O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt mоliya instituti

Ko’rsatkichlar	Y
Z
Haqiqatda ishlangan ish soati	44	40
Soatbay stavka, sh.b.	3.5	4.5
Bajarilgan ish, b.	480	390

Mahsulot birligiga me’yoriy vaqt – 7 daqiqa. Ishbay tizimida hisoblash uchun har daqiqa uchun 0,05$/daqiqa miqdorida to’lanadi.

5-3. Kompaniya texnik komponentlar ishlab chiqaradi va haftada 6000 komponent tayyorlaydi. Kompaniyada asosiy ishlab chiqarishda 6 nafar ishchi mehnat qiladi; ish haftasi davomiyligi - 40 soat; asosiy ish haqi 80$/soatni tashkil qiladi. Har bir ishchi ishni mustaqil bajaradi.
Kompaniyada ish haqi vaqtbay asosida hisoblanadi.
Kompaniyada haq to’lashning yangi tizimi joriy etilmoqda. Har bir ishchi quyidagi asosda ish haqi oladi:
Haftada dastlabki 800 komponent bir birlikka 3,2 $
Keyingi 200 komponent har bir birlikka - 3,4 $
Shundan keyingi komponentning har bir birligiga 3,6 $
Mehnatga haq to’lashning yangi tizimida bir haftada 6600 komponent ishlab chiqarish rejalashtirilmoqda.
Talab qilinadi:

1. 
   Vaqtbay asosida ishchilarga tegadigan ish haqini hisoblang. Bir birlik mahsulotning tannarxi xarajatlar elementlari – mehnat bo’yicha nimaga teng.
   
2. 
   Mehnatga haq to’lashning yangi tizimida barcha xodimlar bir xil ishlashini nazarda tutib, xodimlarga to’lanadigan ish haqini hisoblash. Mehnatga haq to’lashning yangi tizimi joriy etilganda mahsulotning bir birligi tannarxi qanchaga teng?
   

5-4. Korxonalardan birida o’rtacha 42 kishi band, joriy davrda 7 ishchi ishdan bo’shagan va ularning o’rniga yangi ishchilar olingan. Kompaniyada barcha ishlab chiqarish ishchilariga ish haqining asosiy soatbay stavkasi 92$; u me’yoriy stavka hisoblanadi. Korxonada bunga qo’shimcha mukofot to’lovi tizimi mavjud. Samaradorlik koeffitsienti 100 % dan oshig’iga stavkaning yalpi miqdorida asosiy soatbay stavkasiga qo’shimcha hisoblanadi, ya’ni samaradorlik koeffitsienti 110 % ni tashkil etsa, soatbay stavka 96,6$/soatni, ya’ni 92+92*5 % bo’ladi.
Ma’lum davr ichida korxona 114286 dona bir xil mahsulot ishlab chiqardi va bunga 4900 soat sarflandi.
Me’yoriy soatda 22 dona mahsulot ishlab chiqarilishi zarur
Talab qilinadi

1. 
   Ishchi kuchi ko’nimsizligi koeffitsientini hisoblash
   
2. 
   Ish haqining soatbay stavkasini mukofotni ham e’tiborga olib hisoblash
   
3. 
   To’g’ri mehnat sarfi bo’yicha og’ishlarni hisoblash.