O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi tеrmiz dаvlаt univеrsitеti

Inavatsion eksperiment tahlili
. 3.1 Innavatsion eksperiment mazmuni va o`tkazish metodikasi.
Bunda bu metodlarni o’tkazishdan asosiy maqsad sifatida yosh o’sib kelayotgan avlodga malakali bilim va ko’nikma va tushunchalar berish va ular manviy qarashida vatanparvarlik tushunchasini yanada oshirishni ko’zda tutgan xolda yot g'oyalar ta’siridan ularni ogohlantirgan xolda yangi innovasion texnologiyalar bilan ularni ta’lim soxasiga va vatan rivojiga xissa qo’shish g’oya fikr muloxazalarini oshirib borishdan iboratdir. Bu jarayonlarda bolalarni eskicha ta’lim berish usullaridan yangicha ta’alim berish usullari bilan ularga bilim va ko’nikmalarini oshira borish kerak ekanligi va ularni yash qalblari tasirchan va yumshoqlik va extiyotlik bilan tarbiyalab borish kerakligini ko’zda tutga xolda yangi metodlar va dars o’tish yo’llarini izlab topishga biz yosh kadirlar oldida turgan asosiy muammolardan biri sifatida ularga to’g’ri yondashish kerakli ekanligini o’qtira va tushintira borish kerakligini bilishimiz zarurdir buyuk allamalarimiz aytganideh bilim ko’rinishi 3 xil bo’ladi.
1 faqat fikirlarni mushoxada qiladigan va yangi fikirlar o’ylab topadiga n insonlar.
2 faqat voqealarni mushoxada qiladigan insonlar.
3 faqat insonlarni mushoxada qiladigan insonlar. Qatoriga bo’lganlar biz yoshlarni birinchi toifadagi yoshlar qilib tarbiyalashimiz eng katta maqsad va vazifamizdir.

3.2. Olingan natijalar tahlili.
Olingan natijalarga e’tibor beradigan bo’lsak 2017-2018 o’quv yillari mobaynida sho’rchi tumani 41- umumiy o’rta ta’lim maktabida o’qituvchilik faolyati bilan shug’ullanib bu metodlarni bevosita sinab ko’rdim, bu metodlarni to’g’ridan - to’g’ri qo’llash orqali xato va kamchiliklar, qo’llanilish usullari, avzalliklari, va qay yo’sinda olib borish tartibini izoxladi. Bu jarayonda asosan menga shu maktabda o’quvchi 8^{a – b} – sinflar 9 ^a-b-d – sinflar va 10^a-b sinflar bevosita ishtirok etishdi. Bu metodlarni qo’llashda xar bitta sinfga o’z bilim va malakam orqali qo’llab bordim. Misol uchun 8 – sinfga qo’llaganimda ular 2 toifaga ajralgan sinf ekan 8 ^a - sinf juda sho’x va bilim darajasi juda past ekanligi o’quvchilarni ko’pchiligi o’yin darsga e’tiborsiz ko’rinishlari juda ko’p ekan, lekin ikkinchi 8 ^b – sinf esa bularni aksi sifatida ekan shunda o’zim bu ikkala sinfga juda boshqacha yo’sinda dars o’ta boshladim va yangi metodika orqali ular bilan til topisha bordim va asosiy e’tiborimni 8 ^a – sinfga qaratdim, bunda ishni avval ularni o’qishga qiziqtishdan boshladim bu uchum menga kimyo fanining labaratorya mashg’ulotlarini bajarish bilan ularda ozgina qiziqish uyg’otdim 8 sinf o’quvchilari yoshlari katta balog’at yoshiga yetganligi xisobga olgan xolda ko’rgan payti reyal sodir bo’lishi mumkin bo’lgan reaksiyalardan foydalandim, qo’limga yana qiziqarli reaksiyalar uchun reaktivlar tushganidan shu sinfga iloji boricha ko’proq ko’rsatishga xarakat qildim keyingi sinfga esa bilimim boricha ularga mazular bayonni va oddiy reaksiyalar bilan qiziqish uyg’otgan xolda dars o’tib bordim va tenglikka erisha bordim yillik o’quv davrida fan olinpiyadaliga manashu
8 ^a – sinfgadan olishga xarakat qildimva ko’proq tarqatma materallardan krossvordlardan foydalandim va bu jaroyonlarda o’quvchilarni bevosita o’zlari xam shug’ullanishi uchun torta boshladim bu jarayon bilan ulga yaxshi baho qo’yish va ularni iloji boricha so’zlar bilan va yaxshi baholar bilan rag’batlantirdim ikkinchi o’quv choragida qilgan sayi xarakatlarim yaxshi samar berib bordi, ikkinchi 8 – sinf bilan esa kitobdagi berilgan mavzular ketma ketligida va ananaviy usulda o’tishni davom ettirdim. Keyingi 9 – sinflar bilan esa boshqacha yo’sinda ish olib bordim ular 3 ta sinf ekanligi va bular 8 – sinflardan tubdan farq qilishini nazarda tutgan xolda qaysi sinf o’quvchilari qaloq, qaysi sinf o’quvchilari yengil tabiatli va qaysi sinf o’quvchilari bilimga chanqoq ekanligini birinchi darsim mobaynida kuzatdim bunda 9 ^a – sinf o’quvchilari yengilroq nisbatan boshqa sinflardan ustun bo’lishga xarakat qilishi va o’quvchi qizlari juda ko’zga tashlandigan xarakatlar qiladigan o’g’il bolalari esa ayrim o’quvchilarini ota-onalari molyaviy tomondan yaxshi taminlanganligiqolgan bolalar esa ulardan kam bo’lmaslikka xarkat qilishi bilan ajralishi va kelgan o’qituvchilarni uncha muncha mensimaslik xarakatlari yaqqol ko’zga tashlanardi. Ular bilan dars o’tish davomiyligida asosan birinchi mavzularda uglerod guruxcha elementlari bo’lgani juda qo’l keldi bunda ularni e’tiborini tortishda xis qilish metodi menga qo’l keldi unda uglerodni allatropik shakillarini iloji boricha xayotda televizorda ko’rganlari bo’yicha tushuntirib berishga xarakat qildim va asta sekin ularni fanga qiziqtira bordim va baho masalasida ularni siqishga xarakat qildim va unversitetda qo’llaniladiga baha qo’ymay ularga manaviy taziq o’tkaza boshladim va bu xatti xarakatlarin bilan esa ularni fanga ozgina bo’lsa xam torta boshladim va nazorat ishlarini olishda bir o’qib kanspek qil metodidan kengroq foydalana boshladim, keyingi 9 ^b - sinf o’quvchilari esa bilimga chanqoqli va maktabda bo’ldigan barcha tadbir va ko’riktanlaovlarda keng miqyosda qatnasha bilishligi bilan ajralib turishi bilan maktabda ajralib turar ekan ular bilan til topishish juda oson kechdi mendan oldin kelgan kimyo o’qituvchilari eskicha dars o’tish texnalogiyasi bilan ularni judaq ko’p imkonyatlarini cheklab qo’ygan ekan va bu borada esa bir o’qib kanspek qil metodi juda qo’l keldi va tez moslasha oldi. 9 ^d - sinf o’quvchilari esa qandaydir qiynalgan va bu qiyinchiliklarni yengolmay o’yin qaroq bo’lib ketgan sinf ekanligi malum edi ular bilan esa bu ikkala metod orqali dars o’ta boshladim shu sinfda kimyo faniga qiziqtirishda yaxshi natijaga erisha bordim va baho masalasida ularga xarakati ozgina ko’ringan o’quvchilari yaxshiroq baho qo’yib ularni boshqa fanlar orqali xam rag’batlantirib bordim yil yakunigacha esa natijalarini yaxshilab darsiklarga qiziqish bildira boshladilar. Bu xatti xarakatlarim samarsi sifatida 9 sinflar fan olimpiyadasida o’quvchilari tuman bosqichida 2 -o’rin oldi va bu yangi o’quv yilida yangdan tuzilgan innavosion olinpiyadada viloyat bosqichida 2 – o’rinni oldi va bu men va jamoamni kichkina bir yutug’I sifatida ko’ra bildik.


