O'zbekiston respublikasi oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi termiz davlat universiteti

2.2 G’arbiy Yevropa davlatlarida mashhur turizm turlari

Turizmning xilma - xilligi uning bosh maqsadiga bog`liq holda quyidagi ko`rinishlarga ajratiladi: 1. Dam olish, rohatlanish va ko`ngil ochish maqsadidagi turizm. Bunday turizm sayyohlikning kеng tarqalgan turidir; 2. Dam olish va sog`lomlashtirish maqsadidagi turizm. Coglomlashtirish va davolash maqsadlarida qilinadigan turizm - sanatoriylar, sog`lomlashtiruvchi - davolovchi tashkilotlar, kurortlarda, shifobaxsh suvlar, shifobaxsh balchiqlar va boshqalar yordamida (shifobaxsh mineral suvli kurortlarda) olib boriladi. Turistik prospеktlarda maxsuslashtirilgan sog`lomlashtirish maqsadlariga qarab, kеmpinglarda mineral suvlarni ichish yoki mineralli va servodorodli vannalar qabul qilish imkoniyatlarini bеlgilaydilar. Kavkaz mineral suvlari dunyoga mashhurdir. Rеspublikamizda ham mineral suvli davolanish maskanlari ko`p. Tabiiy - iqlim sharoitlaridan har doim ham davolash va sog`lomlashtirish maqsadlarida samarali foydalaniladi. Masalan, davolash loylari, mineral suvlar va buloqlar, toza va quruq yoki buning aksi bo`lgan dеngiz havosi. Bunday kurortlardagi otеllarda vrachlar, davolash va sog`lomlashtirish protsеduralari, massajistlar va boshqalar xizmati ko`rsatiladi. Ammo, kurort tanlash va davolash muassasalarini tanlashda vrach maslahatlari va ko`rsatmalari orqali amalga oshirilishi kerak.

Ko`ngilocharlik turizmi dasturlari ma'lum ma'noda turistlar uchun qo`shimcha xizmat ko`rsatishga yo`naltirilgan. Turistning yaxshi ko`ngil ochishi uchun turizmning ko`plab ko`shimcha xizmatlari orqali yordam beriladi. Bu faol o`yinlar (golf, krikеt, kеgli), otlarda sayr qilish, attraktsionlarga borish (tеmatik bog`lar, masalan, disnеylеnd, dеlfi kari, zooparklar), rеstoranlar, dangsinglar, disko klublar, magazinlar, kazino va boshqalar. Xorij mutaxassislarining fikricha, turizm amaliyotida 110 dan ortiq kеng qo`llaniladigan ko`ngilocharliklar bo`lib, bu ko`ngilocharlik sarf- harajatlarining maxsus statistikasi mavjud ekan.
Sayohat va turizm sanoati ko'plab mamlakatlarda mahalliy iqtisodiyotga katta hissa qo'shmoqda. Pandemiyadan oldin turizm sektori jahon yalpi ichki mahsulotining 10,3 foizini tashkil qilgan va hozir tiklanish yo‘lida. Ammo turizmning turli shakllari qanday? Ularning har biri qanday tasniflanadi?Ushbu maqolada biz turizmning 8 ta asosiy turini, shuningdek, turizmni uchta asosiy toifaga ajratadigan UNWTO (BMT Jahon sayyohlik tashkiloti) tasnifini ko'rib chiqamiz: ichki, kirish va chiqish turizmi.
Keling, sho'ng'iymiz.
Turizmning uchta toifasi
Keng ma'noda, UNWTO ma'lumotlariga ko'ra, maqsad va jo'nash mamlakatiga qarab turizmning uchta asosiy shakli mavjud: ichki turizm, kirish turizmi va chiqish turizmi.
Ichki turizm
Ichki turizm o'z yashash mamlakatingizda biznes yoki dam olish maqsadida sayohat qilish deb ta'riflanadi. Odatda xalqaro sayohatni tashkil qilish ancha oson, chunki sizga qo'shimcha hujjatlar to'plami, sog'lig'ingizni tekshirish kerak emas va siz oddiygina ichki reys, avtobus yoki poezdda o'z manzilingizga borishingiz mumkin. Misol uchun, agar siz Londonda yashasangiz va dam olish kunlari Manchesterga boradigan bo'lsangiz, bu ichki turizm. Til to'siqlari va madaniyat zarbasi bo'lmaganda ko'p hollarda emas), bu uni kamroq stressli qiladi.ham ichki turizmda omil emas (hech .Kirish turizmi ham xalqaro turizmning bir turi hisoblanadi. Bu shuni anglatadiki, siz barcha kerakli hujjatlarni oldindan tayyorlashingiz kerak, shuningdek, kerak bo'lganda, emlash va sog'lig'ingizni tekshirish kabi qo'shimcha rasmiyatchiliklar bilan shug'ullanishingiz kerak.
Chiqish turizmi
Chiqish turizmida siz o'z mamlakatingizdan boshqasiga borasiz. Agar oldingi bo'limdagi kabi misolni oladigan bo'lsak, agar siz AQShdan Ispaniyaga boradigan bo'lsangiz, bu AQSh uchun chiqish turizmidir, chunki siz mamlakatni tark etasiz. Chiqish turizmi xalqaro sayohatning bir ko‘rinishi bo‘lib, o‘ziga xos rasmiy talablarga ega. Sayohat agentlari ular bilan tanish va sayohat qilishni osonlashtirishi mumkin, ammo mustaqil sayohatchilar ham mustaqil ravishda sayohat qilishlari va o'zlarining hujjatlari bilan shug'ullanishlari mumkin. Ko'pgina onlayn sayohat agentliklari chiqish turizmiga ixtisoslashgan.
turizmning 8 turi.

