O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiylar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

4-rasm. Daraxt topologiyasi (Tree)
Mesh topologiyasi

Mesh topologiyasining afzalliklari:

• 
  ma’lumotlarni davomli uzatishga imkoniyat beradi;
  
• 
  yuqori trafikni о’tkazish imkoniyati mavjud;
  
• 
  tugunlardan birini buzilishi butun tarmoqqa ta’sir qilmaydi;
  
• 
  tarmoqni kengaytirish osonlik bilan amalga oshiriladi.
  

Mesh topologiyasining kamchiliklari:

• 
  kо’plab ulanishlarning mavjudligi sababli yuqori darajali ortiqchalik;
  
• 
  boshqa tarmoq topologiyalariga qaraganda yuqori narxga egalik;
  
• 
  tarmoqni qurish uchun kо’p vaqt va ma’muriy e’tibor talab qiladi.
  

5-rasm. Mesh topologiyasi (Mesh)
Bu topologiya mahalliy tarmoqlarda deyarli qo‘llanilmaydi asosan internet kabi keng tarmoqlarda qo‘llaniladi kabel so‘zi lotinchadan olingan bo‘lib ko-birgalikda va axis-o‘q degan ma’noni anglatadi. U bir-biri bilan dielektrik qoplam bilan ajratilgan ikki metall silindrlardan iborat bo‘ladi.

6-rasm. Koaksial va UTP kabel turlari
Bunday holatda tarmoqdagi ulangan qurilmalarni ixtiyoriy o‘chirib qo‘yish, tarmoq ishiga hech qanday ta’sir ko‘rsatmaydi.
Har bir kompyuter va qurilmalar konsentrator yoki takrorlovchi (репитер) yoki hab (Hub) deb ataluvchi qurilma portiga alohida alohida ulanadi.
Konsentratorlar aktiv bo‘lgani kabi (nazariy) passiv bo‘lishi ham mumkin. Agar tarmoqdagi biror kompyuter va konsentrator orasidagi aloqada uzulish sodir bo‘lsa, u tarmoqning boshqa qismiga tasir ko‘rsatmaydi. Albatta, agar u “Server” bo‘lmasa. Agar konsentrator ishdan chiqsa, tarmoq ishlashdan to‘xtaydi.
Bunday tarmoq topologiyasi boshqasiga qaraganda buzulgan (tarmoq adapterlari, razyomlari va zararlangan kabellar) tarmoq elementlarini qidirib topishda ancha qulay hisoblanadi. Tarmoqqa yangi qurilma qo‘shish ham “Yulduzcha” topologiyasida bosqasiga qaraganga osonroq amalga oshadi. Yana shuni ta’kidlash mumkinki, 100 va 1000 Megabitli tarmoqlar ana shu “Yulduzcha” topologiyasi asosida quriladi.
Tarmoqning faoliyatini to‘g‘ri yuritish maqsadida bosh kompyuter (o‘qituvchi) ajratiladi, unga lokal tarmoqlar bilan birlashtirilgan ishchi kompyuter (o‘quvchi)lar birlashtiriladi. Agar tarmoqda 20-25 ta kompyuter mavjud bo‘lsa, ular albatta bosh kompyuterga ega bo‘lishi lozim.
Lokal tarmoqlar faoliyatini yuritish uchun maxsus dasturiy ta’minot mavjud. Windows 95/2000/XP operatsion tizimlarida lokal tarmoqqa boshqa maxsus dasturlarsiz ham kompyuterlar ulanishi mumkin. Buning uchun tarmoq protokollaridan foydalaniladi.