Xulosa.
‘‘Metallmaslar mavzusini o’qitishda innovasion texnologiyalardan foydalanish’’ mavzusida tanlangan bitiruv malakaviy ish yuzasidan olib borilgan ishlar natijalarini tahlil etib,quyidagi xulosalarga kelindi:
1.Bitiruv malakaviy ish mavzusiga doir tegishli ilmiy va ilmiy-metodik adabiyotlar tahlil qilindi.
2. Kimyoda mavzuimni o’qitishda tayanch sxema va mashqlardan foydalanish samarador uslub bo’lib, kimyoviy bilimlarni to’liq va chuqur o’zlashtirishga olib keldi;
3. Adabiyotlar taxlili natijasiga ko’ra bitiruv malakaviy ishning maqsadi va vazifalari aniqlab olindi.
4. Adabiyotlarda tanlangan mavzuga doir ishlar juda kam olib borilganligi aniqlandi
5. . “Metallmaslar mavzusini o’qitishda innovasion texnologiyalardan foydalanishb”mavzusida tayanch sxemalardan foydalanib o’qitish bo’yicha o’zbek tilidagi manba’lar juda to’liq va chuqur yoritilgan bo’lib, ulardan foydalanish mumkin;
6. Kimyo ta’limining ayrim mavzulari yuzasidan zamonaviy didaktik o’yin texnologiyalarining interfaol usullari yordamida dars jarayoni loyihasi ishlab chiqildi.
7. Pedagogik amaliyot davomida ishlab chiqilgan dars ishlanmalari sinovdan o’tkazildi.
8. Olib borilgan ishlar o’quvchilarning kimyoviy bilim va ko’nikmalarni samaraliroq o’zlashtirishlariga zamonaviy pedagogik texnologiyalar ta’sir etish mumkunligi ko’rib chiqildi.
9. Kimyo ta’limining barcha bosqichlarida zamonaviy pedagogik texnologiya turlaridan unumli foydalanib dars o’tish mobaynida o’quvchilarning kimyo fanidan puxta va keng bilim va ko’nikmalar olishlarida muhim ta’lim-tarbiyaviy ahamiyat kasb etishi mumkin.
10. Darsning strukturaviy elementi bo’lgan bilim va ko’nikmalarni mustahkamlash muammosini nazariy tahlil qilish va amalda sinab ko’rish quyidagi gipotezani ilgari surish imkoniyatini berdi:
- bilimlar sifatini oshirish bilim va ko’nikmalarni mustahkamlash metodikalarini takomillashtirishga to’g’ridan-to’g’ri bog’liqdir va uning mazmunini maxsus tashkil etishni taqozo etadi, ya’ni: muammoli va differentsirlangan o’qitish metodlaridan foydalanish, mustaqil ishlar, o’qitishning produktiv va reproduktiv metodlaridan foydalanish;
- bilim va ko’nikmalarni mustahkamlashni yanada to’liqroq amalga oshirishga tayanch sxemalar, takroriy mashqlardan foydalanish imkon beradi.