Shuningdek, biz sayohatchilarning motivatsiyasi, maqsadlari va ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda turli turizm turlarini aniqlashimiz mumkin. Bularni turizmning asosiy turiga bo‘lish mumkin:

Ishbilarmonlik turizmi

Ishbilarmonlik turizmi yoki ishbilarmonlik sayohati - bu sayohatchilar professional sabablarga ko'ra boshqa joyga (ichki yoki xalqaro) boradigan turizmning bir qismidir, masalan:

Biznes hamkorlari yoki istiqbollari bilan uchrashing

Tadbir, konferentsiya yoki ko'rgazmada qatnashing
Xuddi shu kompaniyaning boshqa ofisiga tashrif buyuring
Onlayn bron qilish biznes sayohatini inqilob qildi - va biznes sayohatlarini boshqarishning ko'plab usullari mavjud bo'lsa-da, sayohat menejerlari va ma'mur xodimlari uchun eng samarali variantlardan biri TravelPerk kabi biznes sayohat platformasidan foydalanishdir. Bitta platformadan siz sayohat rejalarini rejalashtirishingiz, bron qilishingiz va boshqarishingiz, shuningdek sayohat xarajatlarini kuzatishingiz mumkin. Bundan tashqari, siz GreenPerk yordamida uglerod chiqindilaringizni qoplashingiz va sayohat rejalaringizni (hatto oxirgi daqiqada ham!) FlexiPerk bilan o'zgartirishingiz va sayohatdan 2 soat oldin bekor qilsangiz, pulingizning 80 foizini qaytarib olishingiz mumkin.

Ba'zida ishbilarmon sayohatchilar o'z sayohatlarini dam olish uchun uzaytiradilar yoki ikkalasini hozirgi "Bleisure" (biznes va dam olishdan) deb nomlanuvchi narsa ostida birlashtiradilar.

Agar siz biznes sayohati haqida ko'proq ma'lumotga ega bo'lishni va har kimning ehtiyojlarini qondirish, stressni kamaytirish va xarajatlarni optimallashtirish uchun kompaniyangizda sayohatlarni boshqarishni soddalashtirishni istasangiz, TravelPerk's Ultimate sayohatni boshqarish bo'yicha qo'llanmasini yuklab oling.

Dam olish turizmi

Dam olish turizmi - bu juda ko'p turli narsalarni o'z ichiga olishi mumkin bo'lgan keng toifadir: sarguzasht turizmi, ekoturizm, madaniy turizm, shahar turizmi va boshqalar.

