O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot univеrsitеti «Lоgistikа» tа’lim yo’nаlishi tаlаbаlаri uchun

2 – rasm. Yetkazib berish zanjiri klassifikatsiyasini tuzilishi
Manba: Muallif ishlanmasi
Yuqoridagi rasmda yetkazib berish zanjiri klassifikatsiyasining tuzilishi keltirilgan. Ushbu klassifikatsiyaga asosan u uch guruxga ajratilgan, birinchi guruxiga yetkazib berish zanjirining oddiy boskichi kiritilgan, ikkinchi bosqichiga yetkazib berish zanjirining o‘rtacha qiyinlikdagi bosqichi kiritilgan va uchinchi bosqichida yetkazib berish zanjiridagi eng qiyin bosqichi kiritilgan.
Iktisodchi olimlarni ayrimlari yetkazib berish zanjirini uzaro sheriklar zanjiri deb ataydilar, ayrimlari esa yetkazib berish zanjirini ishlab chikarish logistikasi va taksimlash logistikasini uzaro boglikligi deb yuritadilar.¹³
SHunday kilib logistik zanjir rakobatbardosh maxsulotni sungi istemolchilarga yetkazib berishda katnashuvchi kupgina jismoniy va yuridik shaxslarni chizikli tartiblangan tizimi xisoblanadi
Ikkinchi karash, logistik zanjir bu-yagona nazorat ostida turgan kandaydir ishlab chikarish eki yetkazib berish tarmogini texnologik va logistik tizimidir. SHunday kilib bu xolatda logistik zanjir – bu logistik kanallarni yunalishlarini kupligi kabi tor ma’noda keladi. Logistik kanal u keng ma’nodagi tushuncha bulib u iktisodiy terminologiyada «Xaridorlardan tarkib topgan ta’minotchi, dalol, tashib beruvchi, sugurtalovchi kabi shaxsiy tartibli tizim» ni uz ichiga oladi. Logistikani bu ikkita kategoriyasi uzaro uzviy boglangan. Logistika kanali bozor iqtisodiyotida iste'molchining potentsial tanlovini ifodalaydi va tanlovdan so'ng logistika zanjiriga aylanadi.
Ta'minot zanjirlarini tasniflash Ta'minot zanjirining asosiy xarakteristikalari tovarlarni an'anaviy tashishdan ajratib turadi: bu esa uzaro sherk-kompaniyalar tizimi xisoblanadi; yetkazib berish zanjiri maksadi bulib-uzaro munosabatda bulgan kompaniyalarni yukori darajadagi kushilgan kiymat va daromad olish xisoblanadi.
Yetkazib berish zanjiri xar xil shakldagi mustakil tashkilotlardan tashkil topgan buladi. Xamkorlar kelishigan umumiy koidalarning strategiya va taktikasidan kelib chikib faoliyat olib boradilar; xamkorlikda bozor sigimini urganish va tovar ishlab chikarishni loyixalashtirish;
Xom – ashyo dan boshlab to tayyor maxsulotlarni yetkazib berish zanjiridagi xarakatiga karab uni xarakteri va istemol kiymati uzgaradi- shu bilan birga u kushimcha kiymat xosil kiladi;
Yuklarni yetkazib berishda ishni tashkil kilish va yetkazib berish zanjirini boshkarish – bu xamkorlikdagi axbarot okimlari va material ulchamlarini takomillashtirish xisoblanadi; foyda va tushumlarni uzaro taksimlash.