o’tkazish imkoniyati tug’iladi. Bunday holatlarda kompyuterlar yuksak unumdor va tarmoqning o’tkazish qobiliyati kuchli bo’lishi lozim. MS Net Meeting – dasturi orqali bevosita muloqotni amalga oshirish mum

2. 
   Global kompyuter tarmoqlari:
   

Global tarmoq tushunchasi. Intеrnеt tarmog`ining asosiy yachеykalari (qismlari) bu shaxsiy kompyutеrlar va ularni o`zaro bog`lovchi lokal tarmoqlardir. Intеrnеt tarmog`i – bu global tarmoq vakili hisoblanadi.
Intеrnеt alohida kompyutеrlar o`rtasida aloqa o`rnatibgina qolmay, balki kompyutеrlar guruhini o`zaro birlashtirish imkonini ham bеradi. Agar bironbir mahalliy tarmoq bеvosita intеrnеtga ulangan bo`lsa, u holda mazkur tarmoqning har bir ishchi stantsiyasi (kompyutеri) Intеrnеt xizmatlaridan foydalanish mumkin. Shuningdеk, Intеrnеt tarmog`iga mustaqil ravishda ulangan kompyutеrlar ham mavjud bo`lib, ularni xost kompyutеrlar (host – asosiy hisoblash mashinasi) dеb atashadi. Tarmoqqa ulangan har bir kompyutеr o`z manziliga ega va u yordamida dunyoning istalgan nuqtasidagi istalgan foydalanuvchi bilan muloqot qila olishi mumkin.
Internet va WWW bir xil emas.
Internet butun dunyo kompyuterlar tarmoqlarining tuplamini belgilaydi va turli xil kompyuter xizmatlarini ko`rsatadi. Bu - E-mail elektron pochta, Usenet telekonfirentsiyalari, FTP ma'lumot fayillarini uzatish sistemasi, Telenet uzoqdan terminalga kirish sistemasi, Gopher sistemasi va Butun Dunyo Tarmog`i- WWW. Demak WWW Internetning faqatgina bir qismidir. Lekin u juda tez rivojlanmoqda.
WWW - Internet ning ommabop xizmat turidir. Unga ulanish uchun kompyuter bilan modem etarlidir. Shuning uchun Butun dunyo tarmog`i butun olam axborotlar ombori-kutubxonaga aylanib koladi va u dunyoga yoyiladi. WWW da ma'lumotlar saxifalarda joylashadi. WWW saxifalarning soni oxirgi 3 yilda yuz milliondan oshib ketdi. Bu saxifalarning egasi kim? Ular yirik korporatsiyalar yoki kichik korxonalar, universitet va maktablar, tashkilotlar, jurnal va ruznomalar yoki oddiy shaxslardir. Bu saxifalarda turli-tuman ma'lumotlar joylanadi. Hozirgi kunda WWW axborot olishning va tarqalishning eng qulay usulidir. U unga kiruvchi va ulangan barcha kompyuterlarning o’zaro ma'lumotlar almashish imkoniyatini yaratib beradi.