O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi chirchiq davlat pedagogika universiteti

Vodorod sulfidning xossalari 1. Ajralib chiqayotgan gazning hidi qanday? Naydan chiqayotgan vodorod sulfidni yoqing. Alanga ustiga ho'llangan lakmus qog‘ozini tuting va uning rangini o‘zgarishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing. 2. Vodorod sulfid alangasiga tigelning sovuq qopqog‘ini tuting. Qopqoq yuzasida nima hosil bo‘ladi? Reaksiya tenglamasini yozing. 3. Bir nechta probirkaga bromli suv, kislotali muhitga ega bo‘lgan kaliy permanganat va kaliy bixromat eritmalaridan quying. Hamma probirkalarga vodorod sulfid gazini yuboring. Nima sodir bo'ladi? Reaksiya tenglamalarini yozing. Bu hodisalar vodorod sulfidning qanday xossasini ko‘rsatadi? Vodorod sulfidning suvli eritmasini lakmus bilan sinab ko‘ring. Nima kuzatiladi? Darslikdan sulfid kislotaning dissotsilanish konstantasi bilan tanishing.
№ 8. Magniy gidroksidning olinishi va xossalari.
Magniyning biror tuzi eritmasiga ishqor eritmasidan ta’sir ettirib magniy gidroksidini hosil qiling. Probirkadagi eritmani 3 ta toza probirkaga bo‘ling. Birinchi probirkaga 10% li xlorid kislota, ikkinchi probirkaga ishqor eritmasi va uchinchi probirkaga ammoniy xlorid eritmalaridan quying. Sodir bo‘lgan o'zgarishlarni kuzating. Reaksiya tenglamalarini yozing. Agar ishqor eritmasi o‘rniga ammiak eritmasi solinsa, magniy gidroksidi to‘liq cho'kmaga tushadimi? Berilliy gidroksidi va magniy gidroksidlari asoslarning qaysi tipiga kiradi? Berilliy va magniy gidroksidlarning dissotsilanish reaksiyasi tenglamalarini yozing
№ 9. Temir (III) gidroksidning olinishi va xossalari.
a. Probirkaga uch valentli temir tuzlari eritmasidan solib, ishqor eritmasidan qo'shing, cho'kma — Fe(OH) 3 ning hosil boiishini kuzating. Cho'kmaning rangi va tabiatini belgilang. Uni suyultirilgan kislotalarga munosabatini sinab ko‘ring. Reaksiya tenglamasini yozing. Yangi cho'ktirilgan Fe(OH) 3 qaynoq konsentrlangan ishqorlarda qisman erishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing. b. Yuqoridagidek qilib Fe(OH) 3 cho‘kmasini hosil qiling. Cho'kmani flltrlang va filtr ustida suv bilan yuving. Keyin cho'kmani chinni tigelga solib qizdiring. Qanday jarayon sodir bo‘- ladi? Reaksiya tenglamasini yozing. Fe(OH)3 qanday xossalarni namoyon qiladi?

1. Vodorod moddasi qanday holatlarda bo’lishi mumkin?
A) suyuq, gaz B) gaz C) suyuq, qattiq D) qattiq, gaz
2. 2:y hajmiy nisbatda olingan noma’lum gaz va kislorod aralashmasining o’rtacha molekulyar massasi 36,8 g/mol bo’ladi. Noma’lum gazni va kislorodning y qiymatini aniqlang.
A) CO2 ; 4 B) CO; 5 C) CO2; 3 D)SiH4
3. Massasi 145 g bo’lgan tarkibida volfram (VI) –oksidi va massa ulushi 20% ga teng bo’lgan qaytarilmaydigan aralashmalari bo’lgan ruda konsentrati vodorod bilan qaytarilganda qanday massali volfram olinishi mumkin? Ayni prosessni amalga oshirish uchun qancha hajm vododrod kerak bo’ladi.
A) 92 g volfram, 33,6 l H₂ B) 46 g volfram, 33,6 l H₂ C) 138 g volfram, 22,4 l H₂ D)92 g volfram, 11,2 l H₂
4. Og'ir suv oddiy suvdan nima bilan farq qiladi?
A) qo'shimchalar miqdorining ko'pligi
B) kislorodning izotop tarkibi
C) vodorodning izotop tarkibi
D) molekulasida protonlar soni har xil bo'lishi
5. Quyidagi jadval asosida Y₄Z qotishma tarkibidagi Y ning massa ulushini(%) aniqlang.
A) 60 B) 48 C) 32 D) 50

Qotishma tarkibi	Cr ning massa ulushi %	Y yoki Z ning massa ulushi %
Cr3Y6	N	n-4
Cr4Y3	N	m