Shahar turizmi

Shahar turizmi turli demografik qatlamlar orasida juda mashhur bo'lgan turizm turi bo'lib, ryukzaklardan tortib hashamatli sayohatchilargacha va yaqinda bitiruvchilardan nafaqaxo'rlargacha.2022 yildagi eng yaxshi shahar sayyohlik yo'nalishlari orasida Parij, Dubay, Amsterdam, Madrid, Rim, London va Nyu-York va boshqalar kiradi va har yili ko'plab xalqaro sayyohlarni jalb qiladi. Euromonitor International tomonidan tuzilgan 100 ta eng yaxshi ro'yxatda Yevropa eng ko'p vakillik qilingan qit'a bo'lib, 100 tadan 40 tasi mavjud. Ko'p odamlar sayohat qilishadi - lekin butunlay boshqacha sabablarga ko'ra

Odamlar turli sabablarga ko'ra va turli yo'llar bilan sayohat qilishadi - bu sayyohlik sanoati sayohatchilarning ehtiyojlariga moslashishi kerakligini anglatadi. Biz sanab o'tganlardan tashqari, tibbiy turizm, diniy turizm, sog'lomlashtirish turizmi, qorong'u turizm va boshqalar kabi turizmning ko'plab turlari mavjud. Umuman olganda, biz dam olish va ishbilarmonlik turizmini sayohatchilarning motivatsiyasiga asoslangan ikkita asosiy toifaga kiritishimiz mumkin.
Sarguzasht turizmi sayohatchilar kutilmagan hodisalarni kutishlari mumkin bo'lgan uzoq joylarni o'rganishni o'z ichiga oladi. Bu yangi madaniyat yoki yangi landshaft bilan bog'lanishni va ayni paytda jismoniy faollikni o'z ichiga oladi. Sarguzasht turizmining ba'zi turlari kunduzgi yurish, ryukzak, zip astar, erkin tushish, rafting, tog 'velosipedi, chang'i va snoubordni o'z ichiga oladi..

Agroturizm

Agroturizm yoki agroturizm odatda fermer xo'jaliklarida sodir bo'ladi. Bu sayohatchilarga qishloq hayotini boshdan kechirish, mahalliy taomlarni tatib ko'rish va turli dehqonchilik vazifalari bilan tanishish imkoniyatini beradi. Ushbu turdagi turizm Italiyada fermer xo'jaligi deb ham ataladi. Agroturizmning ba'zi turlari to'g'ridan-to'g'ri bozor agroturizmi, tajriba va ta'lim agroturizmi va tadbir va dam olish agroturizmidir.

Madaniy turizm

Madaniy turizm - bu sayohatchilar mamlakat yoki din madaniyati, ayniqsa turmush tarzi va odamlar hayotini shakllantirgan boshqa elementlar bilan shug'ullanadigan joy. Sayyohlar marosimlar va festivallar kabi tegishli tadbirlarga sho'ng'ishadi. Dunyodagi mashhur madaniy turizm yo'nalishlaridan ba'zilari Madagaskardir; Lombok, Indoneziya; Latviya; Haida Gvayi, Britaniya Kolumbiyasi; Shimoliy Shri-Lanka; Chiang May, Tailand; Aristi, Gretsiya; G'arbiy Keyp, Janubiy Afrika va Tamilnadu, Hindiston.

Ekoturizm

Ekoturizm buzilmagan tabiiy hududlarga tashrif buyurishni o'z ichiga oladi. Bu atrof-muhitni asrash va mahalliy aholi farovonligini oshirishga yordam beradi. Dunyodagi eng yaxshi ekoturizm yo'nalishlari qatoriga Alyaska, Amazonka, Antarktida, Avstraliyaning Moviy tog'lari, Borneo, Botsvana, Kosta-Rika, Dominika, Galapagos orollari va Himoloy tog'lari kiradi.

Tibbiy turizm

Tibbiy turizm deganda davolanish uchun boshqa davlatga sayohat qiladigan odamlar tushuniladi. Rivojlangan mamlakatlardan odamlar arzon narxlarda davolanish uchun rivojlanayotgan mamlakatlarga boradilar. Dunyodagi mashhur tibbiy turizm yo'nalishlari Hindiston, Malayziya, Braziliya, Tailand, Meksika, Kosta-Rika, Tayvan, Janubiy Koreya va Singapurdir.

Diniy turizm

Diniy turizm, shuningdek, e'tiqod turizmi muqaddas joylarga alohida yoki guruh bo'lib sayohat qilishni anglatadi. Bu joylarga madaniy, tarixiy va diniy ahamiyatini bilmoqchi bo‘lgan diniy e’tiqodsiz sayyohlar ham tashrif buyurishadi. Dunyodagi mashhur diniy turizm yoʻnalishlari: Shvedagon pagodasi, San-Vitale bazilikasi, MAKKA, Xarmandir Sohib, Osmon ibodatxonasi, Bahai bogʻlari, Vatikan, Vat Rong Khun, Avliyo Bazil sobori, Paro Taktsang, Ispaniya sinagogasi va Quddus.

