O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim va innovatsiya vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti jizzax filiali

Boshqaruv usullari – bu xodimlarga va umuman ishlab chikarish jamoalariga ta‘sir ko’rsatish usullari bo’lib, bu usullar ko’yilgan maksadlarga erishish jarayonida mazkur xodimlar va jamoalarning faoliyatini uygunlashtirishni nazarda tutadi.
Boshkarish usullari ishlab chikarish yoki xizmat ko’rsatish jarayonidagi mavjud munosabatlardan obektiv tarzda kelib chikadi.


1. Boshqaruvning tashkiliy – ma‘muriy usullari
Tashkiliy-ma‘muriy usullar boshkarish usullari tizimida aoxida o’rin tutadi. Bu usullarga:

• 
  boshkarish apparatining muayyan strukturasini tuzish;
  
• 
  xar bir boshqaruv bo’ginining funktsiyalarini belgilash;
  
• 
  kadrlarni to’gri tanlash;
  
• 
  buyruklar, farmoyishlar va ko’llanmalar chikarish, ularning bajarilishini nazorat kilish;
  
• 
  topshiriklar va direktiv ko’rsatmalarni bajarmayotgan bo’linma va shaxslarga nisbatan majburiy choralarni ko’llash kiradi.
  

Tashkiliy-ma‘muriy usullar yukori organlar xokimiyatiga va kuyi organlarning bo’ysunishiga asoslanadi. Shuning uchun ularning ko’pincha ma‘muriy usullar deb yuritiladi. Yukori ma‘muriy organlar boshkariluvchi obektning bajarishi majburiy bo’lgan tartib-koidalarni ishlab chikadi, shuningdek bo’ysunuvchi organlarga farmoyishlar beradi.
Tashkiliy usullarning bu ikkala shakl birgalikda ko’llaniladi, bir-birini to’ldiradi va rivojlantiradi. xar ikkala shaklning uygunlashuvi ishlab chikarish sharoitlarini xisobga olgan xolda optimal bo’lishi kerak.
Tashkiliy ta‘sir ko’rsatish turli tashkiliy choralarini, ya‘ni:

• 
  ishlab chikarish va boshkarishning tashkiliy strukturalarini belgilash;
  
• 
  ichki tartib-koidalarini o’rnatish;
  
• 
  boshkariluvchi va boshqaruvchi tizimlar o’rtasida optimk va okilona nisbatni o’rnatish kabilarni o’z ichiga oladi.
  

Farmoyish berish yo’li bilan ta‘sir ko’rsatish barcha boshkarish bo’limlari va organlarining (uyғun) ishlashini joriy ta‘minlab turishidan iborat bo’lib, bunga e‘lon kilinadigan yozma yoki ogizaki ko’rsatmalar berish, yozma shaklda nashr etilgan yoki ogizaki buyruklar vositasi bilan erishiladi.