6. Vodorod elementining nechta izotopi mavjud?
A) 3 B) 5 C) 2 D) 4 E) 1
7. Vodorodning oksidlanish darajasi manfiy bo'lgan birikmani ko'rsating?
A) NaOH B) NaH C) PH3 D) H20 E) HF
8. Vodorod olish mumkin bo'lgan reaksiyani ko'rsating.
A) Cu + H3S04 B) Na + H20
C) Ag + H20 -> D) Cu + HN03 ->
E) Cu + H20
9. Quyidagi metallarning nechtasi xlorid kislotadan vodorodni siqib chiqaradi? AI. Cu, Mg, Ca, Na, Zn, Ag, H
A) 1 B) 2 C)3 D) 5 E) 8
10. Xlorid kislotadan 1 mol vodorod olish uchun quyidagi metallarning qaysi biridan kamroq sarflanadi?
A) natriy B) kaliy C) magniy D) rux E) alyuminiy
11. Quyidagi qaysi metallar odatdagi sharoitda suv bilan reaksiyaga kirishganda, vodorod hosil bo'ladi?
1) rux; 2) magniy; 3) alyuminiy; 4) temir; 5) natriy; 6) mis; 7) kalsiy.
A) 5 va 7 B) 1 va 5 C) 3, 5 va 7 D) 2 va 4 E) 3 va 5
12. Quyidagilarning qaysi biri qaldiroq gaz deb ataladi?
A) havo tarkibidagi azot
B) bertole tuzi parchalanganda hosil bo'ladigan gaz
C) ikki hajm vodorod bilan bir hajm kisloroddan iborat aralashma
D) havo tarkibidagi nodir gazlar
13. Vodorod bilan reaksiyada qatnashadigan organik moddalar sinfini ko'rsating:
1) alkanlar; 2) alkenlar; 3) alkinlar; 4) yog'lar; 5) aminlar; 6) uglevodlar.
A) 2, 3, 4 B) 1, 2, 3 C) 2, 4, 5 D) 2, 3, 6 E) 2, 4, 6
14. Reaksiya natijasida vodorod ajralib chiqadigan jarayonlarni ko'rsating:
1) Na + H20 2) NaH + H20 3) Na + NH3 -+;
4) Na + HCI 5) Na20 + H20
A) 1,2, 3,4 B)2, 3,4, 5 C) 1, 2, 4, 5 D) 1,3, 4, 5 E) 1, 2, 3, 5
15. Quyidagi moddalarning qaysilari orasidagi reaksiya natijasida tajribada vodorod hosil qilinadi?
1) suyultirilgan sulfat kislota; 2) mis; 3) temir; 4) natriy ishqori; 5) suyultirilgan nitrat kislota; 6) konsentrlangan sulfat kislota; 7) ammiak; 8) alyuminiy; 9) kremniy; 10) natriy metali.
A) 1 + 3, 8; 4 + 2, 3 B) 1 + 3, 8; 4 + 8, 9
C) 5 + 2, 3; 6 + 2, 10 D) 5 + 8, 9; 6 + 2, 3
E) 4 + 7, 8; 6 + 3, 10
16. Qaysi reaksiya natijasida vodorod gazi ajralib chiqmaydi?
1) Zn + HCI 2) Zn + H20 3) Li + H20 —►;
4) Zn + H2S04 (suyul.) —►; 5) Zn + HN03 —.
A) 1,2 B) 2, 3 , C) 3, 4 D) 2, 5
17. Vodorod muhitida bir hajm palladiy (p = 12,02 g/sm³) 900 hajm (n. sh.) vodorodni yutadi. 1 mol palladiy qancha miqdor vodorodni yutishini hisoblang.
A) 0,39 B) 0,54 C) 0,35 D) 0,26
18. (03-8-53) Qaysi gazni olish uchun ishqor va alyuminiydan foydalansa bo'ladi?
A) vodorod B) xlor C) azot D) kislorod
19. Hajmlari 1,5 I brom bug'lari va 2 litr vodorod orasidagi reaksiyada brom bug'larining hajmi 20% ga kamaygandan so'ng hosil bo'lgan aralashma tarkibini hisoblang. Jarayon germetik yopiq idishda olib berilgan deb hisoblang.
A) 28,6; 45,8; 25,6 B) 34,3; 48,6; 17,0
C) 27,7; 38,6; 33,7 D) 19,7; 46,6; 33,7
20. Qizdirilgan mis (II) oksid ustidan qaysi gazdan qancha (ml; n. sh.) o'tkazilsa, 6,4 g qizg'ish rangli metali paydo bo'ladi?
A) vodorod; 2,24 B) xlor; 1,12
C) azot; 2,24 D) kislorod; 5,6
21. Vodorod ajralib chiqmaydigan reaksiyalar - ...
1) natriy + suv; 2) kalsiy gidrid + suv;
3) kalsiy gidroksid + suv; 4) alyuminiy (oksid
pardasi olingan) + suv; 5) kaliy gidrid + suv;
6) alyuminiy oksid + suv; 7) litiy + suv.
