O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim,fan va innovatsiyalar vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti iqtisodiyot fakulteti ishlab chiqarishda buxgalteriya hisobi kafedrasi buxgalteriya hisobi va audit

2.2. Ichki auditni tashkil etishning huquqiy asoslari.
Ma`lumki, har bir korxona, umuman tadbirkorlik sub`ekti o`zining moliyaviy xo`jalik faoliyatini vaqti-vaqti bilan o`rganib, tahlil qilib, unga baho berishi va aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish yo`llarini aniqlab, kelgusi ish rejalarini belgilab olishi maqsadga muvofiq hisoblanadi. Bu ishlarni amalga oshirishda auditorlik xizmatlarining o`rni alohida ahamiyat kasb etadi. Audit auditorlik tekshiruvini amalga oshiruvchilar nuqtai-nazariga ko`ra quyidagi turlarga ajratiladi:
1. Tashqi audit.
2. Ichki audit.
Xalqaro Ichki Auditorlar Instituti keltirgan ta`rifga ko`ra, “ichki audit - korxona tomonidan uning o z faoliyatini tekshirish va baholash maqsadida tashkil etilgan xizmatdir” ⁴
«Ichki audit – korxona boshqaruvining ijro etuvchi organi va tarkibiy bo`linmalari tomonidan O`zbekiston Respublikasi qonun hujjatlariga, ta sis hujjatlariga va ichki hujjatlarga rioya qilinishini tekshirish va monitoring olib borish yo`li bilan ular ishini nazorat qilish va baholash, ma`lumotlarining buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotda aks ettirilishining to liqliligi va ishonchliligini ta`minlash, xo`jalik operatsiyalarini amalga oshirishning belgilangan qoidalari va tamoyilari, aktivlarning saqlanishi hamda korparativ boshqarish printsiplari joriy etilishi bo`yicha korxona tarkibiy bo`linmasining (ichki audit xizmati) faoliyati;
ichki audit xizmati - mazkur Nizom talablari hisobga olingan holda korxona Kuzatuvchi kengashining qarori bilan tashkil etiladigan korxonaning ichki auditni amalga oshiradigan tarkibiy qismi.»⁵
Quyidagilar ichki audit xizmatining asosiy vazifalari hisoblanadi:

kuzatuvchi kengashni ishonchli axborot bilan ta i lashga va ichki audit amalga oshirilishi natijalari bo yi ha korxona faoliyatini takomillashtirishga doir takliflarni tayyorlash;

ichki audit jarayonida aniqlanadigan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan korxona boshqaruv organlariga tavsiyalarni tezkorlik bilan kiritish, ularning bartaraf etilishini nazorat qilish.
Quyidagilar ichki audit xizmatining asosiy funktsiyalari hisoblanadi:
har yili korxonaning kuzatuvchi kengashi tomonidan tasdiqlanadigan rejaga muvofiq ko`rsatilgan yo`nalishlar bo`yicha tegishli tekshirishlar o`tkazish yo`li bilan ichki auditni amalga oshirish (har chorakda va hisobot yili yakunlar bo` yicha);
tuziladigan xo`jalik shartnomalarining qonun hujjatlariga muvofiqligi yuzasidan ekspertiza o`tkazish;
buxgalteriya hisobini yuritishda va moliyaviy hisobotni tuzishda, korxonaning tarkibiy bo`linmalariga metodik yordam berish, ularga moliya, soliq, bank qonunlari va boshqa qonun hujjatlari masalalari bo`yicha maslahatlar berish;
texnik topshiriqlarni ishlab chiqishda, tashqi auditorlik, tashkilotlarining takliflarini baholashda hamda auditorlik tekshirishlarini o`takazish uchun tashqi auditorlik tashkilotini tanlashda tavsiyalarni tayyorlashda korxonaning kuzatuvchi kengashiga ko`maklashish.