O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti

Ethernet konsentratorlari
Ethernet texnologiyasi qurilmasida bir necha fizik segmentlarni birlashtirishda allaqachon koaksial kabellardan foydalanib kelinadi va u bajaradigan asosiy funksiya – ya`ni bir portdan olingan signal tarmoqdagi barcha portlarga yuborish xususiyati bilan “qaytargich” nomini oldi. Koaksial kabel qo`llanilgan tarmoqlarda faqat ikkita segmentni birlashtirishda odatda qo`sh portli qaytargichlardan foydalaniladi va odatda unga nisbatan konsentrator atamasi qo`llanilmaydi.
10 Base-T spesifikatsiyasi yordamida Ethenet tarmoqlarining qismlari hosil qilinadi va agarda undan foydalanilmasa faqatgina ikkita uzel tarmog`ini boshqarish mumkin bo`ladi. Ko`p portl Ethernet qaytargichlari konsentrator yoki xab nomi bilan yuritiladi va odatda o`zidan ko`p uzelli segmentlarni markazlashtirishga erishadi. Ethernet konsentratorida odatda 8 dan 72 gacha portlari bo`ladi, va ularning asosiy qismi kabellarni tarmoqqa ulashga mo`ljallangan. Quyidagi rasmda tipik konsentrator berilgan bo`lib, unda 16 ta port bor va 10Base-T standarti va RJ- 45 muhiti bilan hosil qiligan va shuningdek bitta AUI porti tashqi transferga ulashga mo`ljallangan.
Odatda bu portga transiver ulanadi va bu koaksial yoki optic tolali o`tkazgichlarda ishlaydi. Bu trannver yordamida konsentrator magistral kabelga ulanishi mumkin va bu bir necha konsentratorlarda qo`llash mumkin va bu ishchi stansiyadan odatda 100m dan ortiq masofagacha olib boorish mumkin.
Iyerarxik tizimlarni 10Base-T texnologiyasida konsentratorlar bilan birlashtirishda koaksial yoki optic tolali o`tkazgichlar talab etilmaydi, bunda oxirgi portlani birlashtishning o`zi kifoya qiladi. RJ- 45 oddiy porti tarmoq adapteriga bog`lashga mo`ljallangan va u MDI-X (kesishgan MDI) nomi bilan yuritiladi. Adapter konsentratorga standart bog`lovchi kabel yordamida kesishmali bo`lmagan holatda bog`lanadi.
Ko`p portli qaytargich – Ethernet konsentratori to`rtlik xab qoidasi bo`yicha ishlatiladi. Katta hajmli barcha portlar bitta qaytaruvchi blok bilan bog`liq bo`ladi va ikkita portdagi qaytargichlar va qaytaruvchi blok orqali bir marta qaytarilish orqali o`tadi. Bu faqat to`rtlik xab qoidasida bajariladi. Lekin, boshqa modellarda har bir port uchun alohida biriktirilgan qaytaruvchi blok biriktirilgan bo`ladi.
Bir modali optik tolali kabellarda lazer nurlanishini qo`llash mumkin va bu orqali axborotni 40- 100 kmgacha uzatish mumkin.


Tarmoq servisi
Tarmoqda bir necha xil serverlar bo’lishi mumkin. Kompyuter tarmog’i o’z mijozlariga qanday xizmatlar turkumini taklif etishi, ularning servisi qanday bo’lishi juda muhimdir. Ular bilan tanishamiz:
-fayl - server - mijozga axborot saqlash qurilmalarida saqlanuvchi fayllardan foydalanish imkonini beradi. Bunda server barcha ishchi stantsiyalaridan fayllarga kirish imkonini berishi zarur. Shunigdek, axborotlarni himoya qila olish vazifasi ijobiy hal etiladi;