Sport turizmi

Sport turizmi sport musobaqasini kuzatish yoki ishtirok etishni o'z ichiga oladi. qilinadi.Bu eng tez rivojlanayotgan tarmoqlardan biri bo'lib, 7,68 milliard dollarga teng. Sport turizmi, shuningdek, sport tadbirlari turizmi, mashhur va nostalji sport turizmi va faol sport turizmi kabi tasniflanadi. Odatda, sayyohlar Olimpiya o'yinlari, FIFA Jahon kubogi, F1 Gran-prisi, tennis bo'yicha Jahon chempionati, BWF Jahon chempionati va Kriket bo'yicha Jahon kubogi kabi tadbirlarga jalb qilmoqda.

Xulosa
Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda quydagi xulosalarni keltirish
mumkin.
Birinchidan, G'arbiy Yevropa mamlakatlarining mintaqalari uchun ham jadal rivojlanib
borayotgan turizm sohasiga alohida e’tibor qaratish keng imkoniyatlarini
yaratadi. Keyingi 10 yillikda har 4 ta yangi ish joyidan 1 tasi turizm sektori
tomonidan yaratilishini inobatga olsak, turizm mintaqadgi ayrim davlatlarda
qo‘shimcha ish o‘rinlarini yaratib ishsizlik darajasini pasaytirishga kayta hissa
qo‘shishi mumkin. Bu o‘z navbatida aholining yuqori daromad manbayi hamdir.
Ayniqsa qisqa muddatli sayohatlar, shahar turizmi, gastronomik turizm va ziyorat
turizmini rivojlantirish mintaqa davlatlari turizmining asosi deyishimiz mumkin.
Ikkinchidan, jahon turizmi uchun , G'arbiy Yevropa mamlakatlarining hududi geografik jihatdan ancha qulay joylashgan. Buyuk ipak yo‘li chorrahasi hisoblangan bu mintaqa bugungi kunda turizm rivojlangan Yevropa va intaqlarining markazidir. Bu omil turistlar uchun qisqa mudatli
tranzit sayohatlarini amalga oshirishlari mumkin. Aviakompaniyalar parkidan
foydalanish samaradorligini oshirish, shuningdek, muntazam va charter
reyslarining geografiyasini yanada kengaytirish uchun xorijiy
aviakompaniyalarni jalb qilish kerak. Shuningdek, transportning ichki va tashqi
turlarini hisobga olgan holda sayyohlik oqimini ko‘paytirish va diversifikatsiya
qilish uchun yagona, xavfsiz va innovatsion transport logistikasini rivojlantirish
lozim. Shu jumladan, Mintaqa xalqaro koridorlarini Yevropa, AQSh
mamlakatlari hamda Yaqin Sharq bilan ham bog‘lash orqali turistlarning keng
oqimini jalb qilish mumkin.
Uchinchidan, , G'arbiy Yevropa mamlakatlarining mintaqasi tarixiy madaniy obidalarga
boy bo‘lgan mintaqa hisoblanadi. 1000 dan ortiq madaniy va tarixiy hududlar
YUNESKO ro‘yxatiga kiritilgan. Bu mintaqa turizmiga o‘zgacha jozibadorlik
beradi. Madaniy meros ob’ektlari, muzeylar, teatrlar, san’at galereyalari faoliyati
samaradorligini sayyohlarni ma’lumotlar bilan ta’minlashning samarali tizimini
yaratish, aqlli turizm texnologiyalarini joriy etish, turniket tizimi va videokuzatuv
tizimini o‘rnatish orqali oshirish lozim. Albatta tarixiy shahar bilan bir qatorda
zamonaviy shaharlarning bunyod etilishi turistlarning qamrovini kengaytiradi.
To‘rtinchidan, turistlar oqimining ko‘payishi bilan turizm industryasi ham
rivojlanib boradi va yangi turistik xizmatlar paydo bo‘ladi. Turistik xizmatlarning
ko‘payishi turistlar talabini to‘laroq qondirib turizmdan keladigan daromadni
oshirishga xizmat qiladi. Hozirda turistik faoliyat va joylashtirish xizmatlar
eksporti hajmi yuqori darajada rivojlangan. Shaharlar infrastrukturasini
rivojlantirish, turli toifadagi mehmonxonalar qurish, shaharlararo transport
qatnovini ko‘paytirish, restoran va ovqatlanish joylari xizmatlarini yaxshilash,
