O`zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi termiz davlat universiteti axborot texnologiyalari fakulteti amaliy matematika va informatika yo’nalishi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI FAKULTETI
Amaliy matematika va informatika yo’nalishi
4-kurs 401-guruh talabasi
TOSHPO’LATOVA HULKARning
Java dasturlash tili fanidan “Xatoliklarni qayta ishlash” mavzusida tayyorlagan
MUSTAQIL ISHI

Topshirdi: H. Toshpo’latova
Qabul qildi: B. Abdullayev
Mavzu: Xatoliklarni qayta ishlash
Reja:

1. 
   Xatoliklar (istisnolar) haqida umumiy tushuncha
   
2. 
   Java dasturlash tilida istisno turlari va ierarxiyasi
   
3. 
   Java dasturlash tilida xatoliklarni bartaraf etish
   

ANNOTATSIYA

Java dasturlash tilida istisno tushunchasi, ular bilan ishlash, istisno turlari, Java dasturlash tilida istisnolarni “tutish”, istisnolarni qayta ishlash. Kalit so‘zlar: Java, istisno, ob’yekt, try, catch, throw, throws va finally.

1. 
   Istisnolar haqida umumiy tushuncha
   

Yaratilgan dasturlarning ishlash jarayonlarida ba’zan kutilmagan xatolar vujudga kelishi mumkin. Bunday hollarda dasturda favqulotda to‘xtash jarayoni yuz beradi, bu esa dasturdan foydalanishni ancha qiyinlashtiradi. Kutilmagan xatolar bilan ishlash uchun ko‘pchilik dasturlash tillarida istisnolarni qayta ishlash mexanizmi kiritilgan. Dasturlashtirishni o‘rganayotgan talabalarga bu mexanizm ancha tushunarsiz bo‘ladi. Biz bu yerda Java dasturlash tili orqali istisnolarni qayta ishlash mexanizmini qarab chiqamiz. Istisno – dasturning bajarilishida kodlar ketma-ketligida kelib chiqadigan halokatli holat (buzilish holati) dir. Boshqacha aytganda, istisno – bajarilish vaqtidagi xatolik. Istisnolarni qayta ishlashni qo‘llab-quvvatlamaydigan mashina tillarida odatda xatoliklar kodi yordamida sun’iy tarzda tekshirilishi va qayta ishlanishi kerak bo‘ladi. Bunday yondashuv yetarlicha murakkab va ko‘p ish hajmini oladi. Java dasturlash tilida bu muammolar qarab chiqilgan, bajarilish vaqtida xatoliklar kelib chiqqanda boshqaruv istisnolarni qayta ishlash oqimiga uzatiladi.
Istisno (yoki istisno hodisa) - bu dasturni bajarish paytida yuzaga keladigan muammo. Istisno yuzaga kelganda dasturning normal oqimi buziladi va ilova g'ayritabiiy ravishda to'xtaydi, shuning uchun ushbu istisnolarni hal qilish kerak.
Istisno turli xil sabablarga ko'ra yuzaga kelishi mumkin. Istisno yuz beradigan holatlarning ba'zilari quyida keltirilgan:

• 
  Foydalanuvchi noto‘g‘ri ma’lumotlarni kiritsa;
  
• 
  Ochilishi kerak bo'lgan fayl topilmasa;
  
• 
  Aloqa o'rtasida internet yoʻqolsa yoki JVM xotirasi tugasa.
  

Ushbu istisnolardan ba'zilari foydalanuvchi xatosi, boshqalari dasturchi xatosi, yana boshqalari esa biron bir tarzda ishlamay qolgan jismoniy manbalar tufayli yuzaga keladi.
Dasturda har bir istisno holat sinf sifatida aniqlanadi. Masalan, quyida ko‘rsatilan holat fayllar bilan ishlash uchun uchta istisno holatni aniqlaydi:
class file_open_error {};
class file_read_error {};
class file_write_error {};
Bularga asoslanib, biz uchta toifadagi istisnolarga egamiz. Istisno bilan ishlash Javada qanday ishlashini bilish uchun siz ularni tushunishingiz kerak.
Istisno turlari va ierarxiyasi