O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi
Download 4.27 Mb. Pdf ko'rish
|
Atabayeva H. Yuldasheva Z. Botanika yem-xashak yetishtirish agronomiya asoslari (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Xashaki sabzi
- Biologiyasi.
129
M orfologiyasi. Ildizi o ‘q ildiz b o ‘lib, yaxshi riv o jlan g an , tu p ro q q a 1,5-2 m e tr c h u q u r lik k a c h a k ir ib b o r a d i, b irin c h i y ili a s o siy ild iz i y o ‘g ‘onlashib ildizm evaga aylanadi. X ashak i lavlagining ildizm evasi xaltasim on, konu ssim o n, d um alo q- ovalsim on shaklda, ran g i oq, sariq, yashil, p ushti ra n g d a b o 'lad i. Bargi oddiy, yirik, bandli, yuzasi tekis, shakli yuraksim o n-tux um sim on b o ‘ladi. Birinchi yili 50-80 ta b arg rivojlanadi. Ikkinchi yilgi b a rg la rm a y d a b o ‘ladi. Poyasi o 'tsim o n , sershoxli, q irrali, balandligi 1-1,5 m etr b o 'lad i. Guli - ikki jinsli, gulkosa, 5 ta gultoji b arg va generativ o rg an lard an tashkil topgan. G u llari m ay d a, yashil rangli. G u lla r b arg q o ‘ltiqlarida 2- 6 tad an b o ii b joylashadi. Mevasi m ayda bir u rug'li yong‘oqcha shakliga ega. Shakli yum aloq - burchakli shaklda bo'lib, rangi sariq - q o ‘ng‘ir b o 'lad i. Bir gulto‘plam da jo y lash g an g u llarn in g gul k o sa la ri q o 's h ilib o ‘sadi, b u n in g n a tija sid a q o'shaloq m eva hosil b o ‘hb, uning tarkibida 2-6 ta u ru g‘ b o ia d i (10-rasm). Navlar. X a sh a k i lav lag i n a v la rid a n « U z b e k sk a y a p o lu sa x a rn a y a » , «E kkendorfskaya jeltay a» uchraydi. Xashaki sabzi A h a m iy a ti. S a b z i o z iq - o v q a td a n t a s h q a r i c h o r v a m o lla ri v a p a rra n d a la r uchun k a ro tin m oddasiga boy ozuq ad ir. Y angi yig‘ishtirib olingan ildizm evaning ta rk ib id a 12-15 foiz q u ru q m o d d a, 9 foiz atro fid a karb o n suvlari, 25-150 m g gacha k aro tin , 0,14-0,16 o zu q a birligi m avjud. Tarixi. S abzining v a ta n i Jan u b iy Osiyo b o ‘lib, shu yerd an Y evropa m in taq asig a tarq a lg an . D ehq o n ch ilik d a b u n d a n 2000 yil ilgari m a ’lum b o ‘lib, oldin d o riv o r o ‘sim lik sifatid a ekilib k elin g an . Ik k in ch i v atan i A f g ‘o n is to n , 0 ‘z b e k is to n , T o jik is to n v a H in d is to n n in g b ir q ism i hisoblanadi. 0 ‘zb ek isto n d a sabzi 5-10 ga ekiladi, hosildorligi 200-300 s ga ni tashkil qiladi. Biologiyasi. Sabzi soyabo n g u llilar oilasiga m a n su b ikki yillik o'sim lik. B irinchi yili y o ‘g ‘o n la sh g a n ildizm eva hosil q ilad i, ik k in ch i yili u ru g ‘ hosil qiladi.Sabzi so v u q q a chidam li, u ru g ‘i 2-4 °C h a r o ra td a un ib chiqadi, m u q o b il h a ro ra t 18-20 °C . M ay sa la ri -5-6°C so v u q q a chidam li. Ildizi y ax sh i riv o jla n g a n lig i u c h u n yozgi q u rg ‘o q c h ilik k a c h id a m li. 0 ‘sish d av rid a tu p ro q doim iy bir xilda n am b o ‘lishini ta la b q iladi. Sabzi o ‘simligi 130 oziq m o d d alarn i o ‘sish davrining ikkinchi yarm ida k o 'p ro q talab qiladi. 0 ‘sish davri 120-130 kun b o ‘ladi. Urug* olish u chun o n alik ildizmeva ikkinchi yili ekiladi. O ‘zbek isto n h u d u d id a m axsus x ashaki n av lar ekiladi. S h an tan e -E- 2461, G e ran d a, V aleriya -5 shular jum lasid an d ir. Download 4.27 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling