O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

Yerni tayyorlash. Lalm ikor dehqonchilik sharoitida yer 22-25 sm 
c h u q u rlik d a h a y d alib , ekish o ld id a n b o ro n a va m ola yurg iziladi. 
Sug'oriladigan yerlarda yerni haydashdan oldin gektariga 700-800 kub 
m etr m iq d o rid a su g 'o rilib , yer yetilishi bilan 25-35 sm ch u q u rlik d a 
haydaladi, ekishdan oldin borona va m ola bosiladi.
Ekish. Ekish uchun yirik, toza, bir tekisdagi urug'lar tanlanadi. U rug' 
ekishdan oldin kasalliklar va hashoratlarga qarshi derazol, raksil, tuzil,
86

---

devident va boshqa tegishli p rep a ra tlar bilan dorilanib so 'n g ekiladi. 
U rug'ni dorilashda maxsus q o ila n m a va k o'rsatm aga rioya etilishi kerak. 
A ks h o ld a k u tilg a n n a tija g a e ris h m a s lik v a k o ‘n g ilsiz v o q e a la r 
(zaharlanish) sodir bo'lishi mumkin.
A rpani ekish m uddati har bir zonaning tabiiy iqlim sharoiti uchun eng 
m uqobil d av rd a ado etilishi kerak. L alm ikor dehqonchilik sharoitida 
arpani ekish m uddati tog‘li, tog‘oldi zonalarda sentabr oxiri oktabr boshi, 
adir yoki d o ‘ng tekislik zonada o k tab r oyining o 'rtasi, tekislik zonada 
o k tab r oyining oxiri noyabr oyining boshi belgilanadi. Sug'oriladigan 
yerlarda kuzgi arp a sentab r oxiri o k ta b r boshida ekish eng m uqobil 
m uddat hisoblanadi.
A rpa bahorda ekilganda uni m art oyining boshlarida, um uman imkon 
boricha erta bahorda ekish kerak.
A rpani ekish m e’yori iqlim sharo iti, navning biologik xususiyati, 
u ru g ‘ning yirikligi (1000 d o n a sin in g v azni) kabi k o ‘rsa tk ic h lari va 
u ru g 'lik n i ekishda uning y aroqliligi d a ra jasin i hisobga olgan holda 
belgilanadi.
A rpa b u g'd o y ekiladigan usulda ekiladi. Ekish m e’yori to g 'li va 
tog'oldi lalmikor zonalarda gcktariga 4 mln dona urug' hisobida, d o ‘ng 
tekislik lalmikor zonada esa 3,5 mln bo'lishi tavsiya etiladi. Sug'oriladigan 
ycrlarda ekish m c’yori gcktariga 4,5 mln. dona hisobida bo'lishi yaxshi 
natija beradi. Agar bahorda ekiladigan b o'lsa yuqoridagi ekish m e’yori 
15-20 foizga kamaytirilishi lozim.
A rpani ekish chuqurligi lalm ik o r yerlarda 5-6 sm, su g 'o rilad ig an
ycrlarda tuproq sharoitiga qarab 4-6 sm bo'lishi lozim.
Parvarishlash. Sug'oriladigan yerlarda arp a ekilishi bilan u egatlari 
orqali sug'orilishi kerak.
A rpani begona o 'tla rg a qarshi tuplanish davrining boshlarida erta 
ko'klam da dalani ko'ndalangiga qa ra b boronalash lalmikor dehqonchilik 
sharoitida foydalidir. Agar dalani k o 'p m iqdorda begona o 'tla r qoplagan 
boMsil, maxsus gcrbitsidlarni q o 'llash zarur b o iad i.