A) 4, 7 B) 2, 5, 6, 7 C) 1, 5, 7 D) 1,3, 4, 5, 7
22. Qaysi reaksiyalar yordamida vodorod gazini olish mumkin?
1) Mg + HN03 —; 2) Mg + HCI
3) CH4 + H20 r>1000--- > ;
4) Na20 2 + H20
5) NaH + H20 —; 6) CaC2 + H20 —.
A) 2, 3, 6 B) 1, 5, 6 C) 2, 3, 5 D) 2, 4, 5
23. Vodorodni suyultirilgan S ustidan o'tkazishdi. Chiqqan gazlarning havo bo'yicha zichligi 1 ga teng bo'lsa, H2S ning hosil bo'lish unumini toping.
A) 92,2 B) 84,4 C) 96,6 D) 82,2
24. 0,5 mol litiy gidrid qanday hajmdagi (ml) suvda eritilganda 5%li eritma hosil bo'ladi?
A )239 B )238 C )237 D )236
25. Qaldiroq gaz tarkibini aniqlang.
A) CO va 0 2 B) 2H2 va 0 2
C) 2N2 va 50 2 D) 3NO va 0 2
26. Vodorod yodid qaysi moddalar bilan qaytaruvchi sifatida reaksiyaga kirishadi?
1) xlor; 2) ammiak; 3) temir; 4) brom.
A) 2,3 B )1 ,3 C)1 ,4 D) 2,4
Yopiq test
1. Eng toza H2 ni qaysi usulda va nimadan olinadi.?
2. Yer postlog`ining tarkibidagi barcha elementlar atomlarini 100% desak, uning necha % ni vodorod atomlari tashkil etadi.?
3. Konversiya usuli bilan vodorod olish necha bosqichdan iborat? ( reaksiya tenglamasi bilan)
4. Tabiiy gazni ko`p qismini qaysi uglevodorod tashkil etadi?
5. Metanni qaysi kaminatlaridan yuqori temperaturada va katalizator ishtirokida konversiyaga uchratib H2 olinadi?
6. Vodorodni is gazidan tozalash uchun qanday ishlar amalga oshiriladi?
7. Vodorodning ishlatilishiga 7 ta misol yozing?
8. Vodorod boshqa gazlarga nisbatan qaraganda ......bilan biroz farq qiladi?
9. Vodorodni qaytaruvchilik xossalarini namoyon qiluvchi reaksiyalarga 2 ta misol yozing?
10. Vodorodni -1 va +1 oksidlanish darajasini nomoyon qiluvchi birikmalariga misollar keltiring.
11. Vodorodning suyuqlanish va qaynash temperaturasi nechaga teng?
12. Vodorod odatdagi temperaturada faqat qaysi galogenlar bilan birikadi?
13.Quydagi reaksiyalar nima ta`sirida olib boriladi?
1. H2 + Cl2 = 2HCl 2. H2 + F2 = 2HF
14. Vodorodning fizik xossalarini yozing?
15. Qaysi metallar va qaysi gruh azolari o`zida vodorodni erita oladi va vodorod bilan birikma hosil qilmaydi.?
16. Vodorod qanday holatda aktiv bo`ladi?
17. Atomar vodorod qaysi elementlar bilan odatdagi temperaturadayoq birikadi?
18. Vodorod + kislorod alongasining temperaturasi qanchaga K ga yetadi?
19. Quyidagi reaksiya necha gradusda boradi?
3Fe + 4H2O Fe3O4 + 4H2.
20. Qanday suv o`zidan elektr to`kini o`tkazmaydi va nima sababdan?
21. Vodorod qaysi organik moddalar bilan “Ni” katalizator ishtirokida reaksiyaga kirishadi.?
22. Ikki hajm vodorod bilan bir hajm kislorod aralashmasi nima deb ataladi?
23. Vodorodni erkin holda uchrashiga misollar yozing?
24. Vodorod og`irlik jihatdan yer po`stlog`ining necha % ini tashkil etadi?
25. Vodorod yuqori temperaturada ishqoriy va ishqoriy yer metallari bilan biriki, qanday birikmalar hosil qiladi?
26. Kremniy vodorod bilan birikmasida qanday oksidlanish darajasiga ega bo`ladi?
27. Vodorodni karbonat angidriddan tozalash uchun qanday ishlar amalga oshiriladi?
28 Vodorod laboratoriya sharoitida qanday usullarda olinadi.?
29. Vodorod tabiatda qanday holda uchraydi?
30. H₂ ning qaysi izotoplari barqaror qaysilari beqaror.?