O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirlgi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali

Kiritib beruvchi quti, quyi platform ramasining bir bo’limiga o’rnatilgan, kuchlanishni uzatib beradigan egiluvchan kabelni ekskavatorga ulab berish, fazalarni almashtirib olish, tamirlash ishlarida uch fazani yerga ulab berish, tarmoqning uzilishi yoki qisqa tutashuvida halqali toq qabul qiluvchida chaqnash yoyini paydo bolishini oldini olish va qisqa tushashishdan saqlash vazifalarini bajaradi. Quti bir saosga o’rnatilgan uchta faforli izolyator ustunchalardan iborat.Kabelning uchlari izolyator ustidagi shpilkalatga mustahkamlanadi, ular esa o’z ornida yechiladigan qoplagich bilan yopiladi.
Tok qabul qiluvchi (2-rasm), tokni ekskavatorning qo’zg’almas qismlaridan qo’zg’aluvchi, va teskarisiga uzatish uchun o’rnatiladi. Ekskavatorlarda yoki alohida yuqori (TK-4/400, TKG-6/630) va quyi (TK-25, K-5A, K-3212) kuchlanish tok qabul qiluvchilari, yoki umumiy tok qabul qiluvchilar (TKE21-4, TKB-6/630) o’rnatiladi.

Umumi halqali tok qabul qiluvchi yuqori va quyi kuchlanish tok qabul qiluvchi halqalardan 2 va 5 iborat. Yuqori kuchlanish tok qabul qiluvchisi markaziy quvurga 4 o’rnatilgan, quyi kuchlanish tok qabul qiluvchisi esa 3

quvuriga o’rnatiladi.Tok qabul qiluvchilarinig o’zaro ulangan quvurlariga kontakt boshmoqlari tortilib qoplama yordamida o’rnatiladi.Ikkala tok qabul qiluvchilar ham metall ochilib yopiladigan qoplama bilan yopiladi.Tok qabul qiluvchilarini holatini nazorat qilish uchun uning qoplamasida shishali darchalar ochilgan.
Yuqri kuchlanishli tok qabul qiluvchida ikkita izolyator bor. Birinchi izolyator – qo’zg’almas – markaziy spfaga o’rnatiladi. Unga kiritib beruvchi qutidan yuqori kuchlanish keladigan qo’zg’almas kontakt halqalari mustahkamlanadi. Ikkinchi izolyator – qo’zg’aluvchan – buriladigan platformaga o’rnatiladi. Qo’zg’almas halqaga tiralgan qo’zg’aluvchan izolyatorga mustahkamlangan yarimhalqalar siljib yuqori kuchlanishni qo’zg’almas halqalardan oladi.
Kuchlanishi 6-10 kV ga ishlaydigan kontaktli tok qabul qiluvchi halqalar uchta fazali va bitta yerga ulovchi tashmali metall konsentrik izolyatsiyalangan halqalardan
quvurlarga o’rnatilgan to’rtta schyotka tutgichlardan iborat. Po’lat silindr va tok qabul qiluvchilar orasida dielektrik silindr o’rnatiladi. Tokni yechib olish ustunli buriluvchi platformada prujina osti bronzali boshmoqlar bilan amalga oshiriladi.
Quyi kuchlanish tok qabul qiluvchisi bir yoki ikkita tok qabul qiluvchidan tashkil topgan, u o’z o’rnida 8-12 izolyatsiyalangan tok qabul qiluvchi halqalardan iborat bo’lib, ular boshqaruv zanjirlari, gidronasos va yurish yuritmalarining dvigatellarini, elektr to’xtatish g’altaklarini, signal tugmalarini, qo’shish g’altaklarini elektr bilan taminlaydi. Simlar shpilkalarga tepadan va pastidan ham o’rnatilgan. Tok qabul qiluvchidan halqalar ichidan ularga ulanib chiqib keladigan kabellar orqali kuchlanish uzatiladi.
Yuqori kuchlanishli kabelli barabanlarning tok qabul qiluvchisi (TKE4-KB, TKEO-4Y2) uchta bronzali faza halqalari, va bitta yerga ulash halqasidan iborat. Prujina osti boshmoqlari ustunli izolyatorlarga o’rnatilgan.Tok qabul qiluvchini ko’rish qulay bo’lishi uchun ularga shishalangan oynalardan iborat.


Xulosa

• 
  Men bu mustaqil ishimda Kon mashinalari elektr jixozlari va elektr taminnoti fani haqida bilimlarmni yana ham chuqurlashtirib oldim Ochiq kon ishlarida bir kovshli ekskovatorlar qulayligi haqida bilimlarimni yana ham ko’p malumotlarga ega bo’ldim.Kon-geologik sharoitlarida ish unumdorligi yuqori bo’lgan ko’p kovshli zanjirli va rotorli ekskovatorlar ishlatilishi.Ko’mir qazib olishda ish unumdorligi yuqori qurilmalar, tashqi tarmoq xarakteriskalari,uning turlari haqida bilmagan ma’lumotlarim bilan tanishib, o’rganib chiqdim. O’zimga kerakli va qiziqarli bilimlarga ega bo’ldim. Bilgan ma’lumotlarimni yanada mustahkamlab oldim.