turistlarning xaridlari uchun talabgor mahsulot assortimentlarini ishlab chiqarish,
ko‘ngilochar kempinglarni ko‘paytirish shular jumlasidan. Turizm va transport
infratuzilmasiga, shuningdek, dunyoga mashhur mehmonxona biznes
zanjirlariga, shu jumladan imtiyozlarni taqdim etish orqali to‘g‘ridan-to‘g‘ri
xorijiy investitsiyalarni jalb qilish kerak.
Beshinchidan, zamonaviy va brendli mehmonxonalar, yotoqxonalar,
oilaviy mehmonxonalar kabi byudjetli turar joylar, shuningdek, AirB&B
tizimidan foydalangan holda kvartiralarni ijaraga berish mexanizmlarini joriy
etishni jadallashtirish kerak.
Oltinchidan, mintaqa tabiati betakrorligi bilan ham boshqa mamlakatlardan
ajralib turadi. Shu boisdan, bu imkoniyatdan samarali foydalangan holda
ekoturizm infratuzulmasini yaxshilab, uning iqtisodiy rentabelligini oshirish
kerak.
O‘zbekistonda ham milliy iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish, hududlarni
jadal rivojlantirish, mamlakatning investitsiyaviy jozibadorligini oshirishni
ta’minlovchi strategik tarmoqlardan biri bo‘lgan turizmni rivojlantirish bo‘yicha
turli kompleks chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Shuningdek, 2019-2025
yillarda O‘zbekiston Respublikasida turizm sohasini rivojlantirish Konsepsiya-
sida ko‘zda tutilgan quyidagi vazifalarni amalga oshirish ko‘zda tutilgan. Jumladan:
• turizm faoliyati sohasidagi normativ-huquqiy bazani takomillashtirish,
turizmni rivojlantirish uchun qulay sharoitlar yaratishga qaratilgan xalqaro
me’yor va standartlarni implementatsiya qilish;
• turizm infratuzilmasini rivojlantirish hamda maqbul va qulay turizm muhitini
yaratish;
• transport logistikasini rivojlantirish, ichki va tashki yo‘nalishlarni
kengaytirish, transport xizmatlari sifatini oshirish;
• turizm bozorining turli segmentlariga yo‘naltirilgan turizm maxsuloti va
xizmatlarini diversifikatsiya qilish;
• respublika ichida turizm xizmatlariga bo‘lgan ehtiyojni qondirishga
yo‘naltirilgan turizm faoliyati sub’yektlarining faolligini rag‘batlantirishni
ta’minlovchi ichki turizmni rivojlantirish;
• O‘zbekiston Respublikasi turizm maxsulotini xalqaro va ichki turizm
bozorlarida targ‘ib qilish, mamlakatning sayohat va dam olish uchun xavfsiz
sifatidagi imidjini mustahkamlash;
• turizm tarmog‘i uchun kadrlar tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini
oshirish tizimini takomillashtirish.
Shuningdek, turizm sohasini rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari
sifatida quyidagilar belgilandi:
• turistik biznes sohasida me’yoriy-huquqiy bazani takomillashtirish,
turizm sohasini rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratishga qaratilgan
xalqaro me’yorlar va standartlarni joriy qilish;
• ushbu yo‘nalishda milliy me’yoriy-huquqiy bazani xalqaro standartlar va
normalarga muvofiqlashtirish, shuningdek, turizm sohasini rivojlantirish uchun
qulay shart-sharoitlarni yaratish, iqtisodiy zaxiralarni ko‘paytirish uchun samarali
foydalanishni ta’minlash vazifasi qo‘yildi;
• turistlarning ehtiyojlarini hisobga olgan holda respublikaning barcha
hududlarida turistik infratuzilma rivojlantirish;
• turistik infratuzilmani xalqaro me’yorlarga muvofiq rivojlantirish,
turoperator va boshqa turizm sub’ektlari sonini 860 dan 1676 donagacha, turar
joylar bilan ta’minlash muassasalari sonini ko‘paytirish hisobiga rivojlantirish
ko‘zda